Tôi 52 tuổi, bị bệnh viêm đa khớp dạng thấp một năm nay. Khi nào thấy đau nhức hay cứng các khớp nhiều tôi lại tự ra hiệu thuốc mua thêm thuốc prednisolon 5mg về uống thì bệnh có đỡ, nhưng sau lại bị lại. Tôi muốn hỏi dùng thuốc này nhiều có ảnh hưởng đến sức khỏe hay không?
Vũ Nguyên Hoàng (Nam Định)
Viêm khớp dạng thấp (Pheumatoid Arthritis Arthrite Rhumatoide) là một bệnh viêm không đặc hiệu xảy ra ở các khớp gây tổn thương màng hoạt dịch, sụn khớp và đầu xương dưới sụn, diễn biến mạn tính dẫn đến tình trạng dính và biến dạng khớp. Viêm khớp dạng thấp có biểu hiện viêm khớp đối xứng có kèm cứng khớp buổi sáng và sự có mặt của yếu tố dạng thấp trong máu. Nguyên nhân gây bệnh chưa được biết đầy đủ, gần đây người ta cho rằng đây là một bệnh tự miễn với sự tham gia của các tác nhân gây bệnh (như virut, vi khuẩn) hay yếu tố cơ địa, di truyền,...
Điều trị bệnh này dựa trên nguyên tắc kết hợp nhóm thuốc như giảm đau và thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm. Khi có những đợt cấp, tiến triển mới dùng đến corticoid. Bởi những tác dụng phụ của các thuốc trong nhóm glucocorticoid này rất nhiều như loét dạ dày, tá tràng, gây phù, tăng huyết áp do giữ natri, nước, rối loạn phân bố mỡ, hội chứng Cushing, suy tuyến thượng thận cấp do dừng đột ngột,...Prednisolon là thuốc thuộc nhóm này, nó có tác dụng chống viêm mạnh do ức chế phospholipase A2 thông qua kích thích tổng hợp lipocortin, giảm tổng hợp leucotrien và prostaglandin. Ngoài ra, nó còn ức chế dòng bạch cầu đơn nhân, đa nhân, lympho đi vào các mô. Vì thế, thuốc có tác dụng giảm viêm do mọi nguyên nhân gây viêm (như cơ học, hóa học, miễn dịch hay nhiễm khuẩn).
Ngoài những tác dụng phụ hay gặp đã nêu, thuốc còn làm tăng thải calci qua thận, giảm tái hấp thu calci ở ruột (do đối kháng với vitamin D), vì thế làm giảm calci máu. Khi nồng độ calci máu giảm, cơ thể sẽ thay đổi bằng cách gây cường tuyến cận giáp để kích thích các hủy cốt bào, calci sẽ được kéo từ xương ra, hậu quả làm xương thưa, xốp, dễ gãy, gây loãng xương ở người già; còi xương, chậm lớn ở trẻ nhỏ. Trong chuyển hóa protid, thuốc thúc đẩy quá trình dị hóa protid để chuyển hóa acid amin từ cơ, xương vào gan nhằm tân tạo glucose. Vì thế, dùng glucocorticoid kéo dài có thể gây teo cơ, xốp xương, tổ chức liên kết kém bền.
Người ta thường cân nhắc giữa cái lợi và hại thu được khi dùng các thuốc thuộc nhóm glucocorticoid này, một nguyên tắc khi dùng thuốc là liều tối thiểu có tác dụng, không dùng nhóm thuốc này kéo dài và không giảm liều đột ngột. Vì thế, bác không được tự ý dùng nhóm thuốc này và nên đi khám bác sĩ để có phác đồ điều trị chuẩn.
BS. Nguyễn Thùy Dung
