Viêm thanh quản cúm là một bệnh rất thường gặp vào mùa lạnh, chiếm tới 25% trong số các bệnh lý của thanh quản.
Viêm thanh quản cúm xuất hiện khi nào?
 Khám họng phát hiện bệnh cho trẻ. |
Diễn biến bệnh viêm thanh quản cúm
Viêm thanh quản cúm ở người lớn diễn biến chủ yếu theo chiều hướng tốt. Chỉ cần điều trị triệu chứng là hạ sốt, giảm đau bằng paracetamol, giảm ho, chống phù nề... Bệnh nhân dần dần hết sốt, không ho và tiếng nói trong dần trở lại.
Tuy nhiên viêm thanh quản cúm ở trẻ em diễn biến lại khá nguy hiểm do đặc điểm của viêm thanh quản cúm ở trẻ em là hiện tượng phù nề dữ dội trong khi kích thước đường thở của trẻ lại nhỏ chỉ bằng một phần ba người lớn, tổ chức liên kết vùng này lại lỏng lẻo nên dễ gây khó thở nặng và tử vong. Phù nề thường khu trú ở hạ thanh môn, có thể lan rộng xuống khí, phế quản. Niêm mạc thanh quản màu đỏ hồng hoặc đỏ sẫm. Đôi khi quá trình viêm tạo nên những ổ áp - xe rồi vỡ loét do bội nhiễm làm mủ tràn xuống khí, phế quản dẫn đến viêm khí phế quản.
Viêm thanh quản cúm ở trẻ biểu hiện triệu chứng chính là khó thở, còn giọng nói hay tiếng khóc ít thay đổi. Trẻ quấy khóc nhiều, ăn ít. Khó thở xuất hiện vào ngày thứ tư đến ngày thứ mười của bệnh cúm. Khó thở kiểu thanh quản tăng nhanh trong vòng vài giờ rồi chuyển thành khó thở nặng. Tiếng ho ông ổng. Thỉnh thoảng lại xuất hiện một cơn co thắt thanh quản làm trẻ ngạt thở, trợn mắt, môi, mặt và đầu chi tím.
Triệu chứng toàn thân xấu. Trẻ sốt cao 39o - 40oC, môi khô, lưỡi bẩn, mạch nhanh nhỏ, rất khó bắt. Lúc này soi thanh quản sẽ thấy niêm mạc xuất tiết nhày nhiều, hai dây thanh sung huyết, dưới thanh môn có hai khối phù nề hình thoi màu đỏ che lấp hạ thanh môn - đây chính là nguyên nhân gây khó thở. Bệnh tiến triển bất thường. Nếu diễn biến theo chiều hướng tốt, khó thở thuyên giảm sau vài hôm. Trong trường hợp xấu, khó thở ngày càng tăng và trẻ tử vong trong vòng 24 giờ nếu không được xử trí kịp thời.
Điều trị viêm thanh quản cúm có khó không?
Viêm thanh quản cúm ở trẻ em phải được điều trị tại các cơ sở có chuyên khoa tai mũi họng và theo dõi chặt chẽ. Cho trẻ thở ôxy hỗ trợ; cụ thể: Nếu thấy khó thở nặng phải mở ngay một lỗ thở ở bên dưới chỗ phù nề thanh quản (mở khí quản); Sử dụng kháng sinh toàn thân đường tiêm nhóm bêta lactam hoặc phối hợp với nhóm macrolid; Tiêm tĩnh mạch các thuốc chống viêm, giảm phù nề nhóm corticoid; Nếu có cơn co thắt phải sử dụng thêm thuốc chống co thắt như salbutamol dạng khí dung hoặc tĩnh mạch; Sử dụng các thuốc an thần để tránh các kích thích tạo cơn khó thở; Nâng cao thể trạng cho trẻ là điều cần thiết để giúp trẻ chống đỡ lại bệnh.
Một số ít trường hợp trẻ dưới 1 tuổi, viêm thanh quản cúm sau đó bị bội nhiễm liên cầu bêta tan huyết nhóm A hoặc tụ cầu trở thành viêm thanh - khí - phế quản ngạt thở. Lúc này quá trình phù nề xuất phát từ hạ thanh môn sau đó lan nhanh xuống khí - phế quản. Đồng thời niêm mạc đường hô hấp dưới xuất tiết nhiều nhày đặc quánh làm tắc lòng khí - phế quản. Trẻ đột ngột sốt cao và khó thở nặng, khó thở nhanh, thở ậm ạch, có ran ở phổi. Đối với người có thể trạng nhiễm trùng, nhiễm độc: mạch nhanh, nhỏ, không đều, nhiệt độ lên cao 41oC hoặc hạ xuống dưới 36,5oC, mặt xám chì, mắt lo âu và có quầng đen, chân tay lạnh và tím, trẻ hay nôn nên mất nước nhiều và mệt lả. Bệnh diễn biến rất nhanh và thường tử vong sau 24 giờ. Vì vậy bệnh nhân phải được điều trị tích cực ngay từ đầu: mở khí quản, cho thở ôxy, nhỏ thuốc tan đờm vào đường thở, hút dịch, chống nhiễm độc thần kinh và trụy tim mạch, chống nhiễm khuẩn. Việc phòng tránh viêm thanh quản cúm cho trẻ nhỏ là hết sức cần thiết do mức độ nặng nề của bệnh. Tránh không cho trẻ dưới 5 tuổi ra ngoài trời sau 20 giờ. Không đưa trẻ đi chơi những chỗ đông người nhất là khi đang có dịch cúm. Giữ ấm vùng cổ, ngực và bụng cho trẻ trong mùa lạnh. Người lớn tránh đi uống bia rượu khuya khi thời tiết thay đổi.
BS. Lê Minh Phúc