Kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Việt Nam - Thụy Điển kể từ sự kiện lịch sử năm 1969 đặt dấu mốc cho quan hệ hai nước, Thụy Điển đã trở thành người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam đóng góp viện trợ phát triển giúp đỡ nhân dân Việt Nam qua những năm tháng chiến tranh và sau này, đặc biệt trong lĩnh vực y tế.
Trả lời phóng viên Báo Sức khỏe & Đời sống nhân kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao, Đại sứ Thụy Điển Rolf Bergman nhận định quan hệ song phương phát triển rất tốt đẹp và toàn diện. Trong những năm qua, Thụy Điển đã có nhiều hỗ trợ phát triển cho Việt Nam trong đó vẫn đề trọng tâm là lĩnh vực xoá đói giảm nghèo, y tế, công nghệ sinh học, nông nghiệp và phát triển nông thôn, hỗ trợ chính sách trong quá trình hội nhập. Viện trợ của Thụy Điển cho Việt Nam từ năm 1969 đến nay là 3 tỷ USD (trong đó 200 triệu USD dành cho lĩnh vực y tế chủ yếu tập trung giai đoạn đầu). Năm 2008, kim ngạch hai chiều giữa 2 nước là trên 300 triệu USD (tăng 10-15% so với năm trước), trong đó thặng dư thương mại nghiêng về Việt Nam. Sắp tới Thụy Điển giữ chức vụ Chủ tịch luân phiên EU (từ ngày 1/7), quan hệ hai nước sẽ càng có tiềm năng phát triển sâu rộng hơn nữa.
 Đại sứ Thụy Điển Rolf Bergman. |
Khi bắt đầu xây dựng quan hệ ngoại giao, Thụy Điển quan tâm tới viện trợ và hợp tác phát triển trong lĩnh vực y tế vốn là nhu cầu cấp bách lúc bấy giờ. Sự kiện bom B-52 tàn phá Bệnh viện Bạch Mai năm 1972 đã dẫn đến việc Thụy Điển hỗ trợ xây dựng Bệnh viện Nhi Thụy Điển giúp trẻ em Việt Nam được chăm sóc ở một bệnh viện chuyên dụng. Năm 1977, Chương trình hợp tác nghiên cứu Việt Nam - Thụy Điển (SAREC) đã trợ giúp trang thiết bị chẩn đoán bệnh truyền nhiễm và cử đội ngũ bác sĩ kỹ thuật để khắc phục hậu quả bệnh dịch sau chiến tranh. Kể từ đó đến nay, dưới sự hỗ trợ tài chính của Cơ quan phát triển quốc tế Thụy Điển (SIDA), Viện Vệ sinh dịch tễ TW phối hợp cùng Viện Vi trùng y khoa quốc gia Thụy Điển (SBL) và Viện Karolinska đã tiến hành thành công các dự án nghiên cứu cũng như sản xuất vaccin phòng ngừa bệnh truyền nhiễm áp dụng trên toàn quốc.
Chương trình hợp tác nghiên cứu Việt Nam - Thụy Điển đã giúp đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao, đặc biệt trong các lĩnh vực trọng yếu như y tế, nông nghiệp - phát triển nông thôn và công nghệ sinh học. Phần lớn các tiến sĩ theo học tại Thụy Điển thuộc lĩnh vực y tế: 35 trong tổng số 43 (1987-2007) và 27/45 (2008-2011). Các tiến sĩ y khoa bảo vệ đề tài tại Thụy Điển giai đoạn 2008-2011 gồm các chuyên khoa mới đáng quan tâm hiện nay như viêm loét dạ dày, bệnh thận, nghiên cứu độc chất, ngộ độc thực phẩm, nghiên cứu phòng chống tự tử... Hai bên đã và đang tiến hành các chương trình đào tạo hợp tác nghiên cứu chống khuẩn, công nghệ gen, thuốc phòng chống sốt rét, nghiên cứu hệ thống y tế, nghiên cứu các bệnh phổ biến ở Việt Nam. Theo ông Mats Ottosson, Bí thư thứ nhất phụ trách các vấn đề y tế của Đại sứ quán Thụy Điển, việc tiếp nhận, đào tạo nhân lực và phối hợp nghiên cứu với đối tác Việt Nam cũng giúp các học viện hàng đầu tại Thụy Điển nâng cao uy tín và năng lực nghiên cứu thực tiễn, đặc biệt là các bệnh nhiệt đới.
Mới đây GS. Marten Palme, người luôn ủng hộ Việt Nam trong suốt những năm tháng chiến tranh, đã dẫn đầu đoàn Công ty Bactiguard và Viện Karolinska tới thăm và khảo sát tại Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Nhi TW, Bệnh viện Việt Đức, làm việc cùng Trường đại học Y Hà Nội để tìm hiểu về vấn đề kháng khuẩn và cơ hội hợp tác thương mại với Việt Nam. Đoàn rất quan tâm tìm hiểu cơ hội hợp tác đa bên, thông qua các tổ chức hỗ trợ của Liên hợp quốc, WHO, các đối tác viện trợ phát triển, chính phủ, ngành y tế và khối doanh nghiệp hai nước để đầu tư vào khống chế bệnh truyền nhiễm tại Việt Nam. Bactiguard là công ty số 1 trên thế giới chuyên cung cấp các trang thiết bị kháng khuẩn, liên kết cùng với Karolinska, học viện có uy tín lớn về nghiên cứu hợp tác khống chế bệnh truyền nhiễm trên toàn cầu. Sự kiện này càng minh chứng cho quan hệ truyền thống tốt đẹp và mở ra chiều hướng hợp tác mới: quan hệ thương mại theo hướng bình đẳng, đôi bên cùng có lợi, đặc biệt trong lĩnh vực y tế, trong bối cảnh Việt Nam sắp trở thành nước có thu nhập trung bình nhờ những thành tựu kinh tế ấn tượng đã đạt được trong những năm gần đây.
Bích Vân