Són tiểu rất hiếm gặp ở nam giới. Tuy nhiên, són tiểu sau mổ tuyến tiền liệt (TTL) lại là nỗi ám ảnh, lo sợ do ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống đối với không ít người. Nguyên nhân chính do tổn thương; suy yếu chức năng cơ thắt niệu đạo, điều dễ có thể xảy ra đặc biệt là trong trường hợp cắt toàn bộ TTL do ung thư hoặc với u phì đại lành tính TTL có kích thước lớn. Với những trường hợp này, tỷ lệ bị són tiểu sau mổ có thể lên tới gần 40%.
Triệu chứng són tiểu sau mổ tuyến tiền liệt
Ngay sau mổ TTL hoặc niệu đạo (thường do vỡ xương chậu), người bệnh xuất hiện són tiểu. Trong thời gian đầu, mức độ són tiểu nặng với số lượng lớn, nước tiểu rỉ thường xuyên cả ngày và đêm, ngay cả khi nằm nghỉ. Việc phải dùng băng vệ sinh như phụ nữ hoặc dùng bao cao su hứng nước tiểu són ra đã trở thành 1 cực hình với họ, nhất là ở người cao tuổi. Chất lượng sống bị ảnh hưởng nặng nề, không ít người trở thành trầm cảm.
Dải băng treo niệu đạo.
Cùng với thời gian, mức độ són tiểu có xu hướng giảm đi, chỉ còn rỉ nước tiểu vào ban ngày, nhất là khi gắng sức (ho, cười, khi đi, thay đổi tư thế…), tình trạng són tiểu thường tăng lên về chiều khi cơ thể đã mệt mỏi là lúc khả năng kìm giữ nước tiểu của cơ thắt niệu đạo kém nhất. Ngoài những lúc són tiểu, bệnh nhân vẫn còn cảm giác buồn tiểu và có thể đi tiểu thành bãi. Cần ghi nhận số lượng nước tiểu của mỗi lần tiểu tiện: số lượng càng ít sẽ tỷ lệ thuận với mức độ tổn thương của cơ thắt niệu đạo và qua đó cho biết thông tin về tiên lượng bệnh. Cần nhớ rằng, các biểu hiện són tiểu cũng như các rối loạn tiểu tiện khác chưa thực sự ổn định trong thời gian đầu, thông thường phải sau ít nhất 6 tháng đến 1 năm mới xác định đươc một cách tương đối chính xác mức độ hồi phục của cơ thắt niệu đạo.
Khi khám bệnh, bác sĩ sẽ làm nghiệm pháp són tiểu khi ho. Mức độ són tiểu nặng hay nhẹ khi ho cho phép đánh giá tình trạng bệnh. Việc khám tại chỗ dương vật, trương lực các cơ tầng sinh môn là rất quan trọng. Chụp niệu đạo bàng quang có bơm thuốc cản quang cho phép đánh giá tình trạng hệ tiết niệu dưới sau mổ, tình trạng hẹp niệu đạo và các tổn thương nếu có của bàng quang.
Khám nghiệm niệu động học cho phép kiểm tra tình trạng cơ thắt niệu đạo, mức độ tổn thương của cơ thắt, áp lực dòng nước tiểu, dung tích bàng quang, xác định hiện tượng són tiểu xảy ra khi bàng quang chứa được thể tích nước tiểu là bao nhiêu ml, có tình trạng bàng quang tăng hoạt tính hay không…Tất cả những thông tin đó giúp xác định chẩn đoán và quyết định phương pháp điều trị.
Điều trị són tiểu sau phẫu thuật TTL như thế nào?
Điều trị bảo tồn:
Trong thời gian đầu, tình trạng són tiểu sau mổ TTL cần được điều trị bằng việc tập co thắt cơ niệu đạo và tầng sinh môn trong thời gian 6 tháng đến 1 năm. Bài tập này được hướng dẫn và đánh giá trực tiếp bởi bác sĩ. Bệnh nhân phải hết sức kiên trì và nhẫn nại tập luyện theo kế hoạch và phải xác định trước rằng kết quả chỉ cải thiện nếu tập đúng phương pháp và sau thời gian luyên tập từ 6 tháng đến 1 năm.
Điều trị phẫu thuật:
Van niệu đạo nhân tạo: Cho đến nay, tại các nước phát triển, việc sử dụng van niệu đạo nhân tạo điều trị són tiểu nặng sau phẫu thuật TTL đã từng được coi là “tiêu chuẩn vàng”. Đây là 1 dụng cụ được đặt vào vùng bộ phận sinh dục ngoài, có van bọc vòng quanh niệu đạo để chống són tiểu và một công tắc để mở van khi muốn tiểu tiện. Tuy nhiên, do giá thành quá cao (khoảng 20 nghìn USD) nên không phải ai cũng có điều kiện thực hiện.
Dải băng treo niệu đạo qua 2 lỗ bịt dành cho đàn ông: Gần đây, với mục đích giảm giá thành và cơ bản là dựa trên hiệu quả cao của phương pháp T.O.T trong điều trị són tiểu gắng sức ở phụ nữ, các nhà tiết niệu trên thế giới đã ứng dụng thành công điều trị són tiểu gắng sức sau mổ TTL ở nam giới dựa trên nguyên lý đặt dải băng treo, ép vào niệu đạo qua 2 lỗ bịt.
Đây là thủ thuật ít xâm hại, ít đau, thời gian nằm viện chỉ 24 giờ và cho kết quả khả quan trong khoảng 55 - 75% trường hợp. Dưới gây mê toàn thân, qua 1 vết rạch nhỏ ở dưới bìu, bác sĩ đưa vào 1 dải băng tổng hợp polypropylene qua 2 lỗ bịt của xương chậu. Khâu cố định dải băng này ép chặt quanh niệu đạo hành. Dải băng này có tác dụng treo và ép làm xẹp lòng niệu đạo, nhờ đó hết són tiểu.