Liên hợp quốc khẳng định 2013 là một trong 10 năm nóng nhất kể từ năm 1850. Thông tin này được công bố vào thời điểm Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu đang diễn ra tại Vacsava, Ba Lan, từ 11 - 22/11.
 Trái đất đang “sốt cao”. |
Nhiệt độ bề mặt chỉ là một phần trong câu chuyện về biến đổi khí hậu. Cái được gọi là chu kỳ nước của các vụ hạn hán, lụt lột và lượng nước mưa nguy hiểm cũng có tác động mạnh đến hiện tượng này. Mực nước biển cao hơn trong 20 năm vừa qua đang làm cho dân cư vùng duyên hải dễ bị tác động hơn bởi những vụ cường triều do bão như Philippines đã trải qua trong cơn bão Haiyan. Ông Jarraud nói: “Ở gần Philippines, mực nước biển dâng cao trong 20 năm qua có lẽ ở mức 3 hay 4 lần lớn hơn so với trước đây trên toàn cầu. Chính yếu tố nước biển dâng cao có thể phần lớn là do sự biến đổi khí hậu, là chuyện đã xảy ra. Vì thế, nói cách khác, chính bão tố là một vấn đề khó khăn, nhưng dứt khoát bởi vì mực nước biển dâng cao hơn mà thiệt hại nhiều hơn so với 100 năm trước trong các điều kiện gió tương tự”.
Trong thời gian 9 tháng đầu năm 2013, phần lớn các khu vực nằm trên đất liền của thế giới có nhiệt độ cao hơn trung bình, nổi bật là ở Australia, nước đã hứng chịu một đợt nóng rất cao. Bắc Mỹ, Đông Bắc Nam Mỹ, Bắc Phi và phần lớn khu vực Âu Á hứng chịu tình trạng nhiệt độ cao. Lượng nước mưa vượt kỷ lục đã xảy ra ở nhiều nơi thuộc Bắc Mỹ, trong khi các nước phía Nam châu Phi như Angola và Namibia thì lại chịu những cơn hạn hán tệ hại nhất từ 30 năm qua. Lượng mưa trên trung bình đổ xuống phần lớn Trung và Tây bộ vùng Sahel.
Lớp băng ở Bắc cực đã phục hồi đôi chút sau vụ tan chảy chưa từng thấy vào năm 2012, nhưng vẫn còn ở một trong các mức thấp nhất ghi nhận được. Nạn đói, lũ lụt, hạn hán, chiến tranh và bệnh tật... vốn dẫn đến bi kịch của con người và những thảm họa này có thể còn tồi tệ hơn khi khí hậu thế giới ấm lên. Tổ chức liên chính phủ về biến đổi khí hậu (IPCC) từng đoạt giải Nobel hòa bình sẽ phát hành một báo cáo vào tháng 3/2014 về tình trạng khí hậu ấm lên toàn cầu sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống của con người và những gì sẽ xảy ra trong tương lai. Nhà khí hậu học Chris Field của Viện Carnegie, chủ biên của báo cáo IPCC, cho biết: “Chúng ta đã nhìn thấy rất nhiều tác động của biến đổi khí hậu và dẫn đến nhiều hậu quả. Và chúng ta sẽ thấy nhiều tác động hơn trong tương lai”.Các trung tâm đô thị, nơi hầu hết dân số thế giới hiện đang sinh sống và những người nghèo trên thế giới là dễ bị tổn thương nhất. Trong suốt thế kỷ 21, tác động của biến đổi khí hậu sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế và quá trình xóa đói giảm nghèo, tiếp tục làm xói mòn an ninh lương thực và tạo ra nhiều bẫy nghèo mới, đặc biệt ở khu vực đô thị và những điểm nóng về nạn đói đang nổi lên. Biến đổi khí hậu sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng đói nghèo ở các nước thu nhập thấp, trung bình thấp và tạo ra các khu vực nghèo mới ở các nước có thu nhập cao do tình trạng bất bình đẳng ngày càng gia tăng”. Đối với những người đang sống trong nghèo đói, “những hiểm họa liên quan đến biến đổi khí hậu đang tạo ra một gánh nặng nữa”. Các nhà khoa học đã liệt kê một số nguy cơ chính sẽ xảy ra: “Người chết vì khí hậu nóng bức và ngập lụt gia tăng liên quan tới nước biển, đặc biệt là ở các thành phố lớn duyên hải. Nạn đói xảy ra do nhiệt độ và lượng mưa thay đổi theo hướng bất lợi, đặc biệt là ở các quốc gia nghèo. Thói quen canh tác của nông dân sẽ bị phá vỡ vì tình trạng thiếu nước trầm trọng. Cơ sở hạ tầng bị hư hại bởi thời tiết khắc nghiệt. Những trận nóng nguy hiểm, gây chết người ngày càng nhiều hơn. Một số hệ sinh thái trên đất liền và trên biển sẽ bị hủy hoại. Sự tương tác giữa con người và khí hậu đang diễn ra và biến đổi khí hậu đang gây ra nhiều rủi ro cho nhân loại và môi trường thiên nhiên.
Tuy nhiên, nhà khí hậu học Chris Field chỉ ra rằng, các nước trên thế giới có thể giảm bớt một số tác hại thông qua việc giảm lượng khí thải nhiên liệu hóa thạch và tạo ra các hệ thống đối phó với những thay đổi do biến đổi khí hậu gây ra.
Lê Sơn
(Theo UN, AFP)
