Viêm mũi xoang khi chuyển mùa là một bệnh khá thường gặp, ở những thời khắc giao mùa này số lượng bệnh nhân đến khám bệnh vì viêm mũi xoang gia tăng đột biến, có thể chiếm từ 40-60% tổng số bệnh nhân đến khám tại các phòng khám tai-mũi-họng.
Vị trí dễ bị viêm xoang ở trẻ.
Không nên coi thường các triệu chứng ban đầu
Khi thời tiết thay đổi, buổi sáng bạn đi làm trời se se lạnh, nhưng đến trưa trời lại nóng bức như mùa hè, độ ẩm trong không khí lại thấp nên lớp nhầy phủ trên bề mặt niêm mạc mũi giảm độ nhớt, bám dính hơn làm cho niêm mạc mũi rất nhạy cảm, đặc biệt là những người có cơ địa dị ứng, viêm mũi dị ứng rất hay xuất hiện. Khởi đầu cảm giác cay mũi, ngứa mũi, hắt hơi thành từng tràng, chảy nước mũi trong và sau đó là ngạt tắc mũi cả hai bên. Nếu điều trị sớm lúc này thì viêm xoang không bao giờ xuất hiện và việc điều trị bệnh chỉ khoảng từ 7-10 ngày. Tuy nhiên, theo thống kê của các bệnh viện, sẽ có khoảng 90% số bệnh nhân bỏ qua giai đoạn sớm, coi đây là biểu hiện của cảm cúm thông thường và sẽ tự khỏi mà không cần điều trị, họ thường chỉ đến khám bác sĩ tai mũi họng khi các biểu hiện viêm mũi xoang nặng nề:
Đau đầu: Đau âm ỉ hay thành cơn ở vùng má hai bên, đau nhức xung quanh ổ mắt, cung mày, vùng trán, đau nặng vùng chẩm nếu có viêm xoang sau. Đau đầu thường xảy ra vào buổi trưa và buổi chiều làm cho người bệnh mệt mỏi, lười suy nghĩ... chính vì lí do này mà người viêm mũi xoang phải đi khám bệnh.
Ngoài ra còn có thêm các triệu chứng: hay khịt khạc, ho khan, ngứa họng... rồi dần dần ho có đờm đặc vàng xanh, đau tức ngực khi ho, có thể có khó thở, thở rít; đau rát trong hốc mũi, nhiều ở vùng gốc mũi; chảy mũi một hoặc hai bên, đặc, màu vàng xanh, mùi hôi, đôi khi lẫn máu; ngạt tắc mũi tăng dần tới ngạt mũi hoàn toàn; ngửi kém từng lúc hoặc mất ngửi; mắt có thể mỏi, giảm thị lực.
Dựa trên những biểu hiện đó, người thầy thuốc xác định được viêm mũi xoang bằng khám bệnh quan sát thấy những biến đổi trên niêm mạc mũi như niêm mạc mũi đỏ, nề sưng, khe giữa và khe trên có mủ đọng. Các cuốn mũi quá phát. Phim chụp xoang có biểu hiện mờ các xoang bị viêm...
Dễ gây biến chứng
Biến chứng đường hô hấp hay gặp nhất như viêm họng, viêm thanh quản, viêm khí phế quản, giãn phế quản...: lúc này người bệnh sẽ ho rất nhiều, tiếng ho nặng, cảm giác như ho từ sâu trong lồng ngực, ho đôi khi có máu, người bệnh mệt mỏi nhiều, khó chịu, có thể sốt, giọng nói khàn, thậm chí mất tiếng. Biến chứng viêm tai giữa cấp, viêm tắc vòi tai..: cảm giác của người bệnh thấy ù tai, đau tai, sức nghe giảm. Biến chứng mắt: viêm kết mạc, viêm bờ mi, viêm túi lệ, viêm tấy hoặc áp-xe ổ mắt, viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu... một vài trường hợp mù mắt đột ngột do viêm mũi xoang. Biến chứng xương: hay gặp ở viêm mũi xoang trẻ em như cốt tủy viêm xương hàm trên, xương thái dương. Vùng góc trong hốc mắt của trẻ sưng nề, đỏ, ấn đau, có thể có rò mủ. Biến chứng nội sọ: viêm tắc tĩnh mạch xoang hang, viêm màng não, áp-xe não... Biến chứng toàn thân như viêm thận, viêm khớp, thấp tim do sự phát triển bội nhiễm của liên cầu β tan huyết nhóm A.
Điều trị viêm xoang có khó không?
Nguyên tắc chung: Phục hồi chức năng dẫn lưu và thông khí của xoang.
Tại chỗ: Sử dụng các thuốc co mạch, chống viêm, khô niêm mạc mũi; Toàn thân: kháng sinh, chống viêm, hạ sốt, giảm đau...
Phẫu thuật đặt ra trong trường hợp viêm mũi xoang có biến chứng: viêm tấy hoặc áp-xe ổ mắt, viêm thị thần kinh hậu nhãn cầu, biến chứng xương, biến chứng nội sọ.
Thời gian điều trị mất từ 4-6 tuần nếu trường hợp người bệnh phải phẫu thuật, việc điều trị sau đó phải kéo dài hàng tháng.
Phòng bệnh thế nào?
Cần đeo khẩu trang khi đi làm trong thời tiết chuyển mùa để giảm những kích thích của thời tiết lên niêm mạc mũi xoang; Phát hiện sớm các biểu hiện viêm mũi để điều trị ngay từ giai đoạn này. Nếu đã bị xác định là viêm mũi xoang cần điều trị triệt để, theo đúng phác đồ của bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, tránh được các biến chứng sau này đặc biệt là hội chứng xoang - phế quản (bệnh xoang gây giãn phế nang không hồi phục).
TS. Phạm Bích Đào
