Men gan là các enzyme ALT (Alanine transaminase) và AST (Aspartate transaminase) được gan sản xuất, đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa các chất trong cơ thể. Các enzyme này giúp chuyển đổi các chất cần thiết cho quá trình trao đổi chất và cung cấp năng lượng.
Men gan cao là hiện tượng nồng độ các enzyme này trong máu vượt quá mức bình thường. Khi gan hoạt động bình thường, các enzyme này chỉ tồn tại trong tế bào gan. Tuy nhiên, khi gan bị tổn thương hoặc viêm, các tế bào gan sẽ bị phá vỡ, khiến các enzyme tràn vào máu, làm tăng chỉ số men gan. Chỉ số men gan càng cao, mức độ tổn thương gan càng nghiêm trọng.
Nguyên nhân phổ biến gây tăng men gan
Tình trạng men gan cao có thể do nhiều nguyên nhân. Một số nguyên nhân phổ biến nhất bao gồm:
- Nhiễm virus gây viêm gan
Viêm gan siêu vi là một trong những nguyên nhân chính gây tăng men gan tăng đột ngột. Có 5 loại virus gây viêm gan: A, B, C, D và E, các virus này xâm nhập cơ thể và gây tổn thương tế bào gan. Trong đó virus viêm gan B và C có thể gây viêm gan cấp tính và mạn tính, làm tăng nguy cơ xơ gan và ung thư gan.
- Lạm dụng rượu bia
Sử dụng chất kích thích, đặc biệt là rượu bia với nồng độ cồn cao, có thể gây tổn thương và làm suy giảm chức năng gan.
- Tác dụng phụ từ thuốc
Việc tự ý sử dụng hoặc lạm dụng loại thuốc kháng sinh, thuốc kháng viêm, thuốc giảm đau hay các sản phẩm không rõ nguồn gốc có thể khiến gan bị quá tải và tổn thương.
- Chế độ ăn uống không khoa học
Tiêu thụ thực phẩm không an toàn, nấm mốc, chứa chất bảo quản hoặc không đảm bảo vệ sinh có thể khiến gan phải làm việc nhiều hơn để xử lý độc tố, dẫn đến tăng men gan, viêm gan, thậm chí ung thư gan.
- Do các bệnh lý khác
Một số bệnh như suy tim, viêm tụy, sốt rét, đái tháo đường, sỏi đường mật, nhiễm trùng đường mật, khối u đường mật… cũng có thể ảnh hưởng đến chức năng gan và gây tăng men gan.
Tăng men gan là tình trạng các men gan bị phóng thích vào máu do tế bào gan bị hoại tử.
Cách điều trị men gan tăng cao
Để điều trị hiệu quả, cần xác định nguyên nhân gây tăng men gan và áp dụng phương pháp phù hợp:
Trường hợp do viêm gan virus (A, B, C): Cần tuân thủ phác đồ điều trị bằng thuốc kháng virus để ức chế sự phát triển của virus và bảo vệ tế bào gan.
Sử dụng thuốc bảo vệ gan: Một số thuốc có chứa các thành phần như silymarin, phosphatidylcholine có thể hỗ trợ bảo vệ tế bào gan và giảm men gan.
Điều trị căn nguyên: Nếu tăng men gan do xơ gan hoặc các bệnh lý mạn tính, cần điều trị tận gốc nguyên nhân gây bệnh.
Thăm khám định kỳ: Người bệnh cần đến cơ sở y tế để được khám và xét nghiệm, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và phác đồ điều trị phù hợp.
Biện pháp hỗ trợ làm giảm men gan
Thay đổi lối sống
- Tăng cường vận động thể chất để cải thiện chức năng gan và giảm mỡ gan.
- Nếu thừa cân hoặc béo phì, giảm cân sẽ giúp giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ và hạ men gan.
Điều chỉnh chế độ ăn uống
- Hạn chế hoặc ngừng sử dụng hoàn toàn việc sử dụng rượu bia.
- Tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và vitamin như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt…
- Tránh thực phẩm nhiều đường, chất béo bão hòa vì chúng có thể gây gan nhiễm mỡ.
Cách phòng ngừa men gan cao
- Không uống rượu bia hoặc chỉ uống trong mức cho phép.
- Không sử dụng chung kim tiêm hoặc các vật dụng có thể dính máu.
- Ăn uống khoa học, ưu tiên thực phẩm có lợi cho gan.
- Tiêm phòng đầy đủ các loại vaccine viêm gan A và B.
- Nếu bị đái tháo đường, hạn chế lượng đường nạp vào cơ thể.
- Thận trọng khi dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng, đặc biệt là sản phẩm không rõ nguồn gốc.
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe toàn diện.
Tóm lại: Người bệnh cần theo dõi chỉ số men gan định kỳ để đánh giá hiệu quả điều trị. Nếu các biện pháp thay đổi lối sống và chế độ ăn không mang lại kết quả, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp, có thể bao gồm thuốc đặc trị hoặc can thiệp y khoa.
