Một năm trước, vấn đề lớn nhất của ngành công nghiệp dầu mỏ là "làn sóng nghỉ hưu" khi nhiều công nhân ngành này thôi việc ở tuổi 55. Nhưng hiện nay, khi giá dầu trượt dốc, nhiều lao động lại cảm thấy may mắn khi vẫn còn giữ được công việc trước làn sóng sa thải hàng loạt.
Trong cuộc chiến giành thị phần giữa các ông lớn, làn sóng này tại Mỹ còn diễn ra mạnh hơn Ảrập Xêút. Hồi tháng 1, đại gia dịch vụ dầu mỏ Baker Hughes cho biết sẽ sa thải 7.000 nhân viên, tương đương 11% lực lượng lao động. Trong khi đó, đối thủ Schlumberger cũng tuyên bố cắt giảm 9.000 nhân sự.
Công nhân Mỹ đang làm việc tại một mỏ dầu đá phiến. Ảnh: Bloomberg
Shell, Apache, Pemex và Halliburton là những công ty dầu lớn đã công bố kế hoạch tương tự. Tại Mỹ, tình hình tồi tệ nhất là ở Houston. Theo một giáo sư tại Đại học Houston, nếu các công ty dầu giảm một phần ba chi phí vốn năm nay và 5% năm 2016, 75.000 lao động ngành này sẽ mất việc. Một trong những khu vực bị ảnh hưởng lớn nhất là các mỏ cát dầu của Canada với chi phí sản xuất cao hơn so với các mỏ truyền thống. Nhiều hãng dầu tại đây đang đua nhau cắt giảm chi phí và đóng băng các dự án dài hạn.
Tuần trước, Husky Energy, một trong những hãng dầu lớn nhất khu vực cho biết khoảng 1.000 công nhân xây dựng tại dự án cát dầu Sunrise của công ty sẽ bị nghỉ việc. Tin tồi tệ này được công bố một ngày sau khi Husky tuyên bố bắt đầu khai thác dự án 3,2 tỷ USD này cùng BP.
Trước đó, hồi tháng 1, Suncor cũng sa thải 1.000 nhân viên. Còn Shell thông báo sẽ giảm 10% nhân sự tại dự án cát dầu ở Albian của mình.
Hồi tháng 2, Hiệp hội Các hãng khoan dầu Canada cho biết sẽ có khoảng 23.000 lao động ngành dầu mỏ bị mất việc. Theo số liệu của Cục thống kê Canada, từ khi giá dầu bắt đầu giảm hồi tháng 9 năm ngoái, khoảng 13.000 lao động tại khu vực khai thác tài nguyên, chủ yếu là dầu mỏ và khí đốt, đã thất nghiệp.
Làn sóng này đang lan ra nhanh chóng. Theo Swift Worldwide Resources, "số lao động ngành năng lượng bị sa thải trên thế giới đã lên tới 100.000 người khi các trung tâm dầu mỏ tại Scotland, Australia và Brazil cắt giảm nhân sự ồ ạt”.
Tất nhiên, cũng có nhiều người lạc quan cho rằng các công ty dầu mỏ đang trải qua giai đoạn thăng trầm tự nhiên. Câu hỏi đặt ra là liệu giá dầu sẽ phục hồi không và nếu có thì khi nào? Liệu tất cả những lao động bị sa thải này có được tuyển lại hay không?
Việc các công ty giảm nhân sự lớn cũng tạo ra nguy hiểm lớn khi gây áp lực lên những nhân viên còn lại. Họ có thể lựa chọn nghỉ hưu sớm. Điều đó đẩy các công ty này vào tình trạng giống như những năm 1980, khi giá dầu thấp khiến các hãng dầu giảm tuyển dụng và sinh viên mới tốt nghiệp đổ xô vào các ngành khác có triển vọng hơn.
"Họ sẽ phải rất thận trọng khi sa thải nhân viên, bởi trường hợp tương tự đã từng xảy ra trước đây. Các công ty sẽ rất khó tiếp cận với nguồn nhân lực chất lượng cao sau này", Mike Rowe - Phó chủ tịch phụ trách nghiên cứu tại ngân hàng Tudor Pickering Holt cho biết.
