3 nguy cơ tiềm ẩn khi phụ nữ mãn kinh tự ý dùng liệu pháp hormone

Mãn kinh là giai đoạn tự nhiên trong cuộc đời người phụ nữ, thường xuất hiện ở tuổi 45 - 55, đánh dấu sự kết thúc của chu kỳ kinh nguyệt. Sự suy giảm hormone estrogen và progesteron trong giai đoạn này gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, bao gồm nóng bừng, đổ mồ hôi đêm, khó ngủ, khô âm đạo, lo âu và thay đổi khí sắc.

Để giảm thiểu các triệu chứng này, nhiều phụ nữ tìm đến liệu pháp hormone (HRT). Tuy nhiên, việc tự ý sử dụng HRT mà không có chỉ định y tế có thể gây ra nhiều rủi ro nghiêm trọng cho sức khỏe.

1. HRT là gì?

HRT là liệu pháp bổ sung hormone nội tiết tố nữ đã giảm sút trong giai đoạn mãn kinh, có hai dạng chính:

• Estrogen đơn thuần thường dùng cho phụ nữ đã cắt tử cung.
• Estrogen kết hợp progesteron (progestin) dùng cho phụ nữ còn tử cung, nhằm giảm nguy cơ tăng sinh niêm mạc tử cung dẫn đến ung thư.

HRT có thể được sử dụng dưới nhiều dạng, bao gồm viên uống, miếng dán, gel bôi, thuốc tiêm, hoặc kết hợp nhiều dạng tùy theo nhu cầu và tình trạng sức khỏe. Liệu pháp này có tác dụng nhanh chóng trong việc giảm các triệu chứng vận mạch, cải thiện chất lượng giấc ngủ và hỗ trợ sức khỏe xương.

2. Nguy cơ tiềm ẩn của HRT

Mặc dù HRT mang lại nhiều lợi ích, nhưng không phải ai cũng phù hợp và việc dùng không đúng cách tiềm ẩn nhiều rủi ro:

Ung thư vú: Các nghiên cứu lớn cho thấy việc sử dụng estrogen kết hợp progestin kéo dài trên 5 năm có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư vú. Nguy cơ này tăng dần theo thời gian sử dụng, đặc biệt ở những phụ nữ bắt đầu HRT sau tuổi 60.

Bệnh tim mạch và đột quỵ: HRT có thể làm tăng nguy cơ đau tim, đột quỵ, huyết khối tĩnh mạch sâu, nhất là ở những phụ nữ có yếu tố nguy cơ sẵn có như huyết áp cao, tiểu đường, cholesterol cao hoặc hút thuốc.

Các tác dụng phụ khác: Sưng phù, giữ nước; nhức đầu, buồn nôn; tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch

Ảnh hưởng đến chức năng gan hoặc túi mật: Các rủi ro này nhấn mạnh rằng HRT không phải là phương pháp phù hợp cho tất cả và việc tự ý sử dụng mà không có theo dõi y tế là rất nguy hiểm.

3. HRT không phải là lựa chọn duy nhất

Hiện nay, có nhiều phương pháp không dùng hormone vẫn có thể cải thiện triệu chứng mãn kinh như:

Thuốc an thần

• Gabapentin: Liều thấp buổi tối giúp giảm tần suất và mức độ nóng bừng, đồng thời có tác dụng an thần nhẹ.
• SSRIs/SNRIs liều thấp (như paroxetine, venlafaxine): Giảm nóng bừng và hỗ trợ cải thiện giấc ngủ.

Thuốc hỗ trợ giấc ngủ

• Melatonin: Điều chỉnh nhịp sinh học, giúp vào giấc nhanh hơn và ngủ sâu hơn.
• Thuốc nhóm Z (zolpidem, zopiclone): Chỉ dùng ngắn hạn khi mất ngủ nặng, theo chỉ định của bác sĩ.

4. Phụ nữ mãn kinh cần lưu ý gì?

Trước khi quyết định điều trị, phụ nữ mãn kinh cần được bác sĩ chuyên khoa đánh giá toàn diện nguy cơ, lợi ích, lựa chọn loại hormone, liều dùng và đường dùng phù hợp nhất cho từng người.

Bên cạnh HRT, các liệu pháp không dùng hormone cũng rất quan trọng, bao gồm thay đổi lối sống, tập thể dục đều đặn, giảm căng thẳng, sử dụng các thuốc hỗ trợ giảm bốc hỏa, melatonin hoặc các phương pháp như CBT-I (liệu pháp hành vi nhận thức cho mất ngủ) để cải thiện giấc ngủ và chất lượng sống một cách bền vững.

Trong suốt quá trình điều trị, phụ nữ cần tái khám định kỳ để theo dõi hiệu quả và an toàn của thuốc, đồng thời thực hiện các kiểm tra thường quy như siêu âm tử cung, tầm soát ung thư vú và khám sức khỏe tổng quát theo khuyến cáo.

Rối loạn tiền mãn kinh có biểu hiện thế nào?

SKĐS - Người phụ nữ được xem là mãn kinh khi 12 tháng hoàn toàn không có kinh. Tiền mãn kinh xuất hiện sớm hơn, khi người phụ nữ bước vào tuổi tứ tuần. Tức là từ 40 tuổi trở đi, phụ nữ bước vào độ tuổi rối loạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Từ 40 tuổi trở đi, chức năng của buồng trứng bắt đầu suy giảm.

Mời xem thêm video được quan tâm: