Hạch bạch huyết là cấu trúc hình hạt đậu tròn có thể tập hợp thành đám ở các bộ phận khác nhau của cơ thể: cổ, nách, bẹn, ngực và bụng. Chúng đóng vai trò là nơi lọc dịch bạch huyết chứa các phần tử và các tác nhân gây nhiễm trùng như vi-rút, vi khuẩn từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể. Hạch bạch huyết cũng là nơi các tế bào miễn dịch xuất hiện với số lượng lớn để chống lại những tác nhân gây bệnh này.
Khi chứa đầy các tác nhân gây nhiễm trùng cùng với các tế bào miễn dịch hoạt động, hạch có thể bị sưng và đau. Mặc dù đau có thể hết sau một vài ngày mà không cần điều trị, song hạch có thể mất vài tuần mới trở lại kích thước ban đầu. Khi bị sưng, viêm hoặc to ra, hạch bạch huyết có thể cứng, chắc hoặc mềm.
Các nguyên nhân phổ biến gây sưng hạch
Hạch bạch huyết bị sưng có thể do các nhiễm trùng như:
- Cảm lạnh và cúm
- Áp xe răng, răng mọc ngầm
- Bệnh lợi, đau miệng
- Các nhiễm trùng tai
- Các nhiễm trùng da
- Bệnh lây qua đường tình dục
Viêm amiđan có thể là nguyên nhân khiến cho hạch sưng to. Tuy nhiên cũng có thể có nhiều nguyên nhân khác gây nên tình trạng này. Dưới đây là một số lý do bạn không nên bỏ qua khi hạch sưng to:
1. Nhiễm HIV
Nhiễm HIV có thể phá hủy dần dần hệ miễn dịch của cơ thể, khiến cơ thể gặp khó khăn khi chống lại các nhiễm trùng. Vi rút có thể lây truyền qua đường tình dục, truyền máu hoặc dùng chung kim tiêm, lây truyền từ mẹ sang con.
Triệu chứng: Ngoài sưng hạch, các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu, loét miệng, cứng hoặc đau cơ, nổi mụn hoặc đau họng.
2. Lao phổi
Lao phổi là tình trạng nhiễm trực khuẩn lao (Mycobacterium tuberculosis) ở phổi. Bệnh có thể lây lan tới các cơ quan khác.
Triêu chứng: một trong các triệu chứng của lao phổi là hạch sưng hoặc đau ở cổ hoặc khu vực khác. Giai đoạn đầu không có triệu chứng, giai đoạn sau xuất hiện ho (thường kèm theo đờm và ho ra máu), đổ nhiều mồ hôi ban đêm, mệt mỏi, sốt và giảm cân
3. Lao hạch
Lao hạch, còn được gọi là viêm hạch do lao, thường ảnh hưởng tới các hạch ở cổ nhưng hạch có thể xuất hiện khắp cơ thể. Dần dần, hạch sưng chảy dịch ra ngoài da.
Các triệu chứng: Bệnh nhân thường bị sưng đau một hoặc nhiều hạch trong nhiều tuần tới nhiều tháng. Một số bệnh nhân, đặc biệt là những người bị bệnh lan rộng hoặc đồng thời mắc bệnh khác có thể có các triệu chứng toàn thân như sốt, giảm cân, mệt mỏi, đổ mồ hôi đêm. Ho dữ dội có thể là triệu chứng nổi bật trong viêm hạch trung thất.
4. Bệnh bạch cầu đơn nhân
Bệnh bạch cầu đơn nhân là một nhiễm trùng do vi-rút, thường xuất hiện ở thanh thiếu niên lớn và người trẻ tuổi.
Triệu chứng: Cùng với đau họng và mệt mỏi nhiều, các triệu chứng khác gồm đau nhức, chóng mặt, lách to và sưng hạch ở cổ.
5. U lympho Hodgkin
Ung thư mô bạch huyết trong hạch, lách, gan, tủy xương và các vị trí khác được gọi là u lympho Hodgkin. Đây là một trong những loại ung thư có khả năng chữa khỏi nhiều nhất, đặc biệt nếu được phát hiện sớm.
Triệu chứng: Dấu hiệu đầu tiên của u lympho Hodgkin là thường sưng đau hạch ở cổ, nách hoặc bẹn không rõ nguyên nhân. Bệnh có thể lan đến các hạch bạch huyết ở gần. Sau đó có thể lan sang lách, gan, tủy xương hoặc các cơ quan khác. Các triệu chứng khác bao gồm mệt mỏi, sốt và ớn lạnh xuất hiện và biến mất, ngứa khắp cơ thể không rõ nguyên nhân, chán ăn, đồ mồ hôi đêm và sụt cân.
6. U lympho không Hodgkin
U lympho không Hodgkin (NHL) là loại ung thư mô bạch huyết. Mặc dù nguyên nhân chính xác của loại ung thư này vẫn chưa được làm rõ nhưng nó thường xảy ra ở những người có hệ miễn dịch yếu, bao gồm cả những người nhiễm HIV
Các triệu chứng: ngoài sưng hạch ở cổ, nách hoặc bẹn và các triệu chứng khác của u lympho Hodkin, loại ung thư này cũng có các dấu hiệu và triệu chứng ho, khó thở, đau bụng hoặc sưng, đau đầu, rối loạn tập trung, thay đổi tính cách hoặc thậm chí là co giật nếu não bị ảnh hưởng.
7. Bệnh bạch cầu
Bệnh bạch cầu là loại ung thư các tế bào bạch cầu thường bắt đầu trong tủy xương.
Triệu chứng: Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm hạch ở cổ, nách sưng, đau và sốt hoặc đổ mồ hôi đêm. Ngoài ra, thường xuyên bị nhiễm trùng, mệt mỏi, dễ bị bầm tím, sưng hoặc khó chịu ở bụng, sút cân, đau xương hoặc khớp cũng là các dấu hiệu cảnh báo bệnh bạch cầu.
Khi nào đi khám bác sĩ
Nói chung, khi cơ thể bị sưng hạch, bạn cần đi khám nếu nhận thấy các dấu hiệu sau:
- Hạch không nhỏ đi sau vài tuần hoặc tiếp tục to hơn
- Đỏ, đau
- Hạch sờ cứng, không đều hoặc cố định tại chỗ
- Hạch to kèm theo sốt, đổ mồ hôi đêm, sút cân không rõ nguyên nhân.
Đối với trẻ nhỏ, tốt nhất là đưa đi khám bác sĩ nếu hạch có đường kính lớn hơn 1cm.
