Nguyên nhân gây tắc nghẽn mạch máu não thường do chính khí cơ thể hư suy, phong tà thừa cơ xâm nhập. Hoặc do ăn uống không điều độ ảnh hưởng chức năng của tỳ, dẫn đến đàm thấp tích tụ.
Ngoài ra, bệnh còn do giận dữ, lo sợ quá mức, lao lực, bệnh lâu ngày, can thận hư suy mà hóa nhiệt sinh phong làm cho kinh lạc nửa người bế tắc, khí huyết vận hành không thông.
Điều trị bằng đông y thường áp dụng khi tình trạng người bệnh đã ổn định, tổn thương não ngưng tiến triển.
Phép trị nhằm mục đích cải thiện triệu chứng do tổn thương não gây ra cũng như điều chỉnh những rối loạn gây bệnh trước đó. Tùy vào biểu hiện của người bệnh mà dùng bài thuốc phù hợp.
Biện chứng luận trị theo các thể bệnh được trình bày dưới đây:
1. Tắc nghẽn mạch máu não thể âm hư
- Biểu hiện chủ yếu của thể âm hư: Thường váng đầu, ù tai, hoa mắt, ít ngủ. Đột nhiên cứng lưỡi nói khó, mồm mũi méo đi, bán thân bất toại (nửa người bên phải liệt mềm). Ngoài ra hai bàn tay nắm chặt, cả người thẳng cứng, có khi co giật, mặt đỏ người nóng, phiền táo không yên, nặng có thể đột nhiên hôn mê, nói khó, bí đái, táo bón.
- Phép trị: Dưỡng âm, thanh nhiệt, thông kinh, hoạt huyết.
- Bài thuốc điều trị:
+ Thành phần: Hy thiêm cửu chế 48g, can địa hoàng 16g, quy bản chế 12g, hoàng bá 8g, tri mẫu 24g, đương quy 16g, câu kỷ tử 16g, ngưu tất 12g, đan sâm 16g, xích thược sao 24g, uất kim 16g, cam cúc hoa 16g.
+ Tác dụng các vị thuốc:
- Hy thiêm cửu chế, can địa hoàng, quy bản chế, hoàng bá, tri mẫu có tác dụng bổ dưỡng âm tinh của thận.
- Đương quy, câu kỷ tử, ngưu tất có tác dụng ôn dưỡng khí trong âm kinh.
- Đan sâm, xich thược sao, uất kim, cam cúc hoa có tác dụng hành khí, hoạt huyết, bình can.
+ Cách dùng: Sắc uống 01 thang/ngày
+ Gia giảm:
- Nhiệt nhiều giảm đương qui còn 6g, bỏ hoàng bá, gia: Sơn chi tử 16g, liên kiều 16g, thiên hoa phấn 16g.
- Huyết nhiệt ứ trệ trong kinh cân mạch, gia: Quất lạc 12g, địa long chế 6g.
- Nếu lưỡi đỏ, mạch huyền tế có thể kết hợp với bài 'Lục vị địa hoàng'.
Vị thuốc hy thiêm trị tắc nghẽn mạch máu não.
2. Tắc nghẽn mạch máu não thể huyết ứ
- Biểu hiện thể huyết ứ: Thường bị nhức đầu, váng đầu, chân tay tê dại. Đột nhiên có cảm giác cứng lưỡi nói ngọng dần dần méo mồm, lác mắt, chân tay liệt (bên trái) chảy rớt rãi liên tục, thân lưỡi khó chịu.
- Phép trị: Thanh nhiệt, hóa đàm, sơ lạc, tức phong.
- Bài thuốc điều trị:
+ Thành phần: Đan sâm 48g, xích thược 16g, đào nhân 16g, hồng hoa 16g, sinh bạch thược 16g, sinh hòe mễ 48g, ngư phiêu 16g, thiên ma 16g, đởm tinh 12g, địa long chế 32g, thủy điệt chế 12g, hoàng kỳ 48g.
+ Cách dùng: Sắc uống 01 thang/ngày, chia 02 lần kết hợp với châm cứu và tập luyện. Liệu trình 8 - 10 tháng.
+ Gia giảm: Chân tay chậm hồi phục giảm đởm tinh, ngư phiêu, thủy điệt. Gia: Đan sâm 32g, đương qui 32g, ngũ gia bì 32g.
Chú ý: Sinh hoạt điều độ, làm việc vừa sức, nghỉ ngơi hợp lý, chịu khó tập luyện.
Vị thuốc đan sâm.
3. Tắc nghẽn mạch máu não thể can dương, nội động
- Triệu chứng chủ yếu: Chóng mặt, đau đầu, tai ù, miệng mắt méo lệch, nặng hơn thì ngã lăn hôn mê không nói được, bất tỉnh nhân sự, hoặc là chân tay tê dại, run rẩy, bại liêt...
- Phép trị: Bình can, tức phong, tiềm dương, thông lạc.
- Bài thuốc điều trị:
+ Thành phần: Đan sâm 32g, câu đằng 16g, tang chi 16g, tùng chi 16g, đào chi 16g, quất chi 16g, sơn chi 16g, trúc chi 16g, hồng hoa 6g, địa long chế 8g, hy thiêm thảo chế 12g, hạ khô thảo 12g, cam thảo 4g.
+ Cách dùng: Sắc uống 01 thang/ngày (có hiệu quả tốt trong điều trị mất ý thức do tai biến mạch máu não).
+ Gia giảm:
- Nhiều đờm rãi, gia: Toàn qua lâu 16g, lai bạc tử 24g.
- Hôn mê, gia: Uất kim 8g, xương bồ 8g.
- Huyết áp không hạ, gia: Đại giả thạch 24g, ngưu tất 24g.
- Bệnh lâu, huyết dịch bất túc, mạch tế huyền, gia: Đương qui 16g, hà thủ ô chế 16g.
- Thận tinh không đủ, đau lưng, mỏi gối, mạch trầm tế huyền, gia: Hoài sơn 16g, câu kỷ tử 16g.
Vị thuốc tang chi.
4. Tắc nghẽn mạch máu não thể huyết mạch ứ trệ
- Triệu chứng chủ yếu: Cơ thể quá mệt mỏi, ngũ chí hỏa cực, khí huyết dâng ngược lên trên, nhiễu loạn thần mình, đột nhiên ngã ngất, tiểu tiện dầm đề, rêu lưỡi trắng, chất lưỡi đen sẫm, mạch tế sáp, miệng mắt méo lệch, chân tay co quắp.
- Phép trị: Hoạt huyết, hóa ứ, thông khiếu, an thần.
- Bài thuốc điều trị:
+ Thành phần: Sinh địa 24g, đương quy 8g, bạch thược 32g, xích thược 32g, xuyên khung 8g, đan sâm 16g, nhũ hương 4g, một dược 4g, sinh bồ hoàng 8g, cam thảo 4g, xương bồ 8g, hổ phách 8g.
+ Cách dùng: Sắc uống 01 thang/ngày.
Vị thuốc xích thược trong bài thuốc Hoạt lạc tiêu ứ thang.
5. Tắc nghẽn mạch máu não thể khí hư đàm thấp
- Triệu chứng chủ yếu: Bệnh hay gặp ở người có tiền sử tăng huyết áp, bỗng nhiên bị ngã hôn mê, thân nhiệt bình thường, huyết áp xuống thấp, vẻ mặt tẻ nhạt, hơi đờ đẫn, chất lưỡi đỏ, có ban ứ huyết và điểm đỏ tía, nửa ngươi bên phải lạnh và hơi tê, tính đàn hồi cơ bắp hơi kém, mạch trầm huyền mà trệ.
- Phép trị: Ích khí hoạt huyết, hóa ứ, thông kinh, hoạt lạc, khai khiếu.
- Bài thuốc điều trị:
+ Thành phần: Sinh hoàng kỳ 16g, cát căn 24g, xích thược 12g, đào nhân 6g, hồng hoa 8g, đởm tinh 6g, trần bì 8g, thủy điệt chế 1g, manh trùng chế 0,1g, địa long chế 12g, thông thảo 0,5g, thông bạch 1 cọng, đại hoàng chế 4g, đường đỏ 16g.
+ Cách dùng: Sắc uống 01 thang/ngày, sau ăn. Liệu trình: 60 thang
+ Chú ý:
- Không uống rượu và dùng các chất kích thích.
- Giữ đầu óc thanh thản.
- Tập luyện vừa phải...
Vị thuốc hoàng kỳ.
Mời bạn xem tiếp video:
Túi Phình Mạch Máu Não Đe Dọa Mạng Sống Bé Hai Tháng Tuổi | SKĐS
