Tờ Washington Monthly của Mỹ và British Medical Journal của Anh vừa công bố điều tra vụ scandal của Cơ quan quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ (FDA) liên quan đến việc phê duyệt 2 loại thuốc tránh thai mới yaz và yasmin. Đây là vụ scandal có liên quan đến lợi ích và các mối quan hệ giữa các hãng dược phẩm nhưng hậu quả của nó gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tính mạng của không ít phụ nữ.
Phê duyệt hay liên minh lợi nhuận
Theo điều tra, có ít nhất 4 thành viên thuộc Ban cố vấn FDA đã bỏ phiếu thuận cho phép lưu thông 2 loại thuốc tránh thai mới dùng cho phụ nữ có tên yaz và yasmin. Mục tiêu của việc phê duyệt này nhắm 2 đích, một, có được khoản tiền từ hãng bào chế và thứ hai, nhận được quỹ phục vụ cho nghiên cứu mà các hãng sản xuất thuốc phải chi theo luật định. Khi bị lộ, cả 4 thành viên đều khai họ là người của FDA. Còn FDA thì cho rằng mối quan hệ không phải là bảo bối để giữ kín hoặc công khai thông tin hay liên quan đến chất lượng của thuốc. Đáng tiếc, dù FDA có liên quan hay không thì hậu quả việc làm tắc trách này đã làm cho nhiều phụ nữ tử vong do các phản ứng phụ của thuốc gây ra.
Theo Liên minh Y học Quốc gia Mỹ (ANH) thì cả yaz lẫn yasmin đều được xếp chung vào nhóm drospirenone, dạng hormone progestin có tỷ lệ tử vong cao gấp 7 lần bởi căn bệnh huyết khối tĩnh mạch hay nghẽn mạch so với các loại thuốc tránh thai truyền thống khác và cao gấp 2 lần so với nhóm dùng thuốc tránh thai có chứa levonorgestrel.
Việc phê duyệt của FDA mang tính “đôi bên cùng có lợi”, bất chấp những ý kiến phản đối của những chuyên gia về sản phụ khoa. Theo hội đồng tư vấn của FDA thì lợi ích của yaz và yasmin lớn hơn rủi ro nên họ đã quyết định cho phép lưu hành. Trong vụ phê duyệt này, FDA đã phớt lờ những ý kiến trái chiều của một thành viên khác, trong đó có ông Sidney M. Wofte. Ông Wofte không đồng tình với cách làm lợi mình và hại người khác mà 4 vị của FDA đã làm. Mặc dù mọi việc diễn ra êm thấm “thiểu số phục tùng đa số”, quyền lợi cả hai bên đều đã đạt được, song sự thật không thể giấu kín mãi. Bằng chứng, mới đây tòa án đã động đến sự việc này, FDA đã không chứng minh được khi một cựu cố vấn của FDA, David Kessler đã buộc tội hãng Bayer (nơi bào chế 2 loại thuốc trên) che giấu số liệu rủi ro làm tăng nguy cơ hình thành huyết khối tĩnh mạch, tăng cục máu đông ở những phụ nữ dùng yaz và yasmin. Tòa còn đưa ra bằng chứng về việc David Kessler đã tiết lộ: Hãng Bayer đã chi tới 450.000USD cho một bác sĩ phụ khoa để lấp liếm vụ này, kể cả việc gỡ bỏ nhãn thuốc nhằm phủi tay. Cũng theo tòa thì đây là lần đầu tiên FDA đã “gật đầu” cho một loại thuốc nguy hiểm, đồng thời bỏ qua khuyến cáo chuyên môn và nghiêng về quyền lợi. Đây cũng là những bằng chứng cho thấy các công ty dược phẩm đã “ém nhẹm” mọi thông tin gây bất lợi cho người tiêu dùng, mà trước đó đã có không ít vụ tương tự xảy ra như trường hợp thuốc vioxx, fosamaxx, avandia và gardasil. Cũng phải nói thêm rằng, để làm được điều này, các công ty dược phẩm đã bỏ ra không ít tiền để “mua” dư luận, từ bác sĩ điều trị cho tới các nhà nghiên cứu, đến các nhà làm luật để họ “gật đầu” cho sản phẩm của mình. Và chưa hết, khi thuốc được phép lưu thông, các hãng dược phẩm tiếp tục dùng chiêu “vận động hành lang” như thưởng cho các bác sĩ, nhà nghiên cứu và các chuyên gia y tế để họ thực thi rất nhiều việc, từ tư vấn, quảng cáo cho đến kê đơn cao hơn so với mức cần thiết... Gánh nặng cuối cùng người bệnh phải chịu, kể cả rủi ro về tính mạng.
Những thông tin cơ bản về yaz và yasmin
Theo trang tin Drugs.com của Mỹ thì cả yaz và yasmin đều có những tính năng và phản ứng phụ giống nhau. Yasmin (drospirenone và ethinyl estradiol), có tên thương mại là gianvi, loryna, ocella, syeda, vestura, zarah. Còn yaz (drospirenone và ethinyl estradiol), tên thương phẩm là gianvi, loryna, ocella, syeda, vestura, yasmin, zarah. Cả hai đều có khả năng ngăn rụng trứng và cũng có thể gây ra những thay đổi trong niêm mạc cổ tử cung và tử cung. Không nên sử dụng yaz và yasmin nếu muốn mang thai hoặc vừa sinh em bé. Riêng yaz cũng được sử dụng để điều trị các triệu chứng rối loạn tiền kinh nguyệt (PMDD), như lo âu, trầm cảm, dễ cáu gắt, khó tập trung, thiếu ngủ, thiếu năng lượng hay căng ngực, đau khớp hoặc bắp thịt, nhức đầu và tăng cân. Để đảm bảo an toàn khi dùng yaz và yasmin nên tư vấn bác sĩ, đặc biệt là nhóm người có các triệu chứng như tăng huyết áp, giãn tĩnh mạch; mỡ máu; thừa cân, béo phì; tiền sử trầm cảm; suy giáp; bệnh túi mật; đái tháo đường; động kinh; kinh nguyệt không đều; mắc bệnh lao và có khối u vú hay ung thư tử cung.
KHẮC NAM (Theo SH/DC)