Việc bổ sung rau lá xanh đậm – nguồn thực phẩm giàu chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa – đã được chứng minh giúp ổn định đường huyết, giảm tình trạng tăng đường huyết đột ngột sau ăn và cải thiện sức khỏe tổng thể.
1. Bệnh tiểu đường – gánh nặng toàn cầu
Theo thông tin mới nhất của Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế - IDF (2025), 11,1% - tức 1/9 - dân số trưởng thành (20-79 tuổi) đang sống chung với bệnh tiểu đường, trong đó hơn 4/10 người không biết mình mắc bệnh. Theo dự đoán của IDF, đến năm 2050, cứ 8 người lớn thì có 1 người, tức là khoảng 853 triệu người, sẽ mắc bệnh tiểu đường, tăng 46%.
Hơn 90% người mắc bệnh tiểu đường là tiểu đường type 2, do các yếu tố kinh tế xã hội, nhân khẩu học, môi trường và di truyền. Những yếu tố chính góp phần vào sự gia tăng bệnh tiểu đường type 2 bao gồm:
- Đô thị hóa
- Dân số già hóa
- Giảm mức độ hoạt động thể chất
- Tỷ lệ thừa cân và béo phì ngày càng tăng
Tiểu đường, đặc biệt là tiểu đường type 2, thường liên quan chặt chẽ đến lối sống ít vận động, chế độ ăn nhiều tinh bột tinh chế, chất béo bão hòa và đường. Nếu không kiểm soát tốt, tiểu đường có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng: Bệnh tim mạch, tổn thương thận, suy giảm thị lực, biến chứng thần kinh và đột quỵ.
Theo CDC (Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ), bệnh tim mạch là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở người mắc tiểu đường type 2.
Bệnh tiểu đường có thể kiểm soát và phòng ngừa thông qua việc thay đổi lối sống.
Tuy nhiên, có thể giảm thiểu tác động của bệnh tiểu đường bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa bệnh tiểu đường type 2, chẩn đoán sớm và chăm sóc đúng cách cho tất cả các loại bệnh tiểu đường. Những biện pháp này có thể giúp người bệnh tránh hoặc trì hoãn các biến chứng.
2. Một số loại rau lá xanh có thể giúp kiểm soát đường huyết
2.1 Rau chân vịt (rau bina)
Rau chân vịt là một trong những loại rau "vàng" cho sức khỏe. Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), loại rau này chứa nhiều chất xơ, magiê, folate và các chất chống oxy hóa mạnh mẽ. Magiê đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện độ nhạy insulin – một yếu tố then chốt trong kiểm soát đường huyết.
Một số nghiên cứu thực nghiệm trên động vật cho thấy, chiết xuất từ rau chân vịt có khả năng giảm viêm và cải thiện chuyển hóa glucose. Đặc biệt, với hàm lượng chất xơ cao, rau chân vịt giúp làm chậm quá trình hấp thu đường trong ruột, từ đó tránh tình trạng đường huyết "tăng vọt" sau bữa ăn.
Ngoài tác dụng với đường huyết, rau chân vịt còn góp phần giảm huyết áp, bảo vệ tim mạch – những vấn đề thường đi kèm ở bệnh nhân tiểu đường.
2.2 Cải Thụy Sĩ
Cải Thụy Sĩ là loại rau lá xanh giàu vitamin A, C, E, K, cùng với sắt, kali và magiê. Những dưỡng chất này không chỉ tốt cho máu, xương mà còn có khả năng điều hòa insulin và giảm stress oxy hóa trong cơ thể.
Theo một số nghiên cứu dinh dưỡng, chế độ ăn giàu cải Thụy Sĩ giúp cải thiện kháng insulin – tình trạng thường gặp ở người tiền tiểu đường và tiểu đường type 2. Magiê trong loại rau này hỗ trợ quá trình chuyển hóa đường, giúp cơ thể sử dụng glucose hiệu quả hơn.
Ngoài ra, cải Thụy Sĩ còn chứa nhiều chất chống oxy hóa thực vật (flavonoid), có tác dụng bảo vệ tế bào tuyến tụy – nơi sản xuất insulin.
2.3 Lá chùm ngây
Chùm ngây từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền ở nhiều nước. Theo các nghiên cứu hiện đại, lá chùm ngây giàu vitamin C, vitamin A, canxi, kali và hợp chất chống oxy hóa quercetin. Một số nghiên cứu nhỏ ở người cho thấy, việc bổ sung lá chùm ngây trong chế độ ăn có thể giúp giảm đường huyết sau ăn và cải thiện cholesterol máu – hai yếu tố quan trọng trong kiểm soát biến chứng tim mạch ở người tiểu đường.
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý rằng cần thêm các nghiên cứu quy mô lớn để khẳng định rõ hơn tác dụng này. Dù vậy, việc sử dụng chùm ngây như một phần của chế độ ăn đa dạng vẫn mang lại nhiều lợi ích sức khỏe tổng thể.
Lá chùm ngây giúp giảm đường huyết sau ăn và cải thiện cholesterol máu.
2.4 Cải xoăn (kale)
Cải xoăn được mệnh danh là một trong những "siêu thực phẩm" nhờ giá trị dinh dưỡng vượt trội. Giàu chất xơ, vitamin K, vitamin C và các hợp chất chống oxy hóa như lutein và zeaxanthin, cải xoăn giúp: Làm chậm quá trình hấp thụ glucose vào máu. Bảo vệ tế bào tuyến tụy khỏi stress oxy hóa. Cải thiện chức năng tim mạch.
2.5 Lá cà ri
Lá cà ri – một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực không chỉ giúp tăng hương vị món ăn mà còn là một "vị thuốc" tự nhiên. Lá cà ri giàu chất xơ, khoáng chất và alkaloid thực vật có tác dụng làm chậm quá trình tiêu hóa tinh bột, nhờ vậy giúp ổn định đường huyết.
Một số nghiên cứu gợi ý rằng lá cà ri có thể bảo vệ tế bào beta của tuyến tụy, từ đó hỗ trợ sản xuất insulin. Người dân Ấn Độ thường dùng lá cà ri tươi trong các món ăn hoặc pha trà thảo mộc để tận dụng lợi ích này.
Việc bổ sung các loại rau lá xanh đậm như rau chân vịt, cải Thụy Sĩ, chùm ngây, cải xoăn và lá cà ri vào chế độ ăn không chỉ giúp ổn định đường huyết mà còn mang lại nhiều lợi ích khác như: Cải thiện sức khỏe tim mạch, giảm cholesterol, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường sức đề kháng.
Tuy nhiên, rau lá xanh không thể thay thế thuốc điều trị, người mắc tiểu đường cần kết hợp:
- Chế độ ăn cân đối: Nhiều rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, hạn chế đường và tinh bột tinh chế.
- Tập luyện đều đặn: Ít nhất 150 phút/tuần với các hoạt động như đi bộ, bơi, yoga.
- Theo dõi đường huyết thường xuyên và tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
CDC nhấn mạnh, dinh dưỡng hợp lý kết hợp với lối sống lành mạnh là "chìa khóa vàng" để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường.
Mời bạn xem thêm video:
Bệnh nhân đái tháo đường có cần kiêng hoa quả ngọt?
