Đầu tư mạnh mẽ cho các trạm y tế tuyến xã cả về con người và cơ sở vật chất nhằm thu hút người dân đến trạm nhưng lạ thay người có nhu cầu lại bỏ trạm để lên tuyến trên. Chuyện có thật ở Quảng Ngãi đang là vấn đề cần sớm giải quyết.
“Tâm lý chung”?
Đang mang thai đứa con thứ 2 sắp đến ngày sinh, dù nhà nằm cách Trạm y tế (TYT) thị trấn Mộ Đức (huyện Mộ Đức) chỉ hơn 100m, nhưng vợ chồng chị Huỳnh Thị Nương ở thị trấn này vẫn lựa chọn đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Quảng Ngãi cách nhà hơn 30km làm nơi “khai hoa nở nhụy”. “Cơ sở vật chất và phương tiện kỹ thuật TYT chỉ thực hiện tốt các ca sinh thường, không tai biến, nhưng trong sinh nở thường có tai biến bất ngờ, đến TYT sinh nếu có chuyện gì người ta cũng chuyển mình lên bệnh viện, vừa mất công lại vừa hồi hộp, vậy nên đến luôn bệnh viện cho yên tâm. Ở bệnh viện có đầy đủ trang thiết bị, máy móc hiện đại và đội ngũ y, bác sĩ có trình độ chuyên môn cao, dễ dàng ứng phó với mọi tình huống xảy ra khi sinh”- chị Nương nói.
Nhiều năm nay, phòng sinh của các trạm y tế rất hiếm khi có sản phụ đến sinh.
Cũng như chị Nương, khi sinh đứa con đầu lòng vợ chồng chị Nguyễn Thị Lệ Quyên ở xã Nghĩa Phương (huyện Tư Nghĩa) đã “chọn mặt gửi vàng” ở Bệnh viện đa khoa tỉnh. “Mặc dù đi khám và theo dõi thai định kỳ ở TYT bác sĩ nói tình trạng thai bình thường nhưng vì đây là lần đầu tiên sinh con nên tôi muốn được đến bệnh viện tỉnh có các điều kiện, dịch vụ sản khoa tốt nhất cho yên tâm”- chị Quyên chia sẻ.
Không muốn sinh con ở TYT xã, phường hầu như là tâm lý chung của các sản phụ trong tình hình thực tế hiện nay.
Có lãng phí không?
Theo thống kê của Sở Y tế Quảng Ngãi, hiện toàn tỉnh có 182/184 xã, phường có TYT, trong đó 90% TYT có bác sĩ và 100% TYT có nữ hộ sinh. Cơ sở vật chất, trang thiết bị của các TYT từng bước được đầu tư. Phần lớn các TYT có phòng sinh và được trang bị đầy đủ thiết bị cấp cứu sản khoa. Điều này nhìn trên phương diện cơ sở vật chất và chuyên môn thì hoàn toàn đáp ứng được nhiệm vụ đỡ đẻ một ca sinh thường theo chức năng của TYT. Song qua tìm hiểu của chúng tôi, trong điều kiện hiện nay, số người đến sinh ở TYT đang ngày càng ít đi, thậm chí có TYT, phòng sinh chỉ còn tồn tại cho có, bởi nhiều năm liền không có ca sinh nào.
Dù được đầu tư khá rộng rãi và khang trang, thế nhưng phòng sinh của TYT thị trấn Mộ Đức từ mấy năm vẫn chưa tiếp nhận được ca nào đến sinh nở. Vì vắng sản phụ đến sinh nên một số đồ dùng trang bị cho việc sinh được trạm tiếp nhận về từ lâu nhưng vẫn còn cất trong thùng chưa một lần sử dụng, thậm chí các nhân viên y tế của trạm còn không biết cách sử dụng như thế nào vì chưa được... tập huấn. Phó trưởng TYT thị trấn Mộ Đức Nguyễn Thị Văn cho biết: “Định kỳ hàng tháng các thai phụ đến TYT khám và theo dõi thai khá đông nhưng tới khi sinh thì các sản phụ chủ yếu đi lên tuyến trên. Vì vậy, chúng tôi hiện làm công tác khám và quản lý thai, chăm sóc sức khỏe sinh sản cho chị em là chủ yếu”.
Theo giải thích của Phó trưởng TYT thị trấn Mộ Đức Nguyễn Thị Văn, trạm không có bác sĩ sản khoa, việc đỡ đẻ tại đây chủ yếu do các nữ hộ sinh thực hiện. Có lẽ vì vậy nên các sản phụ không thật sự an tâm, tin tưởng vào tay nghề của các nữ hộ sinh.
Không chỉ TYT ở các thị trấn, phường trên địa bàn tỉnh rơi vào cảnh ngày càng vắng sản phụ đến sinh, mà tại nhiều TYT ở các xã vùng nông thôn, ven biển, con số sản phụ đến sinh ở trạm cũng chỉ đếm được trên đầu ngón tay. Tại TYT xã Đức Lợi (huyện Mộ Đức) là TYT đạt tiêu chí quốc gia, trạm hiện có 3 y sĩ, 2 nữ hộ sinh, 1 bác sĩ và 1 trạm trưởng, cơ sở vật chất phục vụ cho việc sinh đẻ cơ bản đáp ứng đầy đủ cho những ca sinh thường, thế nhưng từ đầu năm đến nay chỉ có 1 ca sinh tại trạm. BS. Huỳnh Tấn Hải - Phó trưởng TYT xã Đức Lợi bày tỏ: Phần vì các sản phụ chuyển lên tuyến trên để sinh với thủ tục bảo hiểm y tế, yêu cầu về dịch vụ sản khoa cao hơn. Cùng với đó cũng không ngoại trừ vấn đề tâm lý, nhu cầu người dân về sinh đẻ giảm, mỗi gia đình chỉ có 1 đến 2 con và nhiều lý do khác thì TYT không còn là chọn lựa nơi sinh đẻ của các sản phụ. Thực tế nhiều gia đình có điều kiện kinh tế thường có xu hướng lựa chọn các bệnh viện tuyến trên cho việc sinh nở. Với tâm lý con so hay con rạ cũng vậy, các gia đình kỳ vọng “mẹ tròn con vuông”, được chăm sóc chu đáo, thoải mái nên chấp nhận chi tiền để sản phụ và trẻ sơ sinh được cung cấp các điều kiện, dịch vụ sản khoa tốt nhất.
Theo quy định về chuẩn y tế, TYT đều phải có các phòng chức năng và dụng cụ y tế, máy móc cơ bản phục vụ cho bệnh nhân. Thế nhưng việc đầu tư hàng chục triệu đồng rồi để không hoặc “chưa khai thác hết” các phòng sinh ở các TYT như hiện nay khiến nhiều người cảm thấy xót xa.
Bài, ảnh: An Điền
