Nếu chủ quan và không điều trị sớm, bệnh dễ dẫn tới các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi vòng xơ của đĩa đệm bị tổn thương hoặc rách, khiến nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài, chèn ép vào rễ thần kinh, gây đau đớn và tê bì.
Hiện tỷ lệ người mắc thoát vị đĩa đệm khá cao. Một số nguyên nhân khiến căn bệnh này có xu hướng "trẻ hóa" gồm:
- Ngồi sai tư thế, ngồi quá lâu
Dân văn phòng, học sinh – sinh viên thường ngồi cong lưng, cúi cổ hoặc lệch vai trong thời gian dài. Tư thế sai lặp lại nhiều giờ mỗi ngày làm tăng áp lực lên đĩa đệm, dễ gây thoái hóa sớm.
- Ít vận động – cơ thể "lười biếng"
Ngồi học, ngồi làm việc, rồi về nhà lại ngồi lướt điện thoại khiến cơ thể thiếu vận động. Hệ cơ yếu sẽ không đủ khả năng bảo vệ cột sống, làm đĩa đệm dễ tổn thương.
- Tập luyện quá sức hoặc sai cách
Nhiều người trẻ bị thoát vị đĩa đệm sau khi tập gym hoặc chơi thể thao sai kỹ thuật, đặc biệt là các bài như squat, deadlift, plank nâng cao. Nếu không được hướng dẫn đúng, những bài này dễ tạo áp lực lớn lên vùng thắt lưng và cổ.
- Thừa cân, béo phì
Nếu thừa cân béo phì cũng có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm, nguyên nhân là do trọng lượng dư thừa gây áp lực lên cột sống. Mỗi kilogram tăng thêm là một gánh nặng cho các đĩa đệm, làm tăng nguy cơ thoát vị. Ngoài ra, stress kéo dài khiến cơ vùng lưng bị co cứng, giảm tuần hoàn máu, làm mô mềm và đĩa đệm dễ tổn thương.
Triệu chứng thoát vị đĩa đệm
- Đau cột sống thắt lưng: Triệu chứng phổ biến nhất, mức độ đau tùy từng trường hợp. Cơn đau có thể dữ dội kèm co cứng cơ cạnh cột sống, hoặc âm ỉ và tăng khi vận động mạnh.
- Đau lan xuống chân (kiểu rễ): Khi khối thoát vị chèn ép rễ thần kinh, cơn đau lan theo đường đi của rễ thần kinh, thường gặp nhất ở đĩa đệm L4–L5 và L5–S1.
- Tê bì chân: Thường xuất hiện xen kẽ với cơn đau. Chèn ép kéo dài khiến mức độ tê bì tăng lên.
- Yếu chân: Xuất hiện khi rễ thần kinh bị chèn ép nặng hoặc lâu ngày, gây giảm hoặc mất vận động ở vùng cơ do rễ đó chi phối.
- Rối loạn cơ tròn: Ít gặp, thường khi khối thoát vị quá lớn hoặc vị trí thoát vị cao. Nếu không được can thiệp có thể dẫn tới teo cơ.Thường ở giai đoạn muộn hoặc khi chèn ép lớn, vị trí cao.
Ngoài việc uống thuốc điều trị thì tham gia hoạt động thể thao có thể giúp giảm đi những cơn đau dai dẳng do thoát vị đĩa đệm gây ra.
Nguy cơ biến chứng thoát vị đĩa đệm
Nếu không điều trị kịp thời, thoát vị đĩa đệm có thể dẫn đến liệt, rối loạn cơ tròn (mất kiểm soát đại tiểu tiện), đau thần kinh mạn tính và teo cơ, gây tàn phế.
Bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm, nếu chủ quan không điều trị sớm dễ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống.
Không chỉ bao hàm yếu tố về liệt, một số bệnh nhân có thể bị rối loạn cơ tròn, đại tiểu tiện không tự chủ, đau thần kinh mạn tính. Những bệnh này rất khó điều trị, người bệnh sau đó gần như tàn phế, không thể phục hồi.
Để chữa căn bệnh thoát vị đĩa đệm, người bệnh có thể điều trị nội khoa hoặc thực hiện phẫu thuật.
Với điều trị nội khoa, người bệnh cần dùng các thuốc chống viêm giảm đau, thuốc an thần giãn cơ nhẹ và các vitamin nhóm B theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cần tập vật lý trị liệu để tăng sức mạnh, độ dẻo dai, sức chịu đựng... kết hợp với liệu pháp tâm lý. Người bệnh phải mặc áo nẹp cột sống; phong bế ngoài màng cứng, rễ thần kinh chọn lọc.
Với phẫu thuật, có nhiều phương pháp để điều trị thoát vị đĩa đệm. Một số phương pháp thường áp dụng là: Phương pháp can thiệp qua da - tạo hình nhân nhầy bằng sóng cao tần; phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn; phương pháp phẫu thuật nội soi; phương pháp mổ mở.
Phòng bệnh thoát vị đĩa đệm
Để phòng thoát vị đĩa đệm người bệnh cần chú ý:
- Duy trì cân nặng hợp lý.
- Tập luyện và duy trì tư thế đúng khi đi, đứng, ngồi, nằm.
- Khi nâng vật nặng, gập gối thay vì khom lưng, giữ lưng thẳng và dùng lực từ chân.
- Dân văn phòng nên thường xuyên vận động, tập các động tác giãn cơ nhẹ nhàng.
- Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, hạn chế nguy cơ loãng xương.
