5 bài thuốc Đông y dành cho người thiếu máu

1. Biểu hiện của thiếu máu

Thiếu máu có thể do sự thiếu hụt dinh dưỡng khi cơ thể không nhận đủ chất sắt trong chế độ ăn hằng ngày. Thiếu sắt mạn tính dẫn đến thiếu máu toàn diện.

Thiếu sắt gây ra mệt mỏi và làm giảm khả năng làm việc ở người lớn, cũng có thể ảnh hưởng đến trí nhớ hoặc các chức năng tâm thần khác ở tuổi thiếu niên.

Các biểu hiện hay gặp ở những người thiếu máu là:

• Mất ngủ
• Mệt mỏi.
• Giảm khả năng tập trung.
• Dễ bị kích thích.

Kết quả học tập của các em học sinh bị thiếu máu thấp hơn hẳn so với trẻ không bị thiếu máu. Tuy nhiên điều này có thể khắc phục được sau khi bổ sung thêm viên sắt.

Khi bị thiếu máu nặng và kéo dài, hiện tượng thiếu ô xy trong máu có thể làm tổn thương tim, não và các cơ quan khác của cơ thể. Thiếu máu ảnh hưởng tới các hoạt động cần tiêu hao năng lượng.

Một số biểu hiện khác dễ nhận thấy khi bị thiếu máu, thiếu sắt như: Tóc khô, móng tay giòn, dễ gãy… Để chẩn đoán chính xác cần làm xét nghiệm máu và điều trị kịp thời theo chỉ dẫn của bác sĩ

Người bệnh có thể uống thêm thuốc bổ sung sắt hàng ngày, kết hợp với chế độ ăn giàu sắt như: Gan, cá, trứng, sữa, thịt bò, đậu, các loại hạt, rau có màu xanh đậm…

2. Đông y điều trị thiếu máu như thế nào?

Thiếu máu được đặc trưng bởi tình trạng giảm thiểu các tế bào máu như hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu ở các mức độ. Khi lâm vào hội chứng này, điều đầu tiên là phải xác định cho được nguyên nhân gây bệnh để có biện pháp xử lý căn bản và triệt để.

Theo đông y, nguyên nhân gây thiếu máu có thể do:

• Khí trệ huyết ứ.
• Khí huyết lưỡng hư.
• Can thận âm hư.
• Tỳ thận dương hư.
• Thận âm dương lưỡng hư.

Về mặt trị liệu, bên cạnh việc dùng thuốc cổ nhân còn chú trọng phối hợp sử dụng dược phẩm và thực phẩm nhằm nâng cao hiệu quả điều trị, đem lại sự hồi phục nhanh chóng cho người bệnh.

3. Món ăn bài thuốc cải thiện chứng thiếu máu

- Bài 1: Sinh hoàng kỳ 20g, đương quy 10g, đẳng sâm 20g, thịt gà 100g, gừng tươi 15g, đại táo 10 quả. Thịt gà chặt miếng gừng giã nát, các vị thuốc rửa sạch, tất cả cho vào nồi hầm nhỏ lửa chừng 2 giờ là được, thêm gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Vị thuốc hoàng kỳ dùng cho người thiếu máu thuộc thể khí huyết lưỡng hư

Công dụng: Bổ khí dưỡng huyết, dùng cho người thiếu máu thuộc thể khí huyết lưỡng hư biểu hiện bằng các triệu chứng như đầu choáng mắt hoa, tiếng nói nhỏ yếu, khó thở, dễ hồi hộp, chảy máu cam, chảy máu chân răng, sắc mặt và niêm mạc nhợt nhạt, chất lưỡi nhợt, mạch nhanh nhỏ.

Trong bài, hoàng kỳ là vị thuốc chính có công dụng đại bổ tỳ khí và phế khí, đương quy có tác dụng bổ huyết, hai vị phối hợp với nhau giúp cho khí và huyết đều được phục hồi, thúc đẩy quá trình tái tạo các tế bào máu.

- Bài 2: Gan lợn 100g, vỏ lụa hạt lạc 50g, gạo nếp 50g, gừng tươi và gia vị vừa đủ. Gan lợn làm sạch thái miếng, gạo nếp đãi kỹ ngâm qua, gừng thái chỉ, hành cắt đoạn. Cho gạo nếp và vỏ lạc vào nồi ninh thành cháo, sau đó bỏ gan lợn và gừng vào đun sôi chừng 10 phút là được, thêm gia vị, chia ăn nóng vài lần trong ngày.

Công dụng: Bổ huyết dưỡng huyết, dùng cho những trường hợp thiếu máu thuộc thể huyết hư. Biểu hiện bằng các triệu chứng như: Mệt mỏi, hoa mắt chóng mặt; sắc mặt, môi, móng tay và lưỡi trắng nhợt, hay hồi hộp tức ngực; kinh nguyệt lượng ít sắc nhạt hoặc bế kinh.

Trong bài, gan lợn có công năng bổ can dưỡng huyết. Vỏ lạc hòa vị nhuận phế, bổ huyết chi huyết phối hợp với gạo nếp. Gừng tươi để kiện tỳ ích vị, nâng cao năng lực hoạt động của hệ tiêu hóa và tạo cảm giác ngon miệng.

- Bài 3: Nhung hươu 5g, thịt gà 100g, gừng tươi 10g. Thịt gà làm sạch chặt miếng, nhung hươu thái phiến, gừng tươi giã nát. Cho thịt gà và gừng vào nồi ninh kỹ trong 60 phút, tiếp đó bỏ nhung hươu vào nồi đun tiếp trong 120 phút, đủ gia vị, chia ăn vài lần.

Công dụng: Bổ thận dương, ích tinh dưỡng huyết, dùng cho người thiếu máu thuộc thể tỳ thận dương hư. Biểu hiện bằng các triệu chứng: Sợ lạnh, tay chân lạnh, gân cốt suy yếu, lưng đau gối mỏi, tiểu đêm nhiều lần, di tinh, hoạt tinh, liệt dương, xuất tinh sớm, khó thụ thai, mệt mỏi, đầu nặng mắt hoa, tai ù, sắc mặt nhợt nhạt, có thể có phù nhẹ chi dưới, đại tiện lỏng loãng.

Nhung hươu dùng cho người thiếu máu thuộc thể tỳ thận dương hư

Trong bài, nhung hươu vị ngọt mặn, tính ấm, có công dụng ôn thận tráng dương, ích tinh tủy, bổ khí huyết. Thịt gà vị ngọt, tính ấm, có công dụng ôn trung ích khí, bổ tinh dưỡng huyết. Hai vị phối hợp với nhau có tác dụng cải thiện tình trạng thiếu máu rất tốt. Nghiên cứu hiện đại đã chứng minh nhung hươu có khả năng thúc đẩy quá trình sản sinh hồng cầu và gia tăng lượng huyết sắc tố.

- Bài 4: Hà thủ ô 50g, trứng gà 2 quả, đường đỏ vừa đủ. Đầu tiên cho hà thủ ô và trứng gà vào nồi đun nhỏ lửa trong 30 phút, sau đó lấy trứng ra bóc bỏ vỏ rồi lại cho vào đun tiếp khoảng 60-90 phút là được, chế thêm đường đỏ, ăn trứng uống nước trong ngày.

Công dụng: Bổ can thận, ích tinh huyết, dùng cho người bị thiếu máu thuộc thể can thận hư. Biểu hiện bằng các triệu chứng như: Đầu choáng mắt hoa, tai ù tai điếc, lưng đau gối mỏi, giấc ngủ không sâu nhiều mộng mị, di-mộng tinh, tiểu đêm nhiều lần, trí nhớ giảm sút, đại tiện táo kết hoặc khó đi.

Trong bài, hà thủ ô vị ngọt đắng, tính ấm, có công dụng bổ can ích thận, tăng tinh dưỡng huyết. Trứng gà vị ngọt tính bình có công dụng bổ huyết, dưỡng tâm an thần, tư âm nhuận táo. Hai vị phối hợp với nhau có đủ khả năng cải thiện hội chứng thiếu máu thuộc thể can thận hư suy. Tuy nhiên, vì trứng gà chứa nhiều cholesterol cho nên những người bị rối loạn lipid máu khi dùng bài này cần có sự hướng dẫn cụ thể của thầy thuốc chuyên khoa.

- Bài 5: Tam thất 10g, thịt gà 150g, gừng tươi 10g. Thịt gà làm sạch chặt miếng nhỏ, tam thất thái phiến mỏng, gừng giã nát. Tất cả cho vào bát, chế đủ nước, đậy kín miệng rồi đem hấp cách thủy trong 2 giờ, nêm đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày.

Công dụng: Hoạt huyết, dưỡng huyết, cầm máu, dùng cho người bị thiếu máu thuộc thể khí trệ huyết ứ biểu hiện bằng các triệu chứng sắc mặt xám nhợt, hay bị xuất huyết dưới da, dễ chảy máu chân răng, chảy máu cam, phụ nữ kinh nguyệt không đều, thống kinh, kinh sắc tối và có máu cục, lưỡi có những điểm tím, toàn trạng mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt.

Trong bài, tam thất vị ngọt đắng, tính ấm, có công dụng hoạt huyết tán ứ, làm thông huyết mạch, trừ huyết cũ sinh huyết mới và cầm máu. Thịt gà ôn trung ích khí, bổ tinh dưỡng huyết. Hai vị phối hợp với nhau tạo nên công năng hoạt huyết, dưỡng huyết độc đáo của bài thuốc.

Mời bạn xem thêm video: