3 nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim không phải ai cũng biết

3 nguyên nhân chính gây thiếu máu cơ tim: do cục máu đông, mạch vành bị co thắt, xơ vữa mạch vành (ảnh minh hoạ)

Nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim là do đâu?

Thiếu máu cơ tim còn gọi là thiếu máu cơ tim cục bộ, bệnh mạch vành tim, đó không phải sự thiếu hụt về lượng máu trong cơ thể, mà là lưu lượng máu đến nuôi tim bị sụt giảm.

Có 3 nguyên nhân chính gây thiếu máu cơ tim bao gồm: xơ vữa động mạch vành, huyết khối (cục máu đông), co thắt mạch vành (bệnh vi mạch vành) - do tình trạng viêm mãn tính ở lòng mạch. Trong đó, bệnh vi mạch vành đóng một vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển của thiếu máu cơ tim cục bộ và gây đau thắt ngực kể cả khi động mạch vành không bị tắc hẹp.

Nếu như xơ vữa mạch vành gây ảnh hưởng đến các động mạch lớn nằm trên bề mặt cơ tim, thì bệnh vi mạch vành lại làm cho các mạch máu nhỏ trong tim co thắt đột ngột thay vì nó phải giãn ra đúng lúc. Co thắt mạch vành có thể xảy ra ở cả những người có hoặc không cơ bệnh mạch vành.

Xơ vữa động mạch vành

Đây là nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim phổ biến nhất do sự tích tụ chất béo (cholesterol) và canxi trong lòng động mạch vành. Theo thời gian, các mảng bám dày lên làm lòng mạch trở nên hẹp và xơ cứng, làm giảm lưu lượng máu đến nuôi tim. Hậu quả của việc cơ tim không nhận được đầy đủ oxy và dưỡng chất là các cơn đau thắt ngực, nặng ngực hoặc khó chịu ở lồng ngực.

Co thắt vành (bệnh vi mạch vành)

Ở người trẻ nếu có cơn đau thắt ngực mà nguyên nhân chủ yếu là do co thắt vành gây thiếu máu cơ tim (ảnh minh hoạ)

Thiếu máu cơ tim ngoài liên quan đến mảng xơ vữa thì còn xuất hiện do co thắt mạch vành. Cụ thể hơn là do rối loạn chức năng của nội mô ở hệ vi mạch vành (bao gồm các mạch máu nhỏ và mao mạch) nên còn được gọi là “Bệnh vi mạch vành”.

Nội mô là lớp áo lót trong của tất cả các mạch máu trong cơ thể. Nó vừa đóng vai trò bảo vệ giống như lớp rào chắn giữa dòng máu và thành mạch, đồng thời có chức năng điều hòa trương lực mạch máu, duy trì sự cân bằng giữa các quá trình co mạch và giãn mạch; đông và chống đông máu, đảm bảo sự lưu thông của dòng máu.

Rối loạn chức năng nội mô hệ vi mạch vành làm tăng tính kích thích gây co thắt vành, ảnh hưởng đến các tiểu động mạch và mao mạch nằm trong cơ tim. Đó chính là lý do mà nhiều người chụp cắt lớp thấy mạch vành “sạch sẽ” không bị xơ vữa nhưng vẫn bị đau thắt ngực do thiếu máu cơ tim.

Bệnh đái tháo đường, bệnh tăng huyết áp, hội chứng rối loạn chuyển hóa, hút thuốc lá, ít tập thể dục hoặc thường xuyên bị căng thẳng, lo lắng quá mức (stress) được cho là yếu tố thuận lợi cho bệnh vi mạch vành tiến triển.

Xuất hiện huyết khối trong lòng mạch

Phần lớn huyết khối trong lòng mạch vành là do mảng xơ vữa bị nứt vỡ tạo ra các cục máu đông gây cản trở dòng máu đi qua động mạch vành tới nuôi tim. Huyết khối là thủ phạm chính gây ra cơn đau thắt ngực không ổn định và cơn nhồi máu cơ tim (hội chứng mạch vành cấp).

Các mảng xơ vữa là căn nguyên gây hình thành cục máu đông làm tắc mạch (ảnh minh hoạ)

Giải pháp tăng lượng máu nuôi tim, loại bỏ nguyên nhân gây thiếu máu cơ tim

Ngoài việc sử dụng các thuốc điều trị hay can thiệp phẫu thuật thì cách duy nhất để cải thiện tình trạng thiếu máu cơ tim, đó là cùng lúc người bệnh cần kết hợp nhiều biện pháp để thay đổi lối sống, từ bỏ thói quen có hại và kiểm soát được các yếu tố nguy cơ. Cụ thể:

- Bỏ hút thuốc lá: chất nicotin có trong thuốc lá gây co thắt vành, gây xơ vữa mạch

- Giảm cân - nếu dư cân: khi dư cân tim phải tăng khối lượng công việc nhiều lên mới đủ oxy và dưỡng chất cho cơ thể

- Chế độ ăn giảm cholesterol, giảm chất béo xấu vì chúng làm tăng nặng thêm tình trạng xơ vữa

- Tăng cường ăn rau xanh, trái cây tươi, các loại quả hạch, ngũ cốc nguyên hạt vì chứa nhiều chất xơ hòa tan, chống oxy hóa làm giảm tình trạng viêm.

- Học cách thư giãn, giảm căng thẳng: điều này rất quan trọng để làm giảm stress, giảm nhu cầu oxy ở cơ tim, đồng thời ức chế quá trình kích hoạt yếu tố gây viêm trong lòng mạch

- Kiểm soát huyết áp,  cholesterol máu và đường máu trong giới hạn

- Tập thể dục đều đặn phù hợp với sức khỏe để tăng cường lưu thông máu, giảm hình thành cục máu đông, đồng thời giúp tăng cường chức năng tim.

- Bổ sung thảo dược hỗ trợ giảm đau thắt ngực: Đan sâm là một trong số những thảo dược quý cho người bệnh tim mạch. Trong đó tác dụng giãn động mạch và các tiểu động mạch, ức chế quá trình hình thành cục máu đông đóng vai trò quan trọng trong việc giúp làm lưu lượng máu đến tim. Hiện nay, đan sâm đã được ứng dụng trong nhiều sản phẩm hỗ trợ. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn, người bệnh nên chọn những sản phẩm đã được nghiên cứu, đánh giá hiệu quả.