Cây và vị thuốc thường sơn. |
Khi dùng chữa sốt rét, lấy dược liệu tán bột hoặc làm viên, mỗi ngày uống 6-12g với nước ấm hoặc phối hợp với các vị thuốc khác. Dùng một trong số bài thuốc sau:
Bài 1: Rễ thường sơn 8g, hậu phác, hạt cau, thảo quả (nướng mỗi thứ 6g); cam thảo, thanh bì, trần bì mỗi thứ 4g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm 2 lần trong ngày.
Bài 2: Rễ thường sơn (đồ với dấm) 8g, ô mai mơ (bỏ hạt) 4 quả, giã nhỏ làm viên uống với rượu vào sáng sớm, trước khi lên cơn.
Bài 3: Rễ thường sơn, hạt cau, miết giáp, mỗi thứ 12g; ô mai, táo tầu, mỗi thứ 3 quả, cam thảo, sinh khương, mỗi thứ 3 lát; sắc kỹ với nước rồi cô lên cho sền sệt, chia làm 2 lần uống trong ngày.
Bài 4: Rễ thường sơn, sài hồ, đảng sâm mỗi thứ 12g; đại táo 10g; bán hạ, hậu phác, thảo quả mỗi thứ 8g; cam thảo, hạt cau mỗi thứ 6g; gừng 4g, sắc uống ngày 1 thang.
Bài 5: Rễ thường sơn, đảng sâm, huyền sâm, mạch môn, sinh địa, thạch hộc mỗi thứ 12g; thạch cao 20g, quế chi 8g, sắc uống ngày 1 thang.
Bài 6: Rễ thường sơn, dây ký ninh (tẩm rượu, sao); vỏ vôi (tẩm nước gừng, sao), củ giềng, mỗi thứ 50g; thảo quả (nướng cháy vỏ), lá na (phơi khô) mỗi thứ 30g; gừng tươi 20g. Tất cả phơi khô, tán nhỏ, rây bột mịn, trộn với hồ làm viên bằng hạt đỗ xanh. Người lớn mỗi lần 30-40 viên, trẻ em 5-10 tuổi mỗi lần 10-15 viên; trên 10 tuổi mỗi lần 20-25 viên uống với nước ấm trước khi có cơn, ngày 1 lần.
Bài 7: Rễ thường sơn, mần tưới, chỉ thiên, trần bì, hoắc hương, mỗi vị 12g sắc uống.
Bài 8: Rễ thường sơn 100g, thảo quả 80g, hà thủ ô trắng 50g; cam thảo nam, hạt cau, vỏ chanh, mỗi thứ 30g; miết giáp 20g. Tất cả tán nhỏ, rây bột mịn, uống mỗi ngày 40g.
Bài 9: Rễ thường sơn 60g, tẩm rượu, phơi khô làm nhiều lần; thanh cao hoa vàng 40g, hạt cau già 20g thái nhỏ, sao. Tất cả tán bột mịn, trộn với bột nếp và đường làm viên bằng hạt ngô ngày uống 2-3 lần, mỗi lần 2-3 viên.
Bài 10: Rễ thường sơn 80g, thảo quả 30g, quế chi 24g, hạt cau rừng 20g. Tất cả làm khô, tán nhỏ, rây bột mịn, trộn đều. Người lớn: mỗi lần 8-12g. Trẻ em 3-7 tuổi, mỗi lần 2g; 8-10 tuổi mỗi lần 4g; Trên 10 tuổi mỗi lần 6g uống với nước ấm, ngày 2 lần.
Chú ý: Phụ nữ có thai không được dùng.
DS. Đỗ Huy Bích