Bánh chưng là một món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết truyền thống của người Việt Nam. Người xưa quan niệm rằng bánh chưng và bánh dày tượng trưng cho trời tròn, đất vuông và triết lý âm dương của người Việt. Sự kết hợp của bánh chưng và bánh dày tượng trưng cho sự gắn kết của đất trời.
Bánh chưng có lịch sử lâu đời trong ẩm thực truyền thống Việt Nam. Trong dịp Tết cổ truyền, người ta thường dâng cúng bánh chưng và bánh dày để bày tỏ lòng biết ơn trời đất tạo điều kiện mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, cuộc sống no ấm, hạnh phúc.
Bánh chưng là loại thực phẩm có thành phần dinh dưỡng cao với đủ 4 nhóm thực phẩm. Người xưa đã biết cân đối các thành phần dinh dưỡng trong một chiếc bánh chưng: gạo nếp (nhóm chất bột đường); thịt lợn, đỗ xanh (nhóm chất béo, nhóm đạm), hành củ, tiêu (nhóm vitamin và khoáng chất).
Bánh chưng là thực phẩm giàu dinh dưỡng và cao năng lượng.
Theo ThS. BS. Nguyễn Văn Tiến - Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong 100g bánh chưng cung cấp năng lượng là 181 Kcal; 4,3g chất đạm; 4,2g chất béo; 31,6g chất bột đường; 0,6g chất xơ; 26g canxi; 0,94g sắt; 1,4g kẽm. Một miếng bánh chưng cỡ vừa có trọng lượng khoảng 114g.
Trung bình trong 1/4 chiếc bánh chưng đã có khoảng 500 calo, tương đương với khoảng 2 miệng bát cơm. Do đó, ăn nhiều bánh chưng có nguy cơ tăng cân rất cao.
Thực tế, bánh chưng không phải là thực phẩm tốt cho tất cả mọi người, trong đó có những người mắc bệnh mạn tính, vì vậy bạn cần lưu ý một số điều sau khi ăn bánh chưng ngày Tết để đảm bảo sức khỏe:
1. Hạn chế lượng bánh chưng tiêu thụ
Các chuyên gia dinh dưỡng lưu ý, để tránh tăng cân do ăn bánh chưng, nhất là trong dịp Tết, mọi người cần hạn chế số lượng bánh chưng ăn trong ngày.
Đối với những người bị thừa cân, béo phì, người bệnh tim mạch, đái tháo đường, tăng huyết áp, càng phải hạn chế hoặc kiêng hoàn toàn.
Chỉ nên ăn một miếng nhỏ tương đương với 1/8 cái bánh chưng cỡ vừa cho mỗi bữa ăn. Nếu ăn bánh chưng thì sau đó tuyệt đối không được ăn thêm cơm, xôi hay các thức ăn nhiều tinh bột và protein khác.
2. Kết hợp đa dạng thực phẩm
Mặc dù bánh chưng là một loại thực phẩm đảm bảo dinh dưỡng cả về chất và lượng nhưng khi ăn bánh chưng chúng ta không nên ăn riêng vì sẽ gây ngán và không tốt cho sức khỏe.
Theo BS. Nguyễn Văn Tiến, bánh chưng thường được ăn kèm với dưa góp, hành muối. Đây cũng là một cách ăn truyền thống rất khoa học của cha ông ta. Bánh chưng được làm từ gạo nếp, khó tiêu, chính vì vậy, khi ăn bánh với dưa góp, hành muối sẽ kích thích tiêu hóa, không bị đầy bụng.
Khi ăn bánh chưng nên ăn kèm trái cây và rau xanh để cân đối tỷ lệ dinh dưỡng. Những món ăn này giàu chất xơ, vitamin và khoáng chất giúp hỗ trợ chuyển hóa chất đường bột nhanh hơn và tiêu hóa tốt hơn.
Nên ăn bánh chưng kèm với dưa muối hoặc dưa hành.
3. Hạn chế ăn bánh chưng rán
Bánh chưng rán tuy ngon miệng nhưng nhiều chất béo do sử dụng dầu mỡ để rán vì vậy nên hạn chế ăn bánh chưng rán vì sẽ gây tích tụ thêm chất béo, không tốt cho cơ thể.
Đối với những người mắc các bệnh mạn tính như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, tim mạch, bệnh thận, ăn nhiều bánh chưng rán còn khiến bạn bị đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu và tăng cân nhanh.
Đặc biệt người có bệnh dạ dày không nên ăn bánh chưng rán, có thể làm cho bệnh lý càng nặng hơn. Khi ăn quá nhiều đồ nếp sẽ khiến dạ dày luôn bị ấm ách khó chịu và dễ bị ợ chua.
4. Lưu ý khi chọn và bảo quản bánh chưng
Với thời tiết nồm ẩm của mùa xuân miền Bắc, bánh chưng rất dễ bị mốc bởi nó là món ăn có độ ẩm cao, giàu dinh dưỡng, là môi trường phù hợp để nấm mốc phát triển. Nếu ăn phải bánh chưng bị mốc có thể tiềm ẩn nguy cơ ngộ độc thực phẩm, thậm chí độc tố aflatoxin có trong các thực phẩm bị mốc gây độc cho gan và làm tăng nguy cơ ung thư rất cao. Vì vậy, khi bánh chưng đã bị mốc nên bỏ đi chứ không nên cắt phần mốc rồi tận dụng phần còn lại.
Theo BS. Nguyễn Văn Tiến, ở môi trường tự nhiên, bánh chưng thường để được 5 ngày. Nếu để trong ngăn mát tủ lạnh được 15-20 ngày. Tốt nhất, nên bảo quản bánh trong ngăn mát tủ lạnh, nhiệt độ từ 5-10 độ C. Ăn tới đâu, cắt tới đó, phần còn lại được gói kỹ trong túi nilon.
Nên chọn mua bánh chưng ở nơi tin cậy, đảm bảo an toàn thực phẩm.
Một lưu ý nữa là khi mua bánh chưng ở ngoài, bạn nên chọn nơi uy tín, tin cậy. Vì hiện nay, có một số cơ sở sản xuất sử dụng pin khi luộc bánh chưng làm bánh chưng nhanh chín, hạt nếp trong, màu vỏ lá xanh và bắt mắt.
BS. Nguyễn Văn Tiến cảnh báo, những các kim loại nặng trong pin: chì (PB), thủy ngân (Hg), cadmium (Cd) và asen hay còn gọi là thạch tín,… là những chất cực độc, nguy hiểm cho não, thận, tim mạch và khả năng sinh sản của con người. Vì vậy, người tiêu dùng cần chú ý việc lựa chọn bánh chưng ngày Tết, bởi những chiếc bánh xanh đẹp, dẻo thơm trên thị trường có thể chứa nhiều hóa chất không tốt cho sức khỏe.
Xem thêm video đang được quan tâm
6 loại thực phẩm bạn nên ăn để có hàm răng khỏe mạnh
