Theo Đông y, nguyên nhân phần nhiều vì thận dương hư; tỳ dương hư hoặc tâm thận dương hư; hoặc can, phế dương hư. Chị em tiên thiên thể chất hư yếu, mệnh môn hỏa hư không sưởi ấm cơ thể, dẫn đến xung nhâm hư không duy trì các hoạt động về phát dục, thai nghén, sinh sản, môi trường nhiệt độ không tốt để có thai. Phép trị chủ yếu ôn bổ thận can tỳ dương... Sau đây là 3 bài thuốc trị chứng dương hư gây hiếm muộn rất tốt.
Hiếm muộn vô sinh thể thận dương hư
Người bệnh biểu hiện chân không ấm, lãnh cảm tình dục. Dùng bài Bát vị hoàn gia vị gồm: thục địa 20g, hoài sơn 18g, sơn thù 14g, phục linh 14g, đơn bì 12g, phá cố chỉ 14g, phụ tử 6g, nhục quế 8g, ngũ vị 10g, đỗ trọng (sao) 12g, ba kích 14g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: Ôn bổ thận dương, điều kinh... Trị hiếm muộn do thận dương hư (hỏa hư) không ôn ấm hạ tiêu; bào cung hàn khó kết thai; chứng lãnh cảm tình dục; thủy thấp, đi cầu lỏng, nhiều đàm; béo phì; liệt dương, tiểu đêm nhiều; giúp thận khí sung túc làm xung nhâm vượng dễ có thai.
Gia giảm: Người gầy huyết hư gia đương quy sao, bạch thược sao; Đau lưng gia ngưu tất, bá tử nhân, nhục thung dung; Nhiều khí hư bạch đới do thấp nhiệt gia xa tiền tử, khiếm thực; Vừa nóng vừa rét gia sài hồ; Nóng nhiều bội mẫu đơn, lạnh nhiều bội quế, phụ; Hay sôi bụng đi cầu lỏng sáng sớm gia thỏ ty tử, hoắc hương; Khí hư bạch đới ít rỉ rả khó có thai gia hà thủ ô, câu kỷ, hoắc hương, cẩu tích, tang phiêu tiêu, thỏ ty tử, sa nhân, xích thạch chi, khiếm thực 16g, bỏ phục linh, nhục quế, phụ tử, trạch tả là bài Thủ ô cẩu kỷ thang. Nếu thận khí hư khó thụ thai gia đương quy, tục đoạn, ích trí nhân, lộc nhung, ngô thù nhục, thỏ ty tử, viễn chí, xà xàng tử; bỏ phụ tử, nhục quế, ngũ vị, phá cố chỉ, trạch tả là bài Ôn thận hoàn. Tất cả làm hoàn uống.
Kiêng kỵ: Người có chứng huyết nhiệt, kinh màu tía màu đen do hỏa thịnh và người có chứng âm huyết hư nóng về chiều (âm hư phát sốt), mạch nhanh mạch xác có lực không dùng bài này.
Sơn thù là vị thuốc trong bài Bát vị hoàn gia vị chữa vô sinh hiếm muộn thể thận dương hư.
Hiếm muộn vô sinh thể tỳ thận dương hư
Người bệnh biểu hiện lạnh bụng sôi bụng tiêu chảy. Dùng bài Ôn bổ tỳ thận thang gồm: nhân sâm 16g, bạch truật (sao) 14g, phục linh 12g, can khương 10g, đương quy 14g, thục địa (sao) 20g, nhục quế 8g, chích thảo 6g, đại táo 12g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: Ôn bổ tỳ thận dương, ích khí sinh huyết... Trị hiếm muộn do thận dương hư không ôn ấm hạ tiêu, xung nhâm hư hàn tử cung lạnh khó có thai, các chứng liên quan tỳ thận hư hàn, giúp chị em có tỳ thận khí sung túc làm xung nhâm vượng dễ có kinh nguyệt, có thai.
Gia giảm: Nếu đau bụng đầy bụng gia hương phụ, trần bì, sa nhân...; Tay chân lạnh gia nhục quế 6g, phụ tử 4g; Mệt mỏi đoản hơi, nhiều khí hư (khí hư hạ hảm) gia thăng ma, sài hồ, hoàng kỳ là bài Bổ trung hóa thấp thang; Nếu phù, đau lưng ra nhiều khí hư, gia ba kích 40g, khiếm thực 20g, thỏ ty tử 20g, xa tiền tử 12g, bỏ thục địa, đương quy, sinh khương là bài Hóa thủy chủng tử thang.
Kiêng kỵ: Người có chứng huyết nhiệt kinh màu tía, màu đen do hỏa thịnh. chứng âm huyết hư nóng về chiều (âm hư phát sốt) mạch nhanh mạch sác có lực không dùng bài này.
Hiếm muộn vô sinh thể tâm thận lưỡng hư
Người bệnh biểu hiện khí huyết hư, mệt mỏi. Nên dùng bài Bổ khí huyết tráng thận ích tâm gia giảm gồm: thục địa 20g, nhân sâm 14g, táo nhân 12g, chích hoàng kỳ 14g, phục linh 14g, đan sâm 12g, mạch môn 14g, bạch truật 12g, bạch thược sao 14g, ngũ vị tử 8g, nhục quế 6g, sinh khương 12g, đại táo 12g, ba kích 14g. Sắc hoặc làm hoàn uống.
Tác dụng: Bổ khí huyết, dưỡng tâm tráng thận, tăng cường thể lực. Trị phụ nữ hiếm muộn do tâm thận dương hư, khí huyết hư. Khi khí huyết sung túc ngũ tạng an hòa huyết mạch thông kinh nguyệt tốt, thêm thuốc dưỡng tâm tráng thận là bổ tâm, giúp huyết mạch điều hòa bào cung, thận tăng cường phát dục sinh trưởng, xung nhâm vượng duy trì sự phát dục, thai nghén, sinh sản, kinh nguyệt của phụ nữ.
Gia giảm: Nếu hư nhược lâu ngày khó thụ thai gia sinh địa, xuyên khung, tục đoạn, hương phụ, ngô thù du; bỏ nhân sâm, táo nhân, mạch môn, ngưu tất, ngũ vị tử là bài Dục lân châu. Nếu lạnh đau bụng huyết hàn, gia ngô thù du, bổ cốt chỉ hoặc phối hợp bài Ôn kinh thang.
Kiêng kỵ: Người có chứng huyết nhiệt, kinh màu tía màu đen do hỏa thịnh; người có chứng âm huyết hư nóng về chiều (âm hư phát sốt) mạch nhanh mạch sác có lực không dùng bài này.
Chị em nên ăn uống những món bổ ấm; tránh thức ăn chua đắng mát, mưa gió lạnh. Nếu dương hư không trị để lâu xung nhâm hư hàn sinh chứng vô sinh, đới hạ, dễ hư thai. Hơn nữa, phụ nữ có thai liên quan đến thận tâm bào, thận và tâm bào đều là tạng âm, khi dương hư phong hàn thấp lọt vào bào cung, nếu không ôn ấm bổ dương rất khó có thai.