Khi chọn chế độ ăn giảm cân, cần phân biệt giữa các xu hướng phổ biến và những phương pháp an toàn cho sức khỏe. Không phải mọi chế độ ăn kiêng đều mang lại lợi ích, thậm chí một số có thể gây hại cho cơ thể. Hãy tìm hiểu cẩn thận để lựa chọn phương pháp phù hợp với nhu cầu cá nhân.
1. Chế độ ăn giảm cân không muối
Chế độ ăn giảm cân ít muối hoặc không muối mà không có sự hướng dẫn có thể gây hại cho sức khỏe.
Giảm lượng muối nạp vào cơ thể nhìn chung là một ý tưởng tốt cho hầu hết mọi người, đặc biệt là với những người bị huyết áp cao. Tuy nhiên, việc áp dụng một chế độ ăn ít muối hoặc không muối mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế có thể gây hại cho sức khỏe.
Muối là một khoáng chất thiết yếu giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng, chức năng thần kinh và co cơ. Loại bỏ hoàn toàn muối có thể dẫn đến thiếu natri, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, chuột rút cơ bắp và thậm chí là các vấn đề về tim. Điều quan trọng là phải tiêu thụ muối ở mức vừa phải, vì cơ thể cần một lượng nhỏ để hoạt động bình thường.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), lượng muối tối đa mà một người trưởng thành nên tiêu thụ trong một ngày là dưới 5 g. Con số này tương đương với khoảng một thìa cà phê gạt ngang.
Do đó, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng trước khi cắt giảm muối một cách đột ngột là rất cần thiết.
2. Chế độ ăn giảm cân không chất béo
Ý tưởng loại bỏ hoàn toàn chất béo khỏi chế độ ăn có vẻ là một cách giảm cân nhanh chóng nhưng nó có thể gây hại nhiều hơn là có lợi.
Chế độ ăn không chất béo có thể dẫn đến thiếu hụt các acid béo thiết yếu, gây ra các triệu chứng như da khô, hệ miễn dịch suy yếu và mức năng lượng thấp.
Điều quan trọng không phải là tránh chất béo hoàn toàn, mà là chọn đúng loại chất béo không bão hòa, đồng thời hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa (trans fat). Một cách tiếp cận cân bằng về lượng chất béo nạp vào cơ thể là cách tốt nhất để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
Chất béo không bão hòa (chất béo lành mạnh) là loại nên ưu tiên. Chúng giúp giảm cholesterol xấu, bảo vệ tim mạch và tốt cho não bộ. Chất béo không bão hòa đơn như quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt (hạnh nhân, óc chó)… và chất béo không bão hòa đa (bao gồm omega-3 và omega-6) như cá béo (cá hồi, cá trích), hạt lanh, dầu hạt cải, đậu nành…
Nên hạn chế chất béo bão hòa, loại này thường có trong mỡ động vật, bơ, phô mai và các loại dầu như dầu cọ, dầu dừa. Mặc dù cần thiết ở một lượng nhỏ, tiêu thụ quá nhiều có thể làm tăng cholesterol xấu.
3. Chế độ ăn giảm cân "cấp tốc" và bỏ đói cơ thể
Các chế độ ăn kiêng "cấp tốc", hứa hẹn giảm cân nhanh chóng thông qua việc hạn chế calo một cách cực đoan, có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về lâu dài. Những chế độ này thường yêu cầu ăn rất ít hoặc nhịn ăn trong nhiều ngày, dẫn đến giảm cân nhanh, chủ yếu là do mất nước và khối lượng cơ bắp, chứ không phải mỡ.
Việc bỏ đói cơ thể có thể làm chậm quá trình trao đổi chất, gây tăng cân trở lại ngay khi quay lại thói quen ăn uống bình thường. Nó cũng có thể dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng, làm suy yếu hệ miễn dịch và gây tổn hại đến các cơ quan quan trọng. Giảm cân bền vững nên luôn bao gồm một chế độ ăn uống cân bằng và tập thể dục thường xuyên, chứ không phải là sự cắt bỏ thực phẩm một cách cực đoan.
4. Chế độ ăn kiêng thải độc (Detox)
Các chế độ ăn kiêng thải độc, vốn tuyên bố có thể làm sạch cơ thể bằng cách loại bỏ độc tố, thường thiếu cơ sở khoa học. Nhiều chế độ ăn này bao gồm việc nhịn ăn, uống quá nhiều nước ép trái cây, hoặc loại bỏ hoàn toàn một số nhóm thực phẩm.
Mặc dù đúng là gan và thận có chức năng giải độc cho cơ thể một cách tự nhiên nhưng các chế độ ăn kiêng thải độc khắc nghiệt có thể dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng và mất nước. Cơ thể không cần các biện pháp cực đoan để tự làm sạch. Một chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ các loại rau giàu chất xơ, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc có thể hỗ trợ quá trình thải độc tự nhiên mà không cần đến các biện pháp quá mức.
