Rau càng cua là loại rau mọng nước, có vị chua nhẹ, giòn mát ngày càng được ưa chuộng trong ẩm thực và y học cổ truyền.
Hàm lượng dinh dưỡng của rau càng cua
Theo Học viện Quân y, rau càng cua (danh pháp khoa học: Peperomia pellucida) là một loài rau thuộc họ Hồ tiêu (Piperaceae). Đây là loại rau hoang dại, mọc nhiều nơi, sống trong vòng một năm, phân bố ở những khu vực có khí hậu nhiệt đới. Rau khi ăn sống hơi chua, giòn, ngon, có giá trị về dinh dưỡng.
Rau càng cua có đến 92% là nước, khiến nó trở thành một lựa chọn tuyệt vời để giải nhiệt và cấp nước cho cơ thể. 8% còn lại là các vitamin và khoáng chất như:
- Kali (277 mg/100 g): Giúp cân bằng chất lỏng và điện giải, cực kỳ quan trọng cho chức năng tim mạch và huyết áp.
- Canxi (224 mg/100 g): Hỗ trợ xương và răng chắc khỏe.
- Magie (62 mg/100 g): Tham gia vào hàng trăm phản ứng sinh hóa, tốt cho cơ bắp, thần kinh và tim.
- Sắt: Hàm lượng sắt tương đối cao, giúp ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh thiếu máu, đặc biệt quan trọng với phụ nữ mang thai.
- Vitamin C (5,2 mg/100 g) và beta carotene (tiền vitamin A): Các chất chống oxy hóa mạnh mẽ.
- Hàm lượng calo thấp (chỉ 24 calo/100 g): Rất lý tưởng cho những người đang ăn kiêng hoặc muốn kiểm soát cân nặng.
Rau càng cua chứa nhiều giá trị dinh dưỡng và dược liệu.
1. Tác dụng chống viêm và kháng khuẩn
Đây là một trong những lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua, đã được y học cổ truyền và một số nghiên cứu khoa học hiện đại ghi nhận.
Chống viêm và giảm đau: Trong rau càng cua chứa hợp chất có tác dụng chống viêm mạnh mẽ nhờ sự hiện diện của prostaglandin tổng hợp. Theo Đông y, rau càng cua vị đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, hoạt huyết, tan máu ứ...
Kháng khuẩn và tăng cường miễn dịch: Các hợp chất như patuloside A và xanthone glycoside trong rau càng cua đã được chứng minh có hoạt tính kháng khuẩn phổ rộng, giúp tăng cường hệ miễn dịch và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh từ môi trường.
2. Hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh gout
Đối với những người mắc bệnh gout hoặc có nồng độ acid uric cao, rau càng cua là một loại "thực phẩm vàng".
Giảm acid uric: Chiết xuất từ rau càng cua đã được nghiên cứu cho thấy khả năng làm giảm đáng kể nồng độ acid uric trong máu, có thể lên đến 44% trong các thử nghiệm. Điều này rất quan trọng trong việc điều chỉnh và cân bằng loại acid này, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh gout và hỗ trợ làm giảm các cơn đau do bệnh gây ra.
3. Có lợi cho tim mạch và ổn định huyết áp
Nhờ vào thành phần khoáng chất phong phú, rau càng cua có lợi ích thiết yếu cho hệ tim mạch.
Giảm cholesterol và ổn định huyết áp: Hàm lượng kali và magie cao cùng chất xơ có khả năng giảm thiểu lượng cholesterol xấu trong máu, giúp ổn định huyết áp.
4. Chống oxy hóa
Sự hiện diện của vitamin C và beta carotene (tiền vitamin A) biến rau càng cua thành một chất chống oxy hóa tự nhiên hiệu quả.
Các chất này giúp chống lại tác động của các gốc tự do, nguyên nhân chính gây lão hóa tế bào và làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh mạn tính, bao gồm cả ung thư (một số nghiên cứu ban đầu còn chỉ ra hợp chất Peperomin E có thể ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư).
Các lợi ích khác
Rau càng cua không chỉ là một món ăn ngon miệng, thanh mát, mà còn là một dược liệu tự nhiên giàu dinh dưỡng, mang lại những lợi ích đặc biệt từ việc góp phần chống viêm, bảo vệ tim mạch đến hỗ trợ điều trị gout và chống lão hóa. Ngoài ra, rau càng cua còn được sử dụng trong các bài thuốc dân gian với nhiều mục đích khác:
- Hỗ trợ tiêu hóa: Chất xơ giúp nhuận tràng, trị táo bón và tốt cho đường tiêu hóa.
- Điều trị thiếu máu: Kết hợp rau càng cua với thịt bò là một bài thuốc dân gian phổ biến giúp bổ sung sắt cho người bị thiếu máu.
- Trị sưng tấy, mụn nhọt: Giã nhỏ rau càng cua và đắp ngoài để điều trị vết sưng tấy hoặc mụn nhọt chưa vỡ mủ.
Rau càng cua là loại rau có tính hàn, mang lại nhiều lợi ích nhưng cần một số lưu ý khi sử dụng. Quan trọng nhất là khâu vệ sinh do rau mọc sát đất nên cần rửa thật sạch, ngâm nước muối để loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn và ký sinh trùng.
Những người có tỳ vị hư hàn hoặc dễ bị lạnh bụng, tiêu chảy nên hạn chế ăn. Ngoài ra, người mắc bệnh sỏi thận (do hàm lượng oxalat) hoặc các vấn đề về tuyến giáp cũng cần ăn với lượng vừa phải. Tốt nhất là tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi thêm vào chế độ ăn uống thường xuyên, nhất là những người có bệnh lý.
Không nên lạm dụng rau càng cua quá nhiều trong thời gian dài mà nên duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh, đa dạng thực phẩm.
