Mục tiêu của Chính phủ là nhằm đảm bảo mục tiêu an ninh năng lượng, giảm dần sự lệ thuộc vào xăng khoáng, cải thiện môi trường và tạo thu nhập bền vững cho khu vực nông nghiệp. Tuy nhiên, để thay đổi tập quán và nhận thức của người tiêu dùng đối với xăng sinh học hiện nay luôn là một vấn đề nan giải.
Lo ngại về chất lượng
Để tạo dựng lòng tin cho người dân, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) và Tổng Công ty Dầu Việt Nam (PVOil) đều thông báo sẽ triển khai bán xăng sinh học E5 từ ngày 15/12, trước thời điểm quy định 15 ngày. Mở đường cho xăng sinh học xâm nhập thị trường và chiếm lòng tin của người tiêu dùng, nhưng đến sát thời hạn bắt buộc thay thế xăng RON92 bằng E5, doanh nghiệp vẫn lo lắng bị sụt giảm lợi nhuận, trong khi người tiêu dùng vẫn chưa an tâm.
Đánh giá về chủ trương này, ông Phan Thế Ruệ - Chủ tịch Hiệp hội Xăng dầu Việt Nam cho rằng đây là chủ trương đúng đắn, không những là xu hướng chung của các nước tiên tiến trên thế giới mà còn phù hợp với tình hình thực tiễn tại Việt Nam khi việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường đang là một trong những ưu tiên hàng đầu.
Từ 1/1/2018, sẽ thay thế hoàn toàn xăng A92 bằng xăng E5.
Tuy nhiên, nhiều người dân còn lo ngại về vấn đề chất lượng của xăng E5, ông Ruệ cho rằng: Nguyên liệu E100 cũng như RON92 trước khi nhập kho đều được các đơn vị giám định độc lập, kiểm tra chất lượng sản phẩm phải đạt theo TCVN hiện hành mới được nhập kho. Sau đó, xăng E5 được pha chế tại các trạm pha chế được phân bổ tại các khu vực kinh doanh xăng E5. Sau khi pha chế, xăng E5 được các trung tâm Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng khu vực là QUATEST 1 và 3 đánh giá và cấp chứng nhận hợp quy theo QCVN 01:2009/BKHCN - Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xăng, nhiên liệu diezen và nhiên liệu sinh học. Sản phẩm xăng E5 sản xuất phải đảm bảo đạt Tiêu chuẩn chất lượng theo TCVN 8063:2009. Như vậy, sản phẩm xăng E5 trước khi sử dụng ra thị trường đều được kiểm soát rất chặt chẽ trong tất cả các khâu nhằm đảm bảo chất lượng xăng E5 đạt tiêu chuẩn chung của thế giới.
Có an toàn cho động cơ?
Tại buổi làm việc với Sở Công Thương các tỉnh phía Bắc mới đây, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng khẳng định, từ khi xăng E5 triển khai tại 07 tỉnh (cuối năm 2014) đến nay, không có bất cứ khiếu kiện gì của người tiêu dùng chứng tỏ xăng E5 rất an toàn cho động cơ. Việc này đã được Bộ Khoa học và Công nghệ kiểm định, xác nhận. Qua thử nghiệm cũng không có vấn đề gì về kỹ thuật đối với những động cơ vừa sử dụng xăng E5 vừa sử dụng xăng truyền thống vì trên thực tế xăng sinh học E5 được sản xuất trên nền tảng đưa ethanol vào xăng truyền thống. Các nguyên liệu này đều được giám định chất lượng bởi các trung tâm Tiêu chuẩn đo lường chất lượng trước khi nhập kho và đạt tiêu chuẩn VN, ông Vượng cho biết.
Cũng theo Viện Cơ khí Động lực học - Đại học Bách khoa, các thử nghiệm đã chứng minh nhiên liệu E5 do trong nước sản xuất hoàn toàn có thể sử dụng an toàn trên các động cơ xăng đang lưu hành ở Việt Nam mà không cần phải thay đổi kết cấu hay vật liệu chi tiết. Việc sử dụng xăng sinh học E5 sẽ giúp cải thiện công suất động cơ, suất tiêu hao nhiên liệu, giảm hiện tượng kích nổ, làm cho động cơ vận hành êm hơn và tăng tuổi thọ cho động cơ, đồng thời giảm phát thải HC,CO (hydrocarbure chưa cháy, cacbon monoxit).
Có đủ nguồn cung ứng?
Theo thống kê của Bộ Tài chính, năm 2017, nhu cầu xăng RON92 khoảng 5,03 triệu m³, xăng E5 là 757.000 m3. Với tăng trưởng nhu cầu xăng hằng năm khoảng 7% và từ 1/1/2018 sẽ thay thế hoàn toàn xăng RON92 bằng E5, từ năm 2019 trở đi sẽ thay thế hoàn toàn bằng E10 thì nhu cầu xăng E5 vào năm 2018 khoảng 6,2 triệu m³, nhu cầu xăng E10 cho năm 2019 là 6,6 triệu m³. Theo đó, nhu cầu E100 để phối trộn cho 2018 là 311.370m³ và năm 2019 là 666.331m³.
Bộ Công Thương cũng đã lường đến tình huống thay thế 100% xăng khoáng RON92 bằng xăng sinh học E5, người tiêu dùng sẽ có xu hướng quay sang sử dụng xăng RON95, dẫn đến nhu cầu tiêu dùng cao mặt hàng này, ảnh hưởng nguồn cung. Hơn nữa, trong phương án tính toán cho lộ trình xóa sổ RON92 truyền thống, Bộ Công Thương có tính đến việc tái khởi động 2 nhà máy sản xuất ethanol tại Dung Quất và Bình Phước (đều với công suất thiết kế 100.000m³/năm), nhưng đến nay, 2 nhà máy đó vẫn chưa có động thái nào cho thấy sẽ được tái khởi động thành công. Điều mà người dân lo lắng là lấy đâu ra nguồn cung khi xóa sổ xăng RON92.
Về việc này, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng cho biết, nếu khôi phục Nhà máy Ethanol Dung Quất vào quý 1/2018, tổng cung E100 sẽ khoảng 400.000m3/năm. Về các trạm trộn, theo báo cáo của Petrolimex và PVoil, có thể đáp ứng đủ nhu cầu xăng E5 cho thị trường (khoảng hơn 6 triệu m3/năm). Như vậy, hai bài toán về nguồn cung E100 cũng như việc phối trộn xăng E5 đã được giải. Đó là còn chưa kể 2 nhà máy cồn ở Kon Tum và Đắk Nông, tuy không sản xuất ethanol nhưng nếu thị trường trong nước cần, 2 nhà máy này có thể sẵn sàng đầu tư thêm thiết bị tách nước và chỉ mất 180 ngày là có thể sản xuất được cồn phục vụ cho pha chế xăng sinh học.
Như vậy, thực hiện đề án của Chính phủ phê duyệt, từ 1/1/2018, việc ngừng bán xăng RON92 và thay thế bằng xăng E5, người dân có thể hoàn toàn yên tâm.
