Cuối tháng 4/2014, tạp chí Khoa học phổ thông (PS) chính thức công bố Giải phát minh 2014 cho những đề tài tiêu biểu thuộc các lĩnh vực khác nhau, trong số này có 3 thành tựu được xem là tiêu biểu, có lợi cho y học, chăm sóc sức khỏe cho con người.
Mũi tiêm chứa bọt cầm máu trong 15 giây
Đứng đầu là phát minh về mũi tiêm cầm máu, thực chất đây là một thiết bị mang tên XStat hay xơ-ranh dạng kim tiêm có thể cầm máu ngay lập tức. XStat có thể thay cho băng gạc, đặc biệt là tại các chiến trường, nơi con người không có điều kiện sơ cứu, chữa trị. Sản phẩm của Công ty RevMedx (Mỹ) nghiên cứu chế tạo, nặng 2,5 ao-xơ (khoảng 70gam). Được lấy cảm hứng từ bộ sửa chữa lốp xe khẩn cấp, theo đó, người ta sẽ tiêm các hạt bọt biển trực tiếp vào vết thương đang rỉ máu, các hạt này được chế từ polycarbonate, vỏ cây được tẩm chất cầm máu, kháng khuẩn nhân tạo có tên là chitosan. Mỗi viên cầm máu dạng bọt nói trên có kích thước tương đương một viên aspirin hoặc paracetamol, đánh ký hiệu X có thể nhìn thấy qua phim Xquang, nhằm mục đích không lưu lại trong cơ thể và giúp cho việc cầm máu không bị bỏ sót.
Robot Titan Arm hỗ trợ người bị chấn thương nhờ những cánh tay chắc khoẻ.
Theo RevMedx, XStat đã được cải tiến nhiều lần, đặc biệt là việc dùng công nghệ phun bọt có đường kính lớn, chế từ vỏ cây có chứa chất cầm máu và kháng khuẩn nên có tác dụng tức khi máu chảy ra ngoài như trường hợp phun bọt nhỏ liti đã gặp trước đây. Khi được tiêm vào, các hạt bọt này tự nở ra, bịt kín miệng vết thương và giúp máu không chảy nữa, có khả năng cầm máu trong vòng 15 giây.
Qua thử nghiệm trên động vật cho thấy, XStat phát huy tác dụng tức thì, khắc phục tình trạng dùng băng gạc thủ công, hiệu quả thấp, dễ nhiễm trùng lại gây đau cho người bệnh. Chảy máu không kiểm soát vẫn là một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tử vong trên các chiến trường xưa và nay, và nguyên nhân gây tử vong dân sự cao thứ hai trên thế giới hiện nay. RevMedx hiện đang hoàn thiện sản phẩm, gửi đơn lên Cơ quan Quản lý thuốc và thực phẩm Mỹ (FDA) xin cấp phép lưu hành. Nhờ cải tiến, tương lai RevMedx sẽ cho ra đời thêm 3 sản phẩm mới có kích thước đa dạng để điều trị nhiều dạng vết thương, mỗi loại có giá khoảng 100USD (khoảng 2,2 triệu VNĐ).
Robot Titan Arm chăm sóc người bệnh
Công nghệ, thiết bị robot không phải là mới, song việc ra đời robot Titan Arm lại được xem là “điểm nhấn” trong chăm sóc nhóm người tàn tật. Sản phẩm của nhóm chuyên gia gồm Elizabeth Beattie, Nicholas McGill, Nick Parrotta, Nikolay Vladimirov ở Đại học Pennsylvania (Mỹ). Có hình thức đẹp, gọn nhẹ, chắc khỏe nhờ những cánh tay linh hoạt, hỗ trợ cho những người đang phải điều trị bệnh, chấn thương phục hồi nhanh cùng nhiều ứng dụng khác, như rà phá bom mìn hay làm việc trong môi trường độc hại mà con người không thể vào được. Ưu điểm của Titan Arm là bộ truyền động được đựng trong balô đeo sau lưng thay vì lắp trên cánh tay, các chi tiết được chế tạo từ nhôm cứng nhẹ nên rất linh hoạt, làm được nhiều chức năng, mang vác được vật nặng, giảm được trọng lượng cũng như mức độ tiêu hao điện năng thấp, dễ sử dụng, phù hợp với mọi đối tượng bệnh nhân. Đặc biệt, Titan Arm dùng pin Lithium-polymer, động cơ điện đựng trong balô nên gọn nhẹ, hệ thống hỗ trợ được thiết kế hợp lý để phân bố trọng lượng đều trên vành đai trên hông và lưng người bệnh. Ngoài ra, Titan Arm được trang bị “bộ não” bằng các phần mềm đọc được, kèm theo bộ cảm biến từ tính lắp trên các khuỷu khớp nên dễ sử dụng thông qua một thiết bị cầm tay. Giá bán lẻ 2.000USD (22 triệu VNĐ), phù hợp với khả năng thu xếp tài chính của nhiều người.
Mũ bảo hộ gập được
Có tên Morpher, sản phẩm do kỹ sư Jeff Woolf (người Anh) tại Công ty Morpher Helmet Company Ltd. (MHC) sáng chế và được xem là sản phẩm mang tính nghệ thuật, vừa làm chức năng “bảo hộ” lại kiêm cả trang phục hợp mốt, nhất là cho giới trẻ khi điều khiển các phương tiện giao thông.
Theo MHC, chi phí phục vụ cho nghiên cứu, phát triển Morpher hết 400.000USD, đổi lại nó lại cho ra đời một sản phẩm hết sức thiết thực. Morpher có khả năng gập lại giống như một cuốn sách, có khả năng giảm nguy cơ chấn thương đầu tới 85%. Qua thử nghiệm, Morpher đạt tiêu chuẩn an toàn theo quy định của Liên minh châu Âu, khi gập độ dày chỉ có 1,4 inxơ (3,5cm), để gọn trong túi chứa laptop. Morpher được chế từ nhựa cứng, bọt giống như mũ truyền thống, nhưng có thêm nhiều cải tiến mang tính bản quyền, đặc biệt có thêm chi tiết nam châm Neodymium lắp bên trong giúp gập lại dễ dàng mà không ảnh hưởng đến độ cứng của mũ.
Kỹ sư Jeff Woolf hiện đang tiếp tục cải tiến nhằm thỏa mãn tiêu chuẩn của Mỹ, dự kiến sẽ được tung ra thị trường trong mùa hè 2014 này.
Khắc Nam
(Theo PS, 5/2014)
