Qua nhiều năm, con người đã xây dựng một kho những câu trả lời cho những thắc mắc về sức khỏe đã bén rễ sâu trong tâm lý chung của chúng ta đến mức giờ đây chúng được coi là sự thật. Ở đây, chúng ta sẽ cùng giải mã 5 hiểu lầm phổ biến nhất...
Đánh thức người mộng du là nguy hiểm
Mộng du có thể là một sự kiện đáng sợ cho người bị mộng du và bất cứ ai chứng kiến. Mộng du hay somnambulism, xảy ra ở giai đoạn sâu nhất của giấc ngủ, thường là một vài giờ sau khi giấc ngủ bắt đầu. Tình trạng này xảy ra ở khoảng 1-15% dân số, mộng du hay gặp một cách đáng ngạc nhiên, đặc biệt là ở trẻ em.
Kiến thức phổ biến cho rằng đánh thức người mộng du có thể khiến họ bị đau tim hoặc hôn mê. Tuy nhiên, theo Quỹ giấc ngủ quốc gia Mỹ thì điều ngược lại mới đúng, sự thật là sẽ nguy hiểm nếu không đánh thức người mộng du.
Không nên uống bia rượu trước khi bơi.
Việc đánh thức người mộng du có thể khiến họ bối rối, nhưng không đánh thức có thể khiến họ bị ngã xuống cầu thang, đánh vỡ cốc hoặc ngồi vào trong xe và lái đi (kéo theo những hệ lụy khác). Tuy nhiên, người ta cũng nói rằng việc đánh thức người mộng du đôi khi có thể gây nguy hiểm cho người đánh thức - vì người mộng du dễ có hành động bạo lực.
Nên dùng âm thanh lớn và sắc từ một khoảng cách an toàn để đánh thức người mộng du. Điều này rất có thể sẽ khiến người mộng du giật mình nhưng nó tốt hơn nhiều so với việc lắc người trong phạm vi gần, vì có thể khiến người mộng du cảm thấy bị tấn công khiến họ chống trả và làm bạn bị thương. Cũng cần nhớ rằng người bệnh có thể "nhầm lẫn, mất phương hướng và sợ hãi", vì vậy, tốt nhất là hãy giải thích nhẹ nhàng rằng họ đã bị mộng du.
Ăn trước khi bơi dẫn đến chuột rút và chết đuối
Không bao giờ được bơi ngay sau khi ăn no, phải chờ ít nhất 1 giờ nếu không bạn sẽ bị chuột rút và có thể chết đuối. Câu nói này được lặp đi lặp lại thường xuyên đến nỗi ai cũng tin là đúng.
Cơ sở của hiểu lầm này là sau khi ăn, máu chảy đến dạ dày để tiêu hóa thức ăn, làm giảm lượng máu ở cơ bắp sử dụng cho bơi lội, khiến cơ dễ bị chuột rút.
Khi được hỏi liệu có sự thật nào trong lời khuyên này, TS. Roshini Rajapaksa - bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa tại Trường Đại học Y New York giải thích rằng, nếu một người bơi quá tích cực, chuột rút nhẹ có thể xảy ra. Tuy nhiên, đối với những tay bơi đúng chuẩn thì không có gì đáng lo ngại và đuối nước do chuột rút thậm chí còn khó xảy ra hơn.
Một báo cáo được thực hiện bởi Hội đồng tư vấn khoa học của Hội Chữ thập đỏ Mỹ đã xem xét nhiều nghiên cứu liên quan và hỏi ý kiến một số chuyên gia trong lĩnh vực này, họ cho biết "Không có sự tương quan giữa ăn uống và đuối nước hoặc những tai nạn suýt đuối nước khác".
Một lưu ý quan trọng: nếu có bia rượu trong bữa ăn trước khi bơi, khả năng đuối nước chắc chắn sẽ tăng lên.
Máu có màu xanh?
Nếu bạn từng ngắm những tĩnh mạch mỏng manh ở cổ tay, bạn có thể nghĩ rằng chúng chứa máu màu xanh. Từ nhỏ chúng ta được dạy rằng máu đã khử ôxy có màu xanh và sẽ chuyển thành màu đỏ sau khi nhận ôxy từ phổi.
Tuy nhiên, khi ta bị đứt tay, máu luôn có màu đỏ. Và ta được dạy rằng đó là vì máu được ôxy hóa ngay sau khi ra ngoài không khí.
Cho dù theo cách nào đi nữa thì không có điều nào ở trên là đúng sự thật. Máu không bao giờ có màu xanh. Khi mất ôxy, máu có màu đỏ sẫm và khi được ôxy hóa, máu có màu đỏ tươi của quả anh đào.
Vậy tại sao các tĩnh mạch nhìn có màu xanh? Đây thực sự là một câu trả lời khá phức tạp có liên quan đến ít nhất 4 yếu tố:
- Cách thức da tán xạ và hấp thu ánh sáng rất phức tạp. Vì da được cấu tạo bằng nhiều hợp chất với một loạt các đặc tính quang học nên rất khó dự đoán cách ánh sáng chiếu qua da hoặc phản xạ lại từ bề mặt da.
- Trạng thái ôxy hóa máu ảnh hưởng đến cách mà ánh sáng được hấp thụ. Khi máu khử ôxy, hệ số hấp thụ ánh sáng của nó bị thay đổi.
- Độ sâu và đường kính của các mạch máu có tác động. Ví dụ, những mạch máu nhỏ hơn gần bề mặt có màu đỏ, trong khi những mạch máu lớn hơn, ở cùng độ sâu, trông sẽ xanh hơn.
- Cách con người cảm nhận màu sắc.
Vì vậy, tại sao tĩnh mạch có màu xanh là một câu hỏi rất đơn giản với một câu trả lời rất phức tạp.
Một hiểu lầm khác về máu là sắt trong hemoglobin làm cho máu có màu đỏ. Trong thực tế, chính sự tương tác của hemoglobin với các phân tử khác, chẳng hạn như porphyrin, tạo ra màu đỏ của máu.
Lưỡi chỉ nếm được 4 vị?
Hầu hết mọi người sẽ quen thuộc với "bản đồ lưỡi" cổ điển, trên đó các phần của lưỡi chịu trách nhiệm phát hiện vị ngọt, chua, đắng và mặn được mô tả. Lý thuyết này được giảng dạy rộng rãi tại các trường học và được hầu hết mọi người coi là đúng. Tuy nhiên, trong thực tế, chúng ta nếm những vị khác nhau bằng những nụ vị giác phân bố ở tất cả các phần của lưỡi.
Một số vùng của lưỡi nhạy cảm hơn với một số vị nhất định - ví dụ, ngọt hoặc chua - nhưng sự khác biệt rất nhỏ, khác nhau giữa các cá nhân.
Ngoài ra, nhiều người trong chúng ta đã được dạy rằng chỉ có bốn vị chính: đắng, chua, mặn, ngọt. Trong thực tế, còn có một vị thứ năm - umami - vị của thịt và cũng là vị của mì chính (MSG).
Đường gây tăng động ở trẻ em
Nếu bọn trẻ dự một bữa tiệc sinh nhật và chén đẫy các loại bánh kẹo cùng nước ngọt thì năng lượng của chúng sẽ tăng vọt và chúng sẽ không đếm xỉa gì đến những lời dặn dò của bố mẹ. Tuy nhiên, trái với niềm tin phổ biến này, không có bằng chứng khoa học nào cho thấy đường làm tăng mức năng lượng ở trẻ em.