Nghề giáo viên là một trong những nghề cao quý, đòi hỏi sự tận tâm, kiên trì và trách nhiệm lớn lao. Tuy nhiên, ít ai biết rằng, phía sau những bài giảng, những trang giáo án tỉ mỉ là không ít những khó khăn về mặt sức khỏe mà các cô giáo đang phải đối mặt.
Với đặc thù nghề nghiệp đặc biệt, phụ nữ làm giáo viên thường có nguy cơ cao mắc một số bệnh lý đặc thù, ảnh hưởng cả về thể chất lẫn tinh thần.
Nghề giáo phải sử dụng giọng nói liên tục và dễ gây quá tải thanh quản. Ảnh minh họa
1. Bệnh về thanh quản và giọng nói
Một trong những nhóm bệnh phổ biến nhất ở giáo viên, đặc biệt là giáo viên nữ, là các vấn đề liên quan đến thanh quản. Do đặc thù công việc phải nói liên tục, nói to và nói trong thời gian dài, dây thanh quản dễ bị quá tải, dẫn đến nhiều bệnh lý khác nhau.
Các bệnh thường gặp bao gồm viêm thanh quản mạn tính, polyp dây thanh, thậm chí mất tiếng. Triệu chứng ban đầu thường là khàn tiếng, mệt khi nói, khó hát hoặc mất giọng vào cuối ngày. Nếu không được nghỉ ngơi đúng cách hoặc điều trị kịp thời, tình trạng này có thể trở thành mạn tính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giảng dạy.
Để phòng ngừa, các giáo viên nên uống đủ nước, hạn chế sử dụng đồ uống có cồn hoặc caffein, tránh nói quá to khi không cần thiết, và nên sử dụng micro nếu có thể. Ngoài ra, cần dành thời gian nghỉ ngơi cho giọng nói, đặc biệt sau những tiết dạy liên tục.
2. Rối loạn tâm lý và stress nghề nghiệp
Áp lực từ học sinh, phụ huynh, chỉ tiêu thành tích, cũng như khối lượng công việc lớn (soạn bài, chấm điểm, họp hành) khiến nhiều giáo viên nữ rơi vào tình trạng căng thẳng kéo dài. Không ít trường hợp dẫn đến rối loạn giấc ngủ, lo âu, dễ cáu gắt, mất động lực làm việc, và trong một số tình huống nghiêm trọng, có thể dẫn đến trầm cảm hoặc hội chứng kiệt sức nghề nghiệp (burnout).
Để kiểm soát tình trạng này, giáo viên nên cố gắng cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân, duy trì các hoạt động thư giãn như đọc sách, thể thao, thiền định, hoặc tham gia các nhóm hỗ trợ đồng nghiệp. Nếu cảm thấy tình trạng kéo dài không cải thiện, nên chủ động tìm đến các chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
Thường xuyên đứng lớp trong thời gian dài, kết hợp với việc ngồi sai tư thế khi soạn bài hay chấm điểm khiến nhiều giáo viên nữ mắc các bệnh về cơ xương khớp. Ảnh minh họa
3. Bệnh về xương khớp và cột sống
Thường xuyên đứng lớp trong thời gian dài, kết hợp với việc ngồi sai tư thế khi soạn bài hay chấm điểm khiến nhiều giáo viên nữ mắc các bệnh về cơ xương khớp như thoái hóa đốt sống cổ, đau lưng, đau vai gáy, hội chứng ống cổ tay, hoặc thậm chí là thoát vị đĩa đệm.
Các biểu hiện thường gặp bao gồm đau mỏi cổ vai gáy, tê tay, đau lưng âm ỉ hoặc dữ dội khi ngồi lâu. Nếu để kéo dài, các bệnh lý này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và khả năng làm việc.
Giải pháp phòng ngừa bao gồm: tập thể dục nhẹ nhàng hàng ngày (yoga, đi bộ, bơi lội), thay đổi tư thế ngồi thường xuyên, điều chỉnh bàn ghế phù hợp với chiều cao, và sử dụng các thiết bị hỗ trợ nếu cần thiết.
4. Rối loạn nội tiết và các bệnh phụ khoa
Phụ nữ nói chung vốn đã nhạy cảm với những thay đổi nội tiết, và khi kết hợp với áp lực tâm lý kéo dài như trong môi trường sư phạm, nguy cơ rối loạn càng cao. Điều này có thể dẫn đến các rối loạn kinh nguyệt, tiền mãn kinh sớm, mất cân bằng hormone và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa như u xơ tử cung, u nang buồng trứng, viêm âm đạo.
Ngoài ra, do đặc điểm công việc phải ngồi nhiều và di chuyển hạn chế, kết hợp với môi trường ẩm ướt trong một số khu vực trường học, các bệnh phụ khoa có thể dễ phát sinh và tái đi tái lại nếu không được chú ý điều trị và phòng ngừa.
Biện pháp phòng tránh bao gồm: giữ vệ sinh cá nhân tốt, thay đồ lót đúng cách và thường xuyên, ăn uống điều độ, kiểm soát căng thẳng, và đặc biệt là khám phụ khoa định kỳ.
5. Bệnh lý tim mạch và rối loạn chuyển hóa
Một nguy cơ âm thầm nhưng không kém phần nguy hiểm là các bệnh lý chuyển hóa như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, gan nhiễm mỡ hay đái tháo đường type 2. Những bệnh này thường gặp ở người ít vận động, ăn uống thất thường, hay căng thẳng kéo dài – và đáng tiếc, đây lại là tình trạng phổ biến trong cộng đồng giáo viên.
Để giảm nguy cơ mắc các bệnh này, giáo viên cần có chế độ sinh hoạt lành mạnh: ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, hạn chế đồ chiên xào, tránh thức khuya, duy trì hoạt động thể chất hằng ngày, và khám sức khỏe định kỳ để tầm soát sớm.
Nghề giáo viên, đặc biệt đối với phụ nữ, là một nghề nhiều vinh quang nhưng cũng đầy thử thách về sức khỏe. Hiểu rõ những nguy cơ đặc thù giúp các cô giáo chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân, nâng cao chất lượng cuộc sống và duy trì niềm đam mê nghề nghiệp lâu dài. Bên cạnh đó, các cơ sở giáo dục cũng cần quan tâm hơn đến điều kiện làm việc, sức khỏe tâm thần và thể chất của giáo viên – những người đang ngày ngày vun đắp tương lai cho thế hệ mai sau.
