10 nguyên tắc an toàn thực phẩm do Cục An toàn thực phẩm Bộ Y tế hướng dẫn
1. Lựa chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh, rõ nguồn gốc xuất xứ
Lựa chọn thực phẩm tươi, rõ nguồn gốc, ngày sản xuất, hạn sử dụng, tem mác thương hiệu rõ ràng.
Việc lựa chọn thực phẩm an toàn, rõ nguồn gốc là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo sức khỏe cho bản thân và gia đình. Thực phẩm không an toàn có thể chứa nhiều loại vi khuẩn, hóa chất độc hại, gây ra các bệnh nguy hiểm như ngộ độc thực phẩm, ung thư, các bệnh về gan, thận...Không lựa chọn thực phẩm an toàn rõ nguồn gốc bạn có thể gặp phải các thực phẩm tiềm ẩn nguy cơ có hại đến sức khỏe như:
Thưc phẩm chứa vi khuẩn gây bệnh: Thực phẩm không được bảo quản đúng cách hoặc chế biến không kỹ có thể chứa nhiều loại vi khuẩn gây bệnh như Salmonella, E. coli, Staphylococcus aureus. Khi vào cơ thể, các vi khuẩn này sẽ tấn công hệ tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa...
Thực phẩm chứa hóa chất độc hại: Một số loại thực phẩm có thể bị nhiễm các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, chất bảo quản, chất tạo màu... Việc tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều hóa chất độc hại trong thời gian dài có thể gây ra các bệnh mãn tính nguy hiểm
Thực phẩm có kim loại nặng: Một số loại thực phẩm, đặc biệt là hải sản, có thể tích tụ các kim loại nặng như thủy ngân, chì. Việc tiêu thụ các loại thực phẩm này có thể gây tổn thương hệ thần kinh, thận và các cơ quan khác.
Làm thế nào để lựa chọn thực phẩm an toàn, rõ nguồn gốc?
Chọn thực phẩm tươi sống: Rau củ quả tươi ngon, không bị dập nát, có màu sắc tự nhiên.
Kiểm tra hạn sử dụng: Luôn kiểm tra hạn sử dụng của sản phẩm trước khi mua.
Chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng: Ưu tiên các sản phẩm có nhãn mác đầy đủ thông tin về nhà sản xuất, ngày sản xuất, hạn sử dụng.
Mua sắm tại các cửa hàng uy tín: Chọn những nơi bán hàng có uy tín, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
2. Rửa tay và các dụng cụ nấu ăn kỹ càng
Vệ sinh tay, dụng cụ nấu ăn cẩn thận là cách phòng chống ngộ độc thực phẩm thiết thực nhất. Với phương pháp này sẽ giúp phòng tránh hiện tượng nhiễm trùng chéo - sự lây nhiễm vi khuẩn từ vật này sang vật khác.
Rửa sạch tay trước khi chế biến thức ăn.
3. Ăn ngay thức ăn khi vừa được nấu chín
Việc ăn ngay khi thức ăn vừa được nấu chín là một trong những cách tốt nhất để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giữ trọn vẹn hương vị của món ăn giúp ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn:
Vùng nhiệt độ nguy hiểm: Khi thức ăn được nấu chín và để nguội dần ở nhiệt độ phòng (từ 5°C đến 60°C), đây chính là "vùng nhiệt độ nguy hiểm" - môi trường lý tưởng để các loại vi khuẩn như Salmonella, E. coli sinh sôi và phát triển nhanh chóng. Nguy cơ ngộ độc thực phẩm: Vi khuẩn sản sinh ra độc tố, khi ăn phải thức ăn nhiễm khuẩn, bạn có thể bị ngộ độc, gây ra các triệu chứng như đau bụng, tiêu chảy, nôn mửa...
Lưu ý: Thời gian an toàn: Nên ăn hết thức ăn trong vòng 2 giờ sau khi nấu chín. Nếu không ăn hết, hãy chia nhỏ thức ăn và cho vào hộp kín, bảo quản trong tủ lạnh ngay lập tức. Đảm bảo nấu chín thức ăn ở nhiệt độ đủ cao để tiêu diệt vi khuẩn.
4. Bảo quản cẩn thận thực phẩm đã nấu chín,
Bảo quản cẩn thận thực phẩm đã nấu chín là vô cùng quan trọng để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giữ cho món ăn luôn tươi ngon. Nếu không được bảo quản đúng cách, thức ăn nấu chín rất dễ bị vi khuẩn xâm nhập và phát triển, gây ra các bệnh về đường tiêu hóa.
Bảo quản thức ăn đúng cách nhằm đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Cách bảo quản thức ăn đã nấu chín đúng cách:
- Làm nguội nhanh: Chia nhỏ thức ăn thành các phần vừa ăn, đặt trong các hộp kín và để vào tủ lạnh ngay khi thức ăn nguội bớt.
- Bảo quản ở nhiệt độ thích hợp: Để tủ lạnh ở nhiệt độ 4°C hoặc thấp hơn. Hạn chế mở tủ lạnh: Mỗi lần mở tủ lạnh, nhiệt độ bên trong sẽ tăng lên, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Sử dụng hộp kín:
- Sử dụng các loại hộp kín, có nắp đậy để bảo quản thức ăn, tránh tiếp xúc với không khí và các mùi hôi khác.
- Hâm nóng kỹ trước khi ăn: Khi muốn dùng lại thức ăn đã bảo quản, hãy hâm nóng kỹ trước khi ăn để tiêu diệt hoàn toàn vi khuẩn.
5. Không đặt chung thức ăn chưa chế biến với thức ăn chín
Khi đi chợ, chế biến hay bảo quản thức ăn nên để riêng các loại thực phẩm tươi sống đảm bảo vệ sinh thực phẩm đúng cách:
- Không đặt các thực phẩm tươi sống như thịt cá cạnh các loại thực phẩm khác.
- Nên gói kín thịt cá tươi sống bằng túi ni lông để tránh rò rỉ nước ra các loại thực phẩm khác.
- Không dùng chung dao, thớt hay các dụng cụ cắt gọt khác cho các loại thịt tươi sống và các loại thức ăn sẵn như bánh mì và các loại rau xanh, củ quả.
- Khi chế biến, đồ đựng thực phẩm thịt tươi sống phải riêng biệt với thực phẩm đã nấu chín.
6. Nấu chín kỹ thức ăn
Đối với hầu hết các loại thức ăn, nhiệt độ an toàn (có thể tiêu diệt được các loại vi khuẩn có hại) là từ 60 - 82oC
7. Bảo quản thực phẩm cẩn thận
Sau khi mua hoặc sau khi chế biến trong vòng 2 giờ đồng hồ, thức ăn cần được bảo quản trong tủ lạnh. Nếu nhiệt độ phòng hơn 32oC, thức ăn phải được đưa vào tủ lạnh trong vòng 1 tiếng.
Ngoài ra, các loại thực phẩm như thịt, cá và các loại hải sản như tôm, cua, sò, hến cần được bảo quản trong tủ lạnh ngay sau khi mua về cho đến khi chế biến chúng (thời gian bảo quản không được kéo dài quá 2 ngày). Riêng với các loại thịt như thịt bò, thịt bê, thịt cừu hay thịt lợn, thời gian bảo quản có thể kéo dài đến 3 - 4 ngày.
8 Giữ bề mặt chế biến, bếp luôn khô ráo, sạch sẽ
Thường xuyên vệ sinh bề mặt, dụng cụ chế biến thực phẩm
Việc giữ bề mặt chế biến, bếp luôn khô ráo, sạch sẽ khi chế biến thực phẩm đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lượng món ăn.
Để đảm bảo bề mặt chế biến luôn sạch sẽ, khô ráo, bạn nên:
- Rửa sạch dụng cụ nấu nướng: Sau mỗi lần sử dụng, hãy rửa sạch dao, thớt, bát đĩa bằng nước rửa chén và nước sạch.
- Lau khô bề mặt: Sau khi rửa sạch, hãy lau khô các bề mặt bằng khăn sạch.
- Khử trùng: Định kỳ khử trùng các dụng cụ nấu nướng bằng các chất tẩy rửa chuyên dụng.
- Vệ sinh bếp: Lau chùi bếp thường xuyên để loại bỏ các vết bẩn, dầu mỡ.
- Phân loại dụng cụ: Nên sử dụng các dụng cụ riêng biệt cho thực phẩm sống và chín để tránh lây nhiễm chéo.
9. Bảo quản thực phẩm khỏi các loại côn trùng loài gặm nhấm
Khi côn trùng xâm nhập vào thực phẩm, chúng có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người như truyền bệnh, làm ô nhiễm thực phẩm...
Cách bảo quản thực phẩm khỏi côn trùng:
- Bảo quản trong hộp kín: Đậy kín các hộp đựng thực phẩm, đặc biệt là các loại thực phẩm khô như gạo, đậu, các loại hạt.
- Sử dụng túi nilon: Đóng gói thực phẩm trong túi nilon kín để ngăn chặn côn trùng xâm nhập. Bảo quản trong tủ lạnh: Đối với các loại thực phẩm tươi sống, nên bảo quản trong tủ lạnh để giảm nhiệt độ, hạn chế sự phát triển của côn trùng.
- Vệ sinh nhà bếp: Lau dọn nhà bếp thường xuyên, đặc biệt là các góc khuất, nơi côn trùng thường trú ẩn.
- Sử dụng các loại thuốc diệt côn trùng an toàn, hiệu quả
Tuy nhiên, cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng để tránh gây hại cho sức khỏe. Lắp đặt lưới chắn cửa sổ: Lắp đặt lưới chắn cửa sổ để ngăn chặn côn trùng bay vào nhà.
10. Sử dụng nguồn nước sạch khi chế biến thực phẩm
Sử dụng nguồn nước sạch khi chế biến thức ăn là một trong những yếu tố quan trọng nhất để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và giữ cho món ăn luôn ngon miệng. Nước sạch không chỉ giúp loại bỏ vi khuẩn, tạp chất mà còn giữ nguyên hương vị tự nhiên của thực phẩm.
