Ung thư cổ tử cung là một bệnh ung thư xảy ra ở cổ tử cung, phần nối giữa tử cung và âm đạo của người phụ nữ. Bệnh phát triển khi các tế bào ở cổ tử cung tăng sinh bất thường, mất kiểm soát và tạo thành khối u.
Theo ThS.BS Lê Quang Dương – Giám đốc Trung tâm Phát triển Sức khỏe Bền vững (VietHealth), mặc dù nguyên nhân chính được xác định là do nhiễm virus HPV (Human Papillomavirus) nhưng không phải tất cả phụ nữ nhiễm HPV đều phát triển thành ung thư. Thực tế, việc nhận biết và hiểu rõ các yếu tố rủi ro này là bước đầu tiên và quan trọng nhất để chủ động bảo vệ sức khỏe của phụ nữ.
1. Phụ nữ có hệ miễn dịch suy yếu có thể có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung
Những người có hệ miễn dịch suy yếu như mắc HPV dai dẳng, HIV... có thể có thể có nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
ThS.BS Lê Quang Dương cho biết, hệ miễn dịch là "tấm lá chắn" tự nhiên của cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh, bao gồm cả virus HPV. Khi hệ miễn dịch suy yếu, cơ thể sẽ khó khăn hơn trong việc loại bỏ virus HPV, khiến virus tồn tại dai dẳng và tăng nguy cơ gây ra các tổn thương tiền ung thư.
Những người sống chung với HIV có hệ miễn dịch bị tổn thương nghiêm trọng, khiến họ dễ bị nhiễm HPV và khả năng virus phát triển thành ung thư cổ tử cung cao hơn gấp nhiều lần so với người bình thường. Việc theo dõi sức khỏe và điều trị HIV hiệu quả có thể giúp cải thiện tình trạng này nhưng họ vẫn cần được tầm soát ung thư cổ tử cung thường xuyên và chặt chẽ hơn.
Những phụ nữ đã trải qua cấy ghép nội tạng và phải dùng thuốc để ngăn cơ thể đào thải nội tạng mới cũng có hệ miễn dịch bị ức chế, tăng nguy cơ mắc bệnh.
2. Phụ nữ có lối sống không lành mạnh
Một số thói quen sinh hoạt và lối sống không khoa học cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư cổ tử cung.
ThS. BS Lê Quang Dương nhấn mạnh, hút thuốc lá là một trong những yếu tố nguy cơ đáng kể nhất. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc lá không chỉ gây hại cho phổi mà còn tích tụ trong cổ tử cung, làm thay đổi DNA của các tế bào và làm suy yếu khả năng miễn dịch tại chỗ, khiến cơ thể khó chống lại nhiễm trùng HPV. Nguy cơ mắc bệnh ở người hút thuốc lá cao gấp đôi so với người không hút.
Mặc dù không phải là nguyên nhân trực tiếp nhưng việc có nhiều bạn tình hoặc quan hệ tình dục sớm có thể làm tăng khả năng tiếp xúc và lây nhiễm các chủng HPV có nguy cơ cao.
3. Các yếu tố liên quan đến thai sản và sinh nở
Lịch sử sinh sản của một người phụ nữ cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
Những người mang thai đủ tháng lần đầu trước 20 tuổi có nguy cơ cao hơn sau này. Các nhà khoa học cho rằng cổ tử cung của phụ nữ trẻ tuổi vẫn đang trong quá trình phát triển, khiến các tế bào dễ bị tổn thương và nhạy cảm hơn với các tác nhân gây ung thư.
Phụ nữ mang thai đủ tháng từ ba lần trở lên cũng có nguy cơ cao hơn. Điều này có thể do những thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ hoặc do việc tiếp xúc kéo dài với HPV trong suốt quá trình mang thai.
4. Phụ nữ có tiền sử bệnh lý và sử dụng thuốc
Một số bệnh lý hoặc việc sử dụng thuốc trong quá khứ cũng có thể liên quan đến nguy cơ ung thư cổ tử cung.
Tiền sử mắc các bệnh ung thư khác như ung thư âm đạo, âm hộ, thận hoặc bàng quang có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung.
Các nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc tránh thai đường uống (OCP) liên tục trong hơn 5 năm có thể làm tăng nhẹ nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, rủi ro này thường rất nhỏ và lợi ích của thuốc tránh thai trong việc ngăn ngừa thai ngoài ý muốn và một số bệnh khác thường lớn hơn rủi ro. Điều quan trọng là phải thường xuyên tầm soát nếu sử dụng thuốc tránh thai trong thời gian dài.
Theo ThS.BS Lê Quang Dương, ung thư cổ tử cung là một căn bệnh đáng sợ nhưng không phải là không thể phòng ngừa. Việc tiêm phòng vaccine HPV cho cả nam và nữ, kết hợp với việc tầm soát cổ tử cung định kỳ (như xét nghiệm Pap và xét nghiệm HPV) là những biện pháp hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
