1. Tính chất, đặc điểm của bồ công anh
Vị thuốc là toàn bộ cây bồ công anh khô. Búp hoa màu be vàng hoặc màu trắng vàng nhạt. Có búp có thể nhận ra những quả lép hình bầu dục dài, có lông búp màu trắng.
Rễ có hình chóp, phần lớn đều bị cong, bề mặt màu be nâu, nhăn nhúm; phần đầu của rễ có lớp lông tơ màu be nâu hoặc màu trắng vàng, có chỗ đã bị rụng. Mùi rất nhẹ, vị hơi đắng.
Loại nào thân khô, lá nhiều, màu lục xám, bộ rễ hoàn chỉnh, hoa vàng, không lẫn tạp chất, đó là loại tốt.
2. Tác dụng chữa bệnh của vị thuốc
Bồ công anh tính hàn, vị đắng, ngọt, lợi về kinh gan, dạ dày. Có công hiệu thanh nhiệt giải độc, làm mát máu, tiêu viêm, thông sữa, thanh gan, sáng mắt.
Dùng trong các trường hợp viêm nhiễm đường hô hấp trên, viêm phổi, viêm gan, đau vú, viêm ruột, lở loét, quai bị, các bệnh đau mắt đỏ, tắc sữa, đại tiện táo…
Theo các nghiên cứu của y học hiện đại, bồ công anh có tác dụng lợi mật, bảo vệ gan, tiêu viêm, hỗ trợ chống ung thư, lợi tiểu.
Cây bồ công anh.
3. Các bài thuốc từ bồ công anh
3.1 Thanh phế ẩm (thuốc thanh phổi)
- Thành phần: Bồ công anh 30g, ngân hoa 15g, hạt ý dĩ 30g, hạnh nhân 9g, chi tử 9g, liên kiều 15g, toàn quát lâu 12g, chỉ thực 12g, lư căn tươi 9g, hạt bí đao 30g, bột nguyên minh 5g.
- Cách dùng: Trừ bột nguyên minh, cho cả 11 vị thuốc trên sắc lấy nước, uống với bột nguyên minh, ngày 1 thang.
- Công dụng: Dùng cho người ho, sốt nóng, sinh ra đàm nhiệt nội kết, viêm phổi.
3.2 Tâm khang ẩm (Thuốc trợ tim)
- Thành phần: Bồ công anh 30g, sa sâm 18g, bán hạ 12g, cam thảo 9g ngũ vị tử 9g, sinh địa 12g, qua lâu 18g, ngân hoa 15g, giới bạch 9g, mạch môn đông 12g, thạch cao sống 15g.
- Cách dùng: Sắc 2 nước, trộn lẫn uống, chia 2 lần. Ngày 1 thang.
- Công dụng: Dùng cho người cảm cúm có tính chất bệnh độc, tiếp theo lại sinh bệnh viêm cơ tim, triều nhiệt, tim đập thảng thốt, khí đoản...
3.3. Bồ công anh, liên kiều tán (thuốc bột liên kiều, bồ công anh)
- Thành phần: Bồ công anh 30g, nhũ hương 8g, liên kiều 12g, giấm ăn vừa đủ.
- Cách dùng: Nghiền thuốc thành bột mịn, trộn giấm vào đánh nhuyễn, sao nóng lên, bôi vào chỗ đau. Cứ từ 2 - 3 giờ thay thuốc 1 lần. 3 ngày là 1 liệu trình.
- Công dụng: Dùng cho người bị sưng tuyến vú thời kỳ đầu.
Vị thuốc bồ công anh.
3.4. Thuốc tiêu mụn trứng cá
- Thành phần: Bồ công anh 15g, sơn tra 12g, chỉ xác sao 10g, kim ngân hoa 15g, hổ trượng 12g, đại hoàng tẩm rượu 10g
- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
- Công dụng: Dùng cho mụn trứng cá.
3.5. Phương thuốc tăng tiết sữa
- Thành phần: Bồ công anh 60g, kiến khúc 60g.
- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
- Công dụng: Dùng trong trường hợp sản phụ mất sữa. Vừa uống, vừa lấy bã thuốc, bọc trong vải sạch, làm nóng sát lên vú. Thường chỉ uống 2 thang là hiệu nghiệm.
3.6. Thuốc tán chữa quai bị
- Thành phần: Bồ công anh 30g, giã nát.
- Cách dùng: Bôi vào nơi tổn thương.
- Công dụng: Dùng cho người mắc bệnh quai bị.
3.7. Thuốc điều trị viêm gan
- Thành phần: Bồ công anh 20g, nhân trần 30g, hoàng cầm 10g, xa tiền tử 10g, bản lam căn 15g, tử thảo 10g
- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
- Công dụng: Dùng cho người viêm gan cấp tính da vàng, viêm gan da không vàng do thấp nhiệt.
3.8. Thang bồ công anh, đậu đen
- Thành phần: Bồ công anh 150g, đậu đen 500g
- Cách dùng: Cho nước vào sắc kỹ cho tới khi đậu đen chín, lọc bỏ bã, cho đường phèn vào, cô lại cho khô. Uống ngày 2 lần, mỗi lần 50g.
- Công dụng: Dùng cho người bị hói.
3.9. Thuốc bột trị viêm dạ dày
- Thành phần: Bồ công anh 30g, nhục quế 5g, hoàng bá 10g, cam thảo 6g, chung nhĩ thạch 30g
- Cách dùng: Nghiền chung thành bột. Uống ngày 3 lần, mỗi lần 10g.
- Công dụng: Dùng cho người bị viêm loét đường tiêu hoá.
3.10 Thang bồ công anh trị viêm cầu thận
- Thành phần: Bồ công anh 15g, cù mạch 30g, thạch vi 15g, xa tiền thảo 15g, biển súc 30g, đại hoàng 6g, rễ cỏ tranh 30g, sơn tra 30g
- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sớm, tối.
- Công dụng: Dùng cho người viêm thận, viêm cầu thận cấp tính sinh ra tiểu rắt, tiểu buốt, có cảm giác rất nóng, nước tiểu vàng, đỏ, sốt cao, đau lưng, bụng trướng, đại tiện táo...
3.11. Thuốc rửa âm đạo
- Thành phần: Bồ công anh 20g, xuyên tiêu 12g, hoàng bá 15g, tổ bọ ngựa dâu 9g, tử kinh bì 10g, sà sùng tử 12g
- Cách dùng: Sắc 2 nước, lấy nước thuốc rửa.
- Công dụng: Dùng trong trường hợp viêm loét âm đạo, viêm âm đạo do bị nấm, khí hư có mùi tanh uế.
4. Những cấm kỵ khi dùng thuốc
Người viêm dạ dày mạn tính, viêm gan, viêm ruột, tiêu chảy, thống kinh không dùng bồ công anh.
Mời bạn xem thêm video:
Món ăn bổ dưỡng từ thịt gà
