(SKDS) - Cải dại còn có tên khác là tề thái, địa mễ thái, cải dại, cỏ tam giác. Là cây thảo cao 10 - 60cm, năm đầu mang một vòng lá hình hoa thị và sang năm thứ hai, có một thân mang hoa phân nhánh. Lá có lông mềm, hình dạng rất thay đổi, kéo dài, các lá trên thường hẹp, hình ngọn giáo. Hoa mọc thành chùm ở ngọn thân, hoa màu trắng. Quả hình trái xoan ngược chuyển thành dạng tim đều mang bởi một cuống dài 6 - 9mm. Hạt nhỏ, nhiều, hình trứng. Cây ra hoa kết quả quanh năm, chủ yếu từ tháng 3 đến tháng 8.
 |
Bộ phận dùng làm thuốc là toàn cây thu hái lúc cây ra hoa. Trong lá non cải dại có chứa acid ascobic, nhiều vitamin K1, acid amin, các dẫn chất cholin, đường đơn và nguyên tố kim loại.
Cải dại có vị ngọt nhạt, tính mát; vào can và vị. Có tác dụng thanh nhiệt, giảm ho, cầm máu, lợi tiểu, tiêu thũng, trừ suyễn. Tác dụng bổ tỳ kiện vị, thanh can minh mục, chỉ huyết lợi niệu. Dùng cho các trường hợp chảy máu cam, tiện huyết, viêm sưng kết mạc mắt, phù nề đầy trướng.
Một số bài thuốc theo kinh nghiệm dân gian
- Hỗ trợ chữa toàn thân phù thũng, tức ngực, khó thở: Cải dại khô 20g, đại táo 5 quả. Cắt nhỏ hoặc xé đại táo; sắc chung với cải dại. Đổ 800ml nước, đun nhỏ lửa còn 150ml, ngày uống 1 thang, dùng mỗi liệu trình 10 – 15 ngày.
- Hỗ trợ điều trị tiểu tiện sẻn đỏ: Cải dại 100g, đình lịch tử 100g. Tán nhỏ mịn, làm viên hoàn mật, viên 10g. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 1 viên, uống với nước sắc trần bì.
 |
- Dùng cho các trường hợp chảy máu cam do nóng:
Rau cải dại tươi 100g, xương lợn 80 - 100g. Ninh xương lợn cho nhừ rồi cho cải dại thái nhỏ vào, thêm muối mắm gia vị. Ăn trong ngày 1 - 2 lần vào bữa chính. Ăn liền 5 - 7 ngày.
- Hỗ trợ điều trị lao thận: Rau cải dại 200g, trứng gà 1 hoặc 2 quả. Cải dại rửa sạch cắt ngắn, cho vào nồi, thêm nước nấu thành canh. Khi rau chín nhừ, đập trứng gà, thêm muối gia vị ăn. Mỗi liệu trình 10-15 ngày.
- Dùng cho các trường hợp chảy máu chân răng: Cải dại 60g, ngó sen 20g, táo 5 quả, thêm nước nấu sắc thành dạng canh hoặc chè đặc, ăn cả cái lẫn nước. Ăn liền 10 ngày.
Lương y Trần Nam