Ngày 19/2/2010, họa sĩ Đặng Ái Việt bắt đầu hành trình đi khắp Việt Nam vẽ lại chân dung các Mẹ Việt Nam Anh hùng.
Chiếc xe Honda với vài bộ quần áo, gạo, hạt điều, cà phê và chiếc nồi nhỏ… là hành trang bà mang theo trong những chuyến đi của mình.
Khi được hỏi điều gì thôi thúc bà thực hiện hành trình ấy, họa sĩ Đặng Ái Việt chia sẻ: "Tôi làm để trả ơn. Trả ơn cho những đồng đội đã nằm lại chiến trường, trả ơn cho những người mẹ lặng lẽ tiễn con đi không ngày trở lại. Mỗi lần gặp mẹ, tôi luôn ôm họ, hôn họ. Đây không chỉ là tình cảm cá nhân mà tôi làm thay những người lính không còn cơ hội trở về ôm mẹ mình".
Bà nói, nhiều người hay hỏi khi vẽ tranh, bà có ấn tượng với Mẹ Việt Nam Anh hùng nào nhất. Bà chỉ cười mà không trả lời. Với bà, mỗi Mẹ Việt Nam Anh hùng đều mang một câu chuyện bi hùng riêng biệt, không ai giống ai.
Hoạ sĩ Đặng Ái Việt giới thiệu về chiếc xe và hành trang cho mỗi chuyến đi của bà.
"Khi nào vẽ hết các mẹ còn sống, lúc đó tôi mới cho phép mình nghỉ ngơi," bà nói.
Gặp lại hoạ sĩ Đặng Ái Việt trước thềm kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4), Trung tướng Phạm Văn Dỹ (nguyên Chính ủy Quân khu 7, con trai Mẹ Việt Nam Anh hùng Nguyễn Thị Xuyến) không giấu được sự xúc động.
Ông nghẹn ngào khi nhắc đến bức chân dung nữ hoạ sĩ vẽ về mẹ mình. Ông xúc động nói: "Chị Việt không chỉ vẽ mà còn lưu giữ ký ức của một thời đại, những bức tranh chị vẽ đều mang nét riêng của Đặng Ái Việt. Bức tranh chị vẽ mẹ tôi không chỉ tái hiện nỗi đau, gian khó của thời chiến mà còn truyền tải sự yên bình, thanh thản của 50 năm sau khi mẹ tôi được chứng kiến đất nước phát triển, con cháu trưởng thành. Nhân ngày hôm nay, tôi muốn nói lời cảm ơn đến chị dù biết lời cảm ơn không bao giờ đủ".
Đến nay, dù đã hơn 80 tuổi nhưng hoạ sĩ Đặng Ái Việt vẫn rong ruổi khắp các tỉnh, thành vẽ chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng. Chiếc xe Honda màu xanh lá bà đang đi là chiếc xe thứ 2 trong suốt hành trình này.
Hình ảnh chân dung các Mẹ Việt Nam Anh hùng của hoạ sĩ Đặng Ái Việt khi được số hoá.
Trước đây, hoạ sĩ Đặng Ái Việt chỉ vẽ với mục đích lưu giữ hình ảnh các Mẹ Việt Nam Anh hùng. Từ khi Trung tâm Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (Sở KH&CN TPHCM) "ngỏ ý" số hoá các bức tranh để lan truyền cho thế hệ sau, bà vô cùng vui mừng vì đã có lực lượng "chia lửa" cho hành trình nghĩa tình này, càng vui hơn khi đây là thế hệ trẻ, những người tiếp nối công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đến nay, Trung tâm Ứng dụng hệ thống thông tin địa lý (Sở KH&CN TPHCM) đã tiến hành số hóa khoảng 3.000 tác phẩm của họa sĩ Đặng Ái Việt, đồng thời phát triển website "Chân dung Mẹ Việt Nam Anh hùng" như một kho tư liệu mở phục vụ giáo dục truyền thống.
Trang web không chỉ lưu trữ hình ảnh, mà còn có câu chuyện về từng mẹ, từng bức vẽ, từng vùng đất mà họa sĩ đã đi qua. Đây là nguồn tư liệu quý giá, góp phần nuôi dưỡng tinh thần yêu nước, biết ơn và lòng tự hào dân tộc đặc biệt đối với thế hệ trẻ hôm nay.
Họa sĩ Đặng Ái Việt nói: "Tôi biết giấy vẽ không giữ được lâu. Website này là giấc mơ của tôi để các thế hệ mai sau vẫn còn thấy được ánh mắt, nếp nhăn, dáng hình của những người mẹ đã hy sinh thầm lặng cho hòa bình hôm nay".
