Hỏi: Cháu nhà tôi 6 tuổi mắc hen phế quản. Thời tiết dịp Tết thất thường khiến cháu hay bị khó thở. Mong BS tư vấn khó thở của hen phế quản như nào là nguy hiểm và cách xử lý. (Trần Hòa – Quảng Ninh).
Theo PGS.TS Nguyễn Văn Đoàn, nguyên Giám đốc TT Dị ứng - Miễn dịch lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai, cơn khó thở của hen có 4 mức độ từ nhẹ đến nguy kịch, bao gồm:
- Khó thở nhẹ: Ảnh hưởng ít đến sinh hoạt, khó thở ra, có tiếng rít, nhịp thở và nhịp tim hơi nhanh.
- Khó thở vừa: Ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, phải ngồi để thở, tiếng thở rít to, co rút hõm ức và xương sườn, chỉ nói được câu ngắn, bứt rứt, khó chịu, nhịp thở và nhịp tim khá nhanh.
- Khó thở nặng: Khó thở ảnh hưởng tới mọi sinh hoạt, trẻ bỏ bú, trẻ phải ngồi gục về phía trước, thở rít to, co rút hõm ức và xương sườn; chỉ nói được từng từ; trạng thái vật vã, hoảng hốt; nhịp thở và nhịp tim rất nhanh; đuối sức, khát, nôn ói, đặc biệt ở trẻ nhỏ.
- Khó thở nguy kịch.
Khi lên cơn hen nguy kịch, bệnh nhân khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, phải ngồi ngả ra trước để thở.
Cách xử lý cơn hen phế quản nguy kịch bao gồm:
Biểu hiện cơn hen có thể nguy kịch là:
- Mức độ khó thở: Bệnh nhân khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi, phải ngồi ngả ra trước để thở.
- Nói: Bệnh nhân nói chậm từng từ, nói câu ngắt quãng, thậm chí cơn hen nguy kịch khiến bệnh nhân không nói được.
- Ý thức: Bệnh nhân thường kích thích vật vã, cơn hen nguy kịch sẽ khiến bệnh nhân ngủ gà hoặc lú lẫn.
- Nhịp thở: Cơn hen nặng thì bệnh nhân sẽ thở nhanh, thường trên 30 lần/phút, cơn hen nguy kịch bệnh nhân thở chậm, dưới 10 lần/phút hoặc ngưng thở.
- Co kéo cơ hô hấp phụ: Thường xuyên hoặc thở nghịch thường trong cơn hen nguy kịch.
- Nghe phổi: Nhiều ran rít ran ngáy hoặc phổi im lặng trong cơn hen nguy kịch.
- Nhịp tim: > 120 lần/phút hoặc nhịp chậm trong cơn hen nguy kịch.
- SpO2: < 90%
Việc nhận biết cơn hen phế quản và xử lý ban đầu là rất quan trọng đối với bệnh nhân, giúp cho bệnh nhân thoát khỏi cơn khó thở hoặc giảm bớt trước khi đưa bệnh nhân vào viện.