Tuy nhiên hiện nay, nhiều trạm y tế xã, phường, thị trấn trong tỉnh Nghệ An chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Thực tế đang đặt ra yêu cầu y tế cơ sở cần được tăng cường năng lực, đầu tư nhiều hơn.
Vui, buồn trạm y tế xã
Trạm Y tế xã Khánh Sơn là một trong 6 trạm y tế của huyện Nam Đàn, Nghệ An được chọn để triển khai mô hình tăng cường năng lực tuyến y tế cơ sở. Sau 1 năm thực hiện mô hình điểm, trạm đã được tăng cường về cơ sở vật chất, trang thiết bị y tế thiết yếu; cán bộ trạm y tế còn được hỗ trợ về chuyên môn nghiệp vụ. Qua đó, chức năng, vai trò quan trọng của trạm y tế đã được thể hiện rõ, nổi bật, bước đầu đáp ứng được nhu chăm sóc sức khỏe ban đầu của nhân dân.
BS. Nguyễn Thị Hồng Thảo - Trưởng Trạm Y tế xã Khánh Sơn, huyện Nam Đàn, Nghệ An cho biết: “Được các Dự án cung cấp các hệ thống máy móc như máy điện tim và một số thiết bị y tế khác; được đào tạo tập huấn các chuyên ngành liên quan đến mô hình bác sĩ gia đình... nên năng lực khám chữa bệnh của trạm đã được nâng lên. Qua đó, trạm đã giúp được người dân nhiều hơn, đơn cử là trong chẩn đoán bệnh tim từ xa. Khi bệnh nhân tới khám đo điện tim ở trạm y tế xã, dữ liệu điện tim sẽ gửi qua mạng 3G/4G và hệ thống phần mềm đồng thời được các giáo sư tim mạch ở Bệnh viện Bạch Mai đọc, gửi lại chỉ sau 10 phút. Nguy cơ nhồi máu cơ tim sẽ được phát hiện sớm để người bệnh kịp thời đến trung tâm tim mạch. Người dân phấn khởi không phải đi xa, tin tưởng y tế cơ sở nhiều hơn”.
Nhiều trạm y tế của xã đạt Bộ tiêu chí Quốc gia y tế đã xuống cấp.
Trạm y tế xã, phường, thị trấn là tuyến y tế cơ sở gần dân nhất và ngày càng có vai trò quan trọng trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân. Thực tế, số trạm y tế có khả năng thực hiện tốt nhiệm vụ như Trạm y tế xã Khánh Sơn và các trạm y tế ở huyện Nam Đàn là không nhiều. Rất nhiều trạm y tế ở khu vực miền núi, vùng sâu vùng xa không đáp ứng được yêu cầu khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe cho người dân. Trang thiết bị thiếu, nhân lực yếu, cơ sở vật chất xuống cấp...
Trạm y tế xã Mường Lống, huyện Kỳ Sơn là một ví dụ điển hình. Mường Lống là xã vùng sâu, vùng xa của huyện biên giới Kỳ Sơn cách xa trung tâm huyện. Vậy nên lâu nay, Trạm Y tế xã Mường Lống đóng vai trò như một bệnh viện thu nhỏ khi phải tiếp nhận người bệnh trong các bản làng đến khám và lưu trú điều trị. Mỗi tháng, trạm tiếp nhận khám và điều trị cho khoảng 200 bệnh nhân. Thế nhưng nhà lưu trú của trạm đã xuống cấp nhiều năm nay chưa được sửa chữa.
BS. Vừ Bá Tỉnh - Trạm trưởng Trạm Y tế Mường Lống, huyện Kỳ Sơn chia sẻ: “Cơ cấu khu dân cư ở đây cũng không tập trung. Một số bản ở cách trạm y tế rất xa, nếu đi bộ thì 4-5 tiếng đồng hồ mới đến nơi. Khó khăn của bà con ở đây nói chung cũng như khó khăn riêng của trạm y tế thì nhiều lắm không thể nói hết được. Vì vậy, mong muốn cấp trên quan tâm hỗ trợ xây dựng lại Trạm Y tế, đặc biệt là nhà lưu bệnh nhân sập sệ, xuống cấp nghiêm trọng. Về mùa mưa bão, bệnh nhân không thể ở lại được...”.
Cần đầu tư mạnh
Lãnh đạo Sở Y tế Nghệ An cho rằng, mạng lưới trạm y tế xã, phường, thị trấn đang tồn tại nhiều khó khăn, hạn chế, chưa đáp ứng được với yêu cầu trong tình hình mới. Các trạm y tế sau khi được công nhận đạt chuẩn quốc gia đã không tiếp tục được đầu tư nên đang xuống cấp.
Lâu nay, ngoài sự vào cuộc tích cực của ngành y tế, các địa phương cũng đã dành nhiều sự quan tâm, đầu tư cho tuyến y tế cơ sở. Song, sự đầu tư này vẫn “nhỏ giọt” nên không đáp ứng được với nhu cầu cần nâng cấp như hiện nay. Ông Lê Thanh Hà - Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu, Nghệ An nói: “Huyện Quỳ Châu đã có nhiều cố gắng để nâng cao chất lượng cho các trạm y tế. Tuy nhiên, nguồn kinh phí đầu tư cơ sở vật chất cho các trạm y tế xã là vẫn rất khó khăn đối với ngân sách huyện. Huyện đã và đang cố gắng lồng ghép, huy động các nguồn lực, thực hiện xã hội hóa nhằm đảm bảo được cơ sở vật chất cho các trạm hoạt động và đảm bảo tiêu chí chuẩn quốc gia về y tế”.
Chính vì sự “thiếu” nhiều cái này mà người dân vẫn thường bỏ qua trạm y tế, thậm chí tuyến huyện để đi thẳng lên tuyến trên. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính gây ra bội chi quỹ bảo hiểm y tế. Hầu hết các bệnh viện từ tuyến II đến tuyến I ở Nghệ An hiện đều vượt công suất trên 20%, có bệnh viện vượt trên 50% như Bệnh viện Hữu Nghị đa khoa tỉnh, Bệnh viện Sản Nhi, Bệnh viện Ung bướu...
PGS.TS. Dương Đình Chỉnh - Giám đốc Sở Y tế Nghệ An đề nghị: “Về kinh phí, ngành tiếp tục tranh thủ nguồn lực từ các dự án trung ương, vốn vay Ngân hàng Phát triển châu Á; tham mưu cho các cấp có chính sách đầu tư cho y tế cơ sở. Tuy nhiên, ngành đề nghị các địa phương cần có thêm chính sách thu hút, đào tạo và tuyển dụng cán bộ chất lượng cao, đặc biệt là các bác sĩ về tuyến y tế cơ sở, nhất là các huyện đang gặp khó khăn, các trạm y tế xã. Ngành cũng rất muốn các đồng chí lãnh đạo các địa phương vào cuộc rất quyết liệt, kể cả trong vai trò chỉ đạo và điều hành, tích cực trong việc kiểm tra giám sát về y tế cơ sở”.
Tin tưởng rằng, với sự cố gắng của ngành, sự quan tâm đầu tư của các cấp ngành, sự nỗ lực vươn lên của các cán bộ y tế cơ sở, tất cả mọi người dân sẽ được tiếp cận, sử dụng các dịch vụ y tế có chất lượng ngay tại địa phương mình. Qua đó, y tế cơ sở sẽ củng cố được niềm tin, tạo nên thói quen chăm sóc sức khỏe tại tuyến y tế cơ sở của nhân dân.