Theo y học cổ truyền, thực trướng là do trẻ ăn uống quá độ, tích trệ, không tiêu, thức ăn đọng lại trong dạ dày, khiến bụng đầy trướng, căng ra. Bụng đầy căng lên làm cho trẻ đại tiện khó, người phát sốt, bụng rạo rực, miệng khát, đêm trằn trọc, ngủ không yên dẫn đến tỳ hư suy.
Thương truật - chủ dược trong bài thuốc trị đầy bụng ở trẻ.
Sau đây là một số bài thuốc tiêu biểu chữa trẻ em thực trướng:
Bài 1: Gia vị bình vị tán gia giảm trị đầy bụng ở trẻ
Bài này dùng khi bệnh mới mắc, người còn khỏe…
Phép trị: Kiện tỳ, hành khí, tiêu trệ...
Thành phần bài thuốc gồm các vị thuốc: Thương truật, hậu phác, đại phúc bì, sinh cam thảo, trần bì, la bặc tử, sơn tra, mạch nha, thần khúc, mỗi vị 4g, sinh khương 3 lát.
Cách dùng: Sắc 2 bát nước còn 1 bát, uống một lần trong ngày. Uống khi thuốc còn ấm.
Tác dụng: Kiện tỳ táo thấp, hành khí đạo trệ.
Dẫn giải bài thuốc: Bài này lợi khí tiêu thực, để chữa thực trướng ở bụng rất công hiệu.
- Thương truật kiện tỳ táo thấp là chủ dược.
- Hậu phác trừ thấp, giảm đầy hơi.
- Trần bì lý khí hóa trệ.
- Sinh khương, cam thảo điều hòa tỳ vị.
- Sơn tra, mạch nha, thần khúc tiêu nhục thực.
Đại hoàng - chủ dược trong bài Tiểu thừa khí thang gia giảm.
Bài 2: Tiểu thừa khí thang gia giảm
Dùng trong trường hợp bụng đầy do thực trướng, bí đại tiện, bụng đầy đau…
Phép trị: Thông đại tiện…
Thành phần bài thuốc gồm các vị sau: Sinh đại hoàng 6g, hậu phác 4g, chỉ xác 4g.
Cách dùng: Sắc 2 bát nước lấy 1 bát, bỏ bã, uống ấm 1 lần trong ngày.
Tác dụng: Sơ đạo trường vị, trị bụng đầy, đại tiện táo bón, nóng từng cơn…
Dẫn giải bài thuốc: Bài này lấy đại hoàng chế là chủ dược. Tá sứ có chỉ thực, hậu phác tuyên thông chỗ trệ trong khí phận.
Hậu phác giảm đầy hơi.
Bài 3: Đại thừa khí thang gia giảm
Dùng trong trường hợp dùng bài 'Tiểu thừa khí thang gia giảm' mà bụng vẫn đầy, không đi ngoài được.
Thành phần bài thuốc gồm các vị sau: Đại hoàng 8g, hậu phác 8g, mang tiêu 6g, chỉ thực 8g.
Cách dùng: Ngày dùng 1 thang sắc uống. Chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Cách sắc: Cho hậu phác và chỉ thực nấu sôi 5 phút, cho đại hoàng vào sắc tiếp rồi đổ ra lọc bỏ bã, cho mang tiêu hoặc huyền minh phấn (là chất tinh chế của mang tiêu) vào trộn tan đem dùng.
Sau khi uống 2 - 3 giờ vẫn chưa thấy "tả hạ" thì uống nước thứ hai, nếu không đại tiện được thì ngưng thuốc.
Tác dụng: Công hạ nhiệt tích ở đại tràng, tả hỏa giải độc, tiết nhiệt, lợi đờm, tiêu trừ bỉ mãn (bỉ mãn: Chứng đầy tắc, không thông gây trướng bụng).
Giải thích bài thuốc:
- Đại hoàng tính đắng hàn tả nhiệt, thông tiện ở đại tràng là chủ dược.
- Mang tiêu tính mặn hàn tả nhiệt, nhuận táo, trừ tích.
- Chỉ thực, hậu phác tiêu bỉ, trừ mãn, hành khí, tán kết.
Các vị thuốc hợp lại có tác dụng chung là tiêu trừ nhiệt kết.
Ngoài việc dùng thuốc, khi trẻ bị đầy trướng bụng, các bậc cha mẹ nên xoa bóp vùng bụng cho trẻ, cho trẻ uống nhiều nước, ăn các loại thực phẩm dễ tiêu hóa.
Xem thêm video đang được quan tâm:
6 thói quen sau ăn gây hại dạ dày, người Việt hay mắc phải
