Chính những mối nguy hiểm phát sinh từ thực phẩm khiến Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam lấy vấn đề an toàn thực phẩm là chủ đề chính trong ngày Sức khỏe Thế giới (7/4) năm nay. Theo WHO, Chính phủ Việt Nam đã có nhiều nỗ lực trong cải thiện tình trạng an toàn thực phẩm tại Việt Nam, thúc giục tất cả người tiêu dùng và các nhà sản xuất hãy tuân thủ an toàn thực phẩm để bảo vệ sinh mạng và nâng cao sức khỏe của người dân.
“Đảm bảo an toàn thực phẩm là trách nhiệm của tất cả người tiêu dùng và nhà sản xuất trong chuỗi liên tục của thực phẩm từ nông trại đến bàn ăn,” ông Jeffery Kobza, quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam phát biểu. “Các nhà sản xuất, các nhà chế biến và người kinh doanh thực phẩm ở Việt Nam cần phải chịu trách nhiệm đối với sự an toàn của thực phẩm mà họ sản xuất và kinh doanh trong khi người tiêu dùng cần phải thực hiện các biện pháp dự phòng và tuân thủ các thực hành tốt về an toàn thực phẩm.”
Kiểm tra đảm bảo an toàn thực phẩm tại siêu thị.
Thực phẩm không an toàn có chứa các vi khuẩn, vi rút, ký sinh trùng hoặc hóa chất có hại, là nguyên nhân của hơn 200 bệnh – từ tiêu chảy đến các bệnh mãn tính như ung thư. Thực phẩm không an toàn tạo ra một vòng luẩn quẩn của bệnh tật và suy dinh dưỡng, đặc biệt là ảnh hưởng đến trẻ em và người già. Những ví dụ về thực phẩm không an toàn bao gồm các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật và không được nấu chín kỹ, trái cây và rau quả bị nhiễm phân, và các loài có vỏ từ biển chứa các độc tố sinh học.
5000 người Việt Nam ngộ độc thực phẩm trong năm 2014
Theo Cục An toàn Thực phẩm, có 194 vụ ngộ độc thực phẩm được báo cáo tại Việt Nam trong năm 2014, khiến trên 5000 người bị ngộ độc, 80% trong số đó phải nhập viện và 43 trường hợp bị tử vong. So với năm 2013, số người bị ảnh hưởng hay nhập viện bởi ngộ độc thực phẩm đã giảm đi.
Đảm bảo an toàn thực phẩm tại Việt Nam là một thách thức do nhịp độ phát triển kinh tế nhanh của đất nước. Những căn bệnh do thực phẩm không an toàn gây ra đã cản trở sự phát triển kinh tế xã hội, đặt gánh nặng lên hệ thống chăm sóc sức khỏe, và gây tổn hại cho nền kinh tế, lĩnh vực du lịch và thương mại quốc gia. Chuỗi cung cấp thực phẩm càng ngày càng chạy qua nhiều biên giới quốc gia, do đó, việc phối hợp giữa Việt Nam và các nước láng giềng là rất quan trọng để đảm bảo an toàn thực phẩm.
Các cơ hội xuất khẩu bị đánh mất, việc phải đóng cửa các doanh nghiệp và mất đi uy tín trên thế giới đã ảnh hưởng rất lớn tới nền kinh tế. Bên cạnh đó, những chi phí không nhìn thấy được đối với nền kinh tế Việt Nam do không được tham gia vào các hoạt động, hiện tượng năng lực sản xuất bị suy giảm và thu nhập của nhóm dân cư nghèo nhất bị giảm sút có thể trở nên rất lớn.
Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những bước tiến lớn trong việc nâng cao an toàn thực phẩm. Một chiến lược quốc gia tới năm 2020 (được thông qua vào năm 2011) đã đưa ra đường hướng vững mạnh và luật an toàn thực phẩm sửa đổi xác định lại vai trò và trách nhiệm của các bộ khác nhau liên quan đến an toàn thực phẩm, cũng như giới hạn số lượng các bộ liên quan. Bộ Luật hỗ trợ việc đảm bảo sự an toàn của thực phẩm bằng cách đưa các bên tham gia vào chuỗi liên tục thực phẩm, từ khâu sản xuất, chế biến, vận chuyển tới tiêu dùng. Vào năm 2014, Việt Nam cũng tham dự vào các bài tập mô phỏng của khu vực để thử nghiệm những ứng phó khẩn cấp của quốc gia và quy trình thông báo đối với các sự kiện an toàn thực phẩm trong nước.
Việt Nam hợp tác với WHO trong đảm bảo an toàn thực phẩm
WHO đang làm việc với Cục An toàn Thực phẩm Việt Nam và các đối tác chính khác nhằm nâng cao sức khỏe của người dân thông qua việc đảm bảo an toàn thực phẩm.
Hành vi của người tiêu dùng và người sản xuất trong chuỗi thực phẩm là vấn đề trọng tâm của việc nâng cao và đảm bảo an toàn thực phẩm. Năm Chìa khóa giúp thực phẩm an toàn hơn của WHO giải thích năm hành động đơn giản mà mỗi cá nhân cần thực hiện để ngăn chặn bệnh tật xảy ra khi xử lý thức ăn.
5 biện pháp giúp thực phẩm an toàn được khuyến cáo bởi WHO là:
-Giữ vệ sinh sạch sẽ - rửa sạch tay và giữ sạch sẽ bề mặt nơi chế biến thức ăn;
-Bảo quản riêng biệt thức ăn chín và thực phẩm sống;
-Nấu chín kỹ thức ăn, đặc biệt là thịt, gia cầm, trứng;
-Giữ thực phẩm ở nhiệt độ phù hợp;
- Sử dụng nước sạch và thực phẩm tươi sống an toàn khi chuẩn bị thức ăn.
WHO cùng với Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực Liên Hiệp Quốc cũng hỗ trợ các hoạt động phòng tránh, phát hiện và ứng phó với các mối đe dọa sức khỏe cộng đồng từ thực phẩm không an toàn thông qua Mạng lưới Cơ quan An toàn Thực phẩm Quốc tế (INFOSAN) – một mạng lưới dành cho việc trao đổi thông tin nhanh trong các vụ việc về an toàn thực phẩm mà quốc tế quan tâm, mạng lưới được bắt đầu vận hành vào năm 2004. Việt Nam là một thành viên tích cực của INFOSAN.
Bên cạnh đó, nỗ lực của WHO trong việc hỗ trợ Việt Nam nâng cao giám sát bệnh, dịch tễ học thực địa, đánh giá nguy cơ, truyền thông nguy cơ, và các hoạt động phòng chống nhiễm khuẩn theo Điều lệ Y tế Quốc tế (2005), có đóng góp trực tiếp tới việc phát hiện và ứng phó với các sự kiện về an toàn thực phẩm.
Trong tương lại, WHO hướng tới mục tiêu làm việc cùng với Cục An toàn Thực phẩm để giảm bớt hơn nữa những nguy cơ bệnh tật và tử vong do các vụ an toàn thực phẩm bằng cách tiếp tục củng cố giám sát và phát hiện sớm cũng như ứng phó với bất cứ bệnh tật nào, bao gồm các bệnh do thực phẩm.
Hải Yến
