Nếu luống tuổi, để có thật nhiều điều tốt đẹp cho sức khỏe, cần ăn uống tốt hơn, tập thể dục đều đặn, theo dõi cân nặng, kiểm tra sức khỏe thường xuyên và bỏ hút thuốc lá. Hiệp hội Lão khoa Hoa Kỳ đưa ra 10 khuyến cáo khỏe mạnh đầu năm mới cho người cao tuổi để giúp mục tiêu sống khỏe mạnh của người lớn tuổi trở thành hiện thực.
1. Ăn trái cây, rau, ngũ cốc, cá, sữa ít chất béo và chất béo lành mạnh
Người luống tuổi vẫn cần thực phẩm lành mạnh nhưng ít calo. Ăn ít nhất 5 phần trái cây và rau quả hằng ngày. Chọn nhiều loại với màu sắc xanh đậm, màu vàng sáng, màu cam như cải bó xôi, rau xanh collard, cà rốt, cam, dưa đỏ. Và bao gồm các loại hạt, đậu trong thực đơn hằng ngày. Chọn thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, gạo nâu, mì ống. Chọn các loại thịt ít béo hơn như thịt gà hoặc gà tây. Loại cá béo như cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi và cá ngừ, chứa các acid béo omega-3 nhiều nhất và do đó có lợi ích nhất. Đối với người cao tuổi, ăn ít nhất 2 bữa (suất) cá giàu acid béo omega-3/ tuần được khuyến khích. Khối lượng một suất cá là 99g. Bổ sung các nguồn canxi và vitamin D để giúp giữ xương chắc khỏe. Hằng ngày hai lần ăn sữa, sữa chua, phô mai là một cách tốt để có được các chất dinh dưỡng. Sử dụng chất béo lành mạnh, chẳng hạn như dầu ôliu và dầu canola, thay vì dùng bơ hoặc mỡ lợn. Sử dụng các loại thảo mộc và gia vị để thêm hương vị khi nấu ăn, làm giảm sự cần thiết phải thêm muối hoặc chất béo.
2. Bổ sung các loại vitamin cần thiết
Tham khảo ý kiến bác sĩ về bất kỳ vấn đề dinh dưỡng nào, có thể cần bổ sung các loại vitamin không cần kê toa. Đặc biệt, chú ý bổ sung các vitamin nhóm B, vitamin A. Trong đó, chú ý người cao tuổi cần bổ sung đủ vitamin C và D, do thiếu hụt 2 vitamin này dễ phát triển nguy cơ bệnh tim mạch. Liều vitamin C là 75mg cho phụ nữ và 90mg cho nam giới mỗi ngày. Các loại thực phẩm có vitamin C phong phú như cam, dâu tây, dưa hấu, bông cải xanh, cải bruxen, cà chua, súp lơ và cải bắp.
Khuyến cáo gợi ý rằng, để duy trì mức độ lành mạnh, hầu hết người lớn cần trung bình 1.000 - 2.000 đơn vị quốc tế (IU) vitamin D mỗi ngày. Ánh sáng mặt trời là nguồn gốc tự nhiên mạnh mẽ nhất cho vitamin D. Chỉ cần khoảng 10 phút tiếp xúc với ánh nắng mặt trời mùa hè có thể cung cấp 3.000-5.000IU vitamin D.
3. Tăng cường vận động
Hoạt động thể chất vẫn có thể an toàn và lành mạnh cho người cao tuổi - thậm chí nếu có bệnh tim, đái tháo đường, viêm khớp. Trong thực tế, nhiều người trong những tình trạng bệnh lý vừa nêu cho thấy cải thiện tốt hơn với các hoạt động thể chất từ nhẹ đến trung bình. Các bài tập như: thể dục nhịp điệu, đi bộ cũng có thể giúp kiểm soát tốt cân nặng, xây dựng cơ bắp và xương mạnh khỏe, cải thiện sự thăng bằng, tư thế và tâm trạng.
Hoạt động thể chất an toàn và lành mạnh cho người cao tuổi. Ảnh: Trần Minh
4. Kiểm tra sức khỏe đều đặn
Nên sắp xếp tối thiểu một lần kiểm tra sức khỏe hằng năm để thảo luận về sức khỏe và bất kỳ thay đổi nào so với trước đây. Kiểm tra sàng lọc có thể bao gồm kiểm tra thị lực, thính giác và các bất thường khác như ung thư vú, ung thư đại tràng hoặc loãng xương. Tại mỗi lần kiểm tra, hãy nói chuyện với bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang dùng và có hay không vẫn cần dùng chúng. Tìm hiểu xem có thể cần chủng ngừa vắc-xin cần thiết nào không?
5. Hạn chế rượu bia
Uống quá nhiều có thể cảm thấy trầm cảm, làm tăng nguy cơ té ngã, gây khó ngủ, tương tác với các loại thuốc đang dùng và có thể đóng góp vào vấn đề sức khỏe khác. Một phần uống 354ml bia (khoảng 1 lon bia), hay 148ml rượu vang, hay 45ml rượu mạnh. Các giới hạn tối đa được khuyến cáo cho những người đàn ông lớn tuổi là 14 phần uống mỗi tuần và cho phụ nữ lớn tuổi là 7 phần uống mỗi tuần.
6. Bảo vệ chống té ngã
Một trong 3 người lớn tuổi té ngã mỗi năm - và té ngã là một nguyên nhân hàng đầu của thương tích và tử vong ở người lớn tuổi. Các bài tập như đi bộ hay tập với một dụng cụ tập đàn hồi có thể làm tăng sức mạnh cơ bắp, cân bằng, tăng tính linh hoạt và giúp tránh té ngã. Hỏi bác sĩ để kiểm tra các loại thuốc đang dùng có tác dụng phụ dễ gây té ngã không? Loại bỏ các vật dụng nguy hiểm trong nhà dễ gây té ngã, giống như tấm thảm trơn. Gắn các thanh vịn trong bồn tắm hoặc nhà vệ sinh và cài đặt thêm đèn ban đêm để dễ dàng đi lại.
7. Cung cấp cho não một bài tập luyện riêng
Càng sử dụng tâm trí sẽ càng tốt hơn cho não làm việc: đọc sách, làm câu đố ô chữ... Hãy thử Sudoku. Tham gia một câu lạc bộ cầu nối hay một nhóm thảo luận tại thư viện địa phương hoặc trung tâm chuyên cho người già. Hoặc gia nhập một khóa học tại trường cộng đồng địa phương - các lớp học miễn phí cho người cao tuổi.
8. Bỏ hút thuốc lá
Hút thuốc lá làm tăng gấp đôi nguy cơ phát triển bệnh tim mạch so với người không hút thuốc? Không bao giờ là quá muộn để bỏ thuốc lá. Người luống tuổi vẫn có thể làm giảm nguy cơ của nhiều vấn đề sức khỏe, hít thở dễ dàng hơn, có nhiều năng lượng hơn và ngủ tốt hơn nếu bỏ thuốc lá. Ngoài ra, hãy hỏi bác sĩ để được giúp đỡ. Đừng đánh mất niềm hy vọng nếu không thể bỏ hút thuốc lá trong quá khứ. Tính trung bình, người hút thuốc thử bỏ thuốc lá khoảng 4 lần trước khi họ bỏ thuốc lá thành công.
9. Nói ra khi cảm thấy xuống sức hay lo âu
Khoảng 1 trong 5 người lớn tuổi bị trầm cảm hoặc lo âu. Một số dấu hiệu có thể có của trầm cảm kéo dài bao gồm buồn bã, mệt mỏi, biếng ăn hoặc giảm niềm vui trong sinh hoạt hằng ngày. Có thể có khó ngủ, lo lắng, khó chịu và muốn được ở một mình. Nếu có bất cứ các dấu hiệu vừa nêu trong hơn 2 tuần, hãy nói chuyện với bác sĩ và tiếp cận với bạn bè và gia đình để được hỗ trợ.
10. Ngủ đủ giấc
Người cao tuổi cũng cần ngủ ít nhất là 7-8 tiếng một đêm. Tránh ngủ vào ban ngày có thể sẽ giúp ngủ tốt vào buổi tối. Một lịch ngủ thường xuyên sẽ giúp đồng bộ hóa chu kỳ giấc ngủ/thức. Đi ngủ mỗi đêm và thức dậy mỗi buổi sáng cùng một mốc giờ. Làm cho phòng ngủ thành một nơi riêng tư. Dành cho giấc ngủ sự thân mật và các hoạt động yên tĩnh như thiền và đọc sách. Giữ phòng mát mẻ, tối và yên tĩnh. Nệm nằm phải thoải mái.
Để có một sức khỏe tốt, người lớn tuổi nên thực hiện các khuyến cáo vừa nêu, nhằm giúp có một cuộc sống chất lượng và lâu dài như mong muốn.
