Ca đầu tiên tại miền Bắc thay khớp gối bán phần
Ca phẫu thuật sẽ do TS. Gunter Jens Muller, chuyên gia Đức, giáo sư nổi tiếng thế giới về phẫu thuật khớp, đã có kinh nghiệm mổ hơn 4.000 ca thay khớp, cùng với TS. Nguyễn Văn Hoạt, Khoa Ngoại Thần kinh, Cột sống và Chấn thương chỉnh hình (Khoa Ngoại A) Bệnh viện trường Đại học Y Hà Nội đồng thực hiện.
Đây là ca mổ thị phạm thay khớp gối bán phần đầu tiên tại miền Bắc. Hoạt động này nằm trong khuôn khổ hội thảo “Phẫu thuật thay khớp gối bán phần và những điểm mới trong phẫu thuật thay khớp gối” do Bệnh viện trường Đại học Y Hà Nội tổ chức trong 2 ngày 23-24/6/2017.
Một trong những bệnh nhân đầu tiên được lựa chọn thay khớp gối bán phần tại Bệnh viện có hoàn cảnh khó khăn sẽ được hãng Link tài trợ chi phí khớp thay (khoảng 40-50 triệu đồng) là bệnh nhân Hoàng Thị Hồng, 59 tuổi, ở Đông Anh, Hà Nội. Bệnh nhân bị đau khớp gối gần 8 năm nay, được chỉ định phẫu thuật miễn phí thay khớp gối bán phần bên phải.
Hãng Link cũng là hãng đầu tiên cung cấp khớp gối bán phần tại Việt Nam.
Bảo vệ tối đa phần khớp chưa bị thoái hoá
Chia sẻ về kỹ thuật thay khớp gối bán phần, TS. Nguyễn Văn Hoạt cho biết, đây là kỹ thuật đã được áp dụng nhiều trên thế giới. Ở Việt Nam, kỹ thuật thay khớp gối vẫn còn tương đối mới, chỉ mới phát triển trong một vài năm trở lại đây. Ngay cả việc thay khớp gối toàn phần thì kỹ thuật cũng chưa được chuẩn. Cách đây mấy tháng trong TP.HCM cũng đã triển khai kỹ thuật này, còn ở miền Bắc, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội là đơn vị đầu tiên triển khai. Trong dịp này, BV Đại học Y Hà Nội đã mời chuyên gia Đức là giáo sư nổi tiếng thế giới về phẫu thuật khớp, đã có kinh nghiệm mổ hơn 4.000 ca thay khớp sang Việt Nam chia sẻ kinh nghiệm, đồng thời sẽ mổ một số trường hợp thay khớp gối bán phần và toàn phần để các bác sĩ của BV học hỏi vì thay khớp gối là một phẫu thuật phức tạp, nếu phẫu thuật viên không có kỹ thuật tốt thì dễ bị lệch hoặc lỏng trục sẽ khiến bệnh nhân không đi lại được.
Ưu điểm của kỹ thuật thay khớp gối bán phần là giữ được phần khớp lành, nếu không có kỹ thuật này thì những người bị thoái hoá khớp một nửa buộc phải thay hết toàn bộ rất lãng phí. Mục đích của kỹ thuật này là hỏng bên nào thay bên đó, bảo vệ tối đa phần khớp lành, không phải thay hết toàn bộ như kỹ thuật thay khớp gối toàn phần trước đây.
Một ca phẫu thuật tại khoa Ngoại thần kinh, Cột sống và Chấn thương chỉnh hình, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội.
Thay bán phần giúp khớp gối sinh lý hơn
TS. Nguyễn Văn Hoạt cho biết, hiện nay, quan điểm về khớp gối có một số điểm mới mà chưa có nhiều bệnh viện cập nhật được. Ví dụ như vấn đề tại sao lại thay khớp gối bán phần, nó rất có ý nghĩa là hỏng phần nào thì thay phần đấy và giữ tối đa những phần còn lại, như vậy thì cái khớp đó nó sinh lý hơn. Trước đây cứ hỏng một bên người ta cũng cắt luôn cả 2 bên, cắt cả dây chằng chéo, cắt cả chéo trước, chéo sau. Thay như vậy thì khớp vận động không được tốt. Với kỹ thuật mới này thì nếu hỏng một bên thì chỉ thay một bên, bên kia vẫn còn nguyên, dây chằng chéo vẫn còn nguyên, xương mất ít hơn và chức năng khớp tốt hơn rất nhiều. Khi bảo tồn tối đa được khớp và phần mềm xung quanh khớp thì chức năng khớp sẽ được tốt nhất, do đó quan điểm trước đây là thay toàn bộ không còn đúng nữa.
Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có mặt hạn chế là tiêu chuẩn lựa chọn để thực hiện thay khớp gối bán phần khá chặt chẽ chứ không phải tất cả bệnh nhân bị hỏng một bên đều có thể thực hiện được. Bệnh nhân được chỉ định mổ bán phần khi có tổn thương một khoang (khoang trong hoặc khoang ngoài, tức là tổn thương một bên mâm chày hoặc lồi cầu đùi). Thông thường những bệnh nhân trẻ thì có ưu thế hơn, tổn thương khoang trong ưu thế hơn khoang ngoài. Kỹ thuật này chống chỉ định với những trường hợp bệnh nhân có vẹo trong quá 15 độ và vẹo ngoài quá 10 độ. Ngoài ra còn một số điều kiện như không được tổn thương dây chằng trong và ngoài hoặc dây chằng chéo. Với những chỉ định chặt chẽ như vậy thì sẽ ít bệnh nhân được mổ bằng kỹ thuật này hơn. Tuy nhiên, thông thường ở giai đoạn sớm, tổn thương thoái hoá khớp gối độ 3, tổn thương một khoang thì rất tốt để chỉ định mổ bán phần. Mà bệnh nhân thường chỉ tổn thương một bên ở giai đoạn đầu chứ hiếm khi bị tổn thương cả 2 bên cùng lúc, khi bệnh nhân để lâu quá không điều trị thì tổn thương 1 bên thành 2 bên, thậm chí có trường hợp lệch trục cẳng chân không chỉnh trục đúng và sớm thì sẽ dẫn tới thoái hoá khớp gối, thậm chí thoái hoá khớp háng. Nếu tổn thương thoái hoá khớp gối 1 bên được điều trị sớm thì sẽ không tổn thương sang bên kia, trục chi đảm bảo không tổn thương sang mâm chày bên cạnh.
Thay khớp gối bán phần có nhiều ưu điểm như đường mổ nhỏ hơn, ngắn hơn, tổn thương phần mềm ít hơn, lấy ít xương hơn (trước đây mình phải cắt cả 2 mâm chày, cắt cả lồi cầu đùi, còn bây giờ chỉ cắt một bên mâm chày và 2mm lồi cầu đùi), bệnh nhân ít đau hơn, phục hồi chức năng nhanh hơn, phục hồi đi lại nhanh hơn, thời gian hồi phục sau mổ nhanh hơn, sau 3-4 ngày có thể đi lại nhẹ nhàng và sau một tuần có thể đi lại bình thường. Còn với bệnh nhân phải thay khớp toàn phần thì nặng nề hơn, thậm chí có những hạn chế về gập gối, duỗi gối, phẫu thuật nặng nề hơn (phải cắt hết cả mâm chày và lồi cầu đùi, dây chằng chéo trước và sau), thời gian hồi phục sau mổ rất nặng nề.
