Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nhưng đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe sinh sản và tiết niệu của nam giới. Việc hiểu rõ về cấu tạo và chức năng của tuyến tiền liệt sẽ giúp nam giới chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa các bệnh lý liên quan.
1. Ai nên đi khám tuyến tiền liệt?
Khám tuyến tiền liệt giúp bác sĩ chẩn đoán tuyến tiền liệt phì đại hoặc bị viêm. Quá trình thăm khám cũng có thể giúp chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt, đây là dạng ung thư phổ biến ở nam giới. Tại Việt Nam, ung thư tiền liệt tuyến là 1 trong 15 bệnh ung thư thường gặp với khoảng 3000 ca mắc mỗi năm (theo ghi nhận ung thư GLOBOCAN). Có một số nhóm nam giới được khuyến cáo nên đi khám tuyến tiền liệt định kỳ hoặc khi có các triệu chứng bất thường.
1.1. Nam giới trên 50 tuổi
Nam giới trên 50 tuổi nên đi khám tuyến tiền liệt định kỳ mỗi năm một lần.
Bắt đầu từ tuổi 50, tất cả nam giới nên thảo luận về việc sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt. Đây là nhóm có nguy cơ cao nhất mắc các bệnh về tuyến tiền liệt, đặc biệt là phì đại tuyến tiền liệt (u xơ tuyến tiền liệt) và ung thư tuyến tiền liệt. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo nam giới trên 50 tuổi nên đi khám tuyến tiền liệt định kỳ mỗi năm một lần để phát hiện sớm các bệnh lý và có phương pháp điều trị kịp thời.
1.2. Nam giới có tiền sử gia đình bị ung thư tuyến tiền liệt
Nếu trong gia đình có người thân (cha, anh trai, chú bác) bị ung thư tuyến tiền liệt, nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn so với người bình thường. Do đó, nam giới nên bắt đầu khám tuyến tiền liệt từ độ tuổi sớm hơn, thường là từ 40 - 45 tuổi và tuân theo lịch khám định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
1.3. Nam giới có các triệu chứng bất thường liên quan đến đường tiết niệu hoặc chức năng tình dục
Bất kể độ tuổi nào, nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào sau đây, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu để được khám và tư vấn:
Các vấn đề về tiểu tiện:
- Tiểu khó: Khó bắt đầu tiểu, dòng nước tiểu yếu hoặc ngắt quãng.
- Tiểu rắt: Cảm giác muốn đi tiểu liên tục, ngay cả sau khi vừa đi tiểu xong.
- Tiểu buốt: Cảm giác nóng rát hoặc đau khi đi tiểu.
- Tiểu đêm: Phải thức dậy đi tiểu nhiều lần trong đêm.
- Tiểu không hết: Cảm giác bàng quang vẫn còn nước tiểu sau khi đã đi tiểu.
- Tiểu ra máu (mặc dù hiếm gặp nhưng cần được kiểm tra ngay).
Đau và khó chịu:
- Đau ở vùng chậu, lưng dưới, háng, bìu hoặc giữa dương vật và trực tràng (vùng đáy chậu).
- Đau hoặc khó chịu khi xuất tinh.
- Giảm ham muốn tình dục.
- Rối loạn cương dương (khó đạt được hoặc duy trì cương cứng).
- Xuất tinh sớm.
1.4. Nam giới mắc các bệnh lý khác
Một số bệnh lý có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tuyến tiền liệt, bao gồm:
- Béo phì;
- Đái tháo đường;
- Tăng huyết áp...
Do đó, khám tuyến tiền liệt rất quan trọng để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý về tuyến tiền liệt, từ đó ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, cải thiện chất lượng cuộc sống. Nếu thuộc bất kỳ nhóm nào kể trên hoặc có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe tuyến tiền liệt, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiết niệu để được tư vấn và khám cụ thể.
2. Quá trình khám tuyến tiền liệt
Siêu âm tuyến tiền liệt là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá hình thái và cấu trúc của tuyến tiền liệt...
Khám tuyến tiền liệt là một phần quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe nam giới. Quá trình khám thường bao gồm các bước sau:
Hỏi về bệnh sử:
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng nam giới đang gặp phải, tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường tiết niệu và tuyến tiền liệt. Một số câu hỏi thường gặp bao gồm:
- Các vấn đề về tiểu tiện: Tiểu khó, tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu đêm, tiểu không hết, dòng nước tiểu yếu, tiểu ra máu...
- Đau ở vùng chậu, lưng dưới, háng, bìu...
- Các vấn đề về tình dục: Giảm ham muốn, rối loạn cương dương, đau khi xuất tinh...
- Tiền sử gia đình có người mắc ung thư tuyến tiền liệt.
Khám lâm sàng:
- Khám bụng: Bác sĩ sẽ khám bụng để kiểm tra xem có khối u hoặc bất thường nào ở vùng bụng dưới hay không.
- Khám bộ phận sinh dục ngoài: Bác sĩ sẽ kiểm tra dương vật và bìu để phát hiện các dấu hiệu bất thường như viêm nhiễm, sưng tấy...
- Thăm khám trực tràng (DRE - Digital Rectal Exam): Đây là một bước quan trọng trong khám tuyến tiền liệt. Bác sĩ sẽ đeo găng tay bôi trơn và nhẹ nhàng đưa ngón tay vào trực tràng để sờ nắn tuyến tiền liệt. Qua đó, bác sĩ có thể đánh giá kích thước, hình dạng, mật độ và độ nhạy cảm của tuyến tiền liệt. Mặc dù có thể gây một chút khó chịu nhưng thủ thuật này thường nhanh chóng và không gây đau đớn nhiều. DRE giúp phát hiện những bất thường như tuyến tiền liệt to bất thường, có cục cứng hoặc bề mặt không đều, đây có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt.
Các xét nghiệm cận lâm sàng:
Tùy thuộc vào kết quả khám lâm sàng và bệnh sử, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm sau:
Xét nghiệm PSA (Prostate-Specific Antigen): Đây là xét nghiệm máu để đo nồng độ PSA, một protein được sản xuất bởi tuyến tiền liệt. Nồng độ PSA cao có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt nhưng cũng có thể do các nguyên nhân khác như phì đại tuyến tiền liệt hoặc viêm tuyến tiền liệt.
Mức độ PSA trong máu như sau:
- Dưới 4ng/mL: bình thường
- 4-10 ng/ mL: hơi cao
- Trên 10ng/ mL: cao
Nếu nam giới có kết quả xét nghiệm PSA bất thường, điều đó không có nghĩa là đã bị ung thư tuyến tiền liệt. Hầu hết đàn ông có mức PSA cao không bị ung thư tuyến tiền liệt.
Xét nghiệm nước tiểu: Giúp phát hiện nhiễm trùng đường tiết niệu, một trong những nguyên nhân gây viêm tuyến tiền liệt.
Siêu âm tuyến tiền liệt: Có hai loại siêu âm tuyến tiền liệt:
Siêu âm qua ngả bụng (siêu âm trên xương mu): Giúp đánh giá kích thước tuyến tiền liệt và các bất thường ở bàng quang, niệu quản và thận.
Siêu âm qua ngả trực tràng (TRUS - Transrectal Ultrasound): Sử dụng đầu dò siêu âm được đưa vào trực tràng, cho hình ảnh rõ nét hơn về tuyến tiền liệt, giúp phát hiện các khối u nhỏ và hỗ trợ sinh thiết nếu cần.
Sinh thiết tuyến tiền liệt: Nếu nghi ngờ ung thư tuyến tiền liệt, bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết để lấy mẫu mô tuyến tiền liệt và xét nghiệm tế bào học. Đây là phương pháp chẩn đoán xác định ung thư tuyến tiền liệt. Khoảng 25% nam giới được sinh thiết do mức PSA cao bị ung thư tuyến tiền liệt.
Xem thêm video đang được quan tâm:
Phát hiện ung thư tiền liệt tuyến sau trục trặc khi quan hệ vợ chồng.
