Tại Diễn đàn Các đối tác về sức khỏe bà mẹ và trẻ em, Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam GS. TS. Nguyễn Thị Kim Tiến được mời là 1 trong 5 Bộ trưởng Bộ Y tế các nước đã đạt được kết quả ấn tượng chia sẻ kinh nghiệm trong thực hiện Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ liên quan đến y tế. Hội nghị có sự tham dự của 1.200 đại biểu đến từ 64 quốc gia trên thế giới trong đó có các lãnh đạo cấp cao của các quốc gia, 27 Bộ trưởng Y tế các nước trên thế giới và các bộ ngành liên quan, Tổng Giám đốc WHO, UNFPA, UNICEF... Bộ trưởng Bộ Y tế chia sẻ với độc giả báo SK&ĐS về cuộc họp trên.
Thưa Bộ trưởng, tại sao Việt Nam được chọn là 1 trong 5 nước phát biểu chia sẻ kinh nghiệm trong việc đạt được các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ liên quan đến y tế, 4 nước còn lại là quốc gia nào?
Việt Nam được đánh giá cao do đạt thành công khích lệ vì trong vòng 20 năm, tỷ lệ tử vong mẹ giảm hơn 3 lần (từ 233/100.000 trẻ đẻ sống vào năm 1990 xuống còn 61,9/100.000 vào năm 2013), tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 5 tuổi giảm hơn 2 lần (từ 59/1.000 trẻ đẻ sống xuống còn 23/1.000 vào năm 2013), tỷ lệ tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm từ 44,4/1.000 xuống 15,3/1.000 vào 2013. Tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi (giảm từ 41% xuống còn 15,3% vào năm 2013, vượt mục tiêu trước thời hạn), tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi giảm 2 lần. 4 nước còn lại là Trung Quốc, Ai Cập, Ethiopia, Peru.
Đâu là những yếu tố cơ bản làm nên thành công trên, thưa Bộ trưởng?
Những yếu tố quan trọng góp phần vào thành công của Việt Nam trong quá trình thực hiện các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ trong đó có các mục tiêu liên quan đến sức khỏe bà mẹ trẻ em, là sự ủng hộ mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội thông qua việc ban hành chủ trương, chính sách, pháp luật, hỗ trợ bằng các chương trình Mục tiêu quốc gia; Sự phối hợp chặt chẽ của ngành y tế với tất cả các bộ, ngành liên quan, huy động sự tham gia của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể như Hội Phụ nữ, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội Cựu chiến binh... tranh thủ hợp tác với các tổ chức quốc tế WHO, UNICEF, UNFPA, WB... và xây dựng mạng lưới y tế và nhân viên y tế đến tận thôn bản, cụ thể là Chiến lược về sức khỏe sinh sản và dân số giai đoạn 2010-2020, kế hoạch hành động quốc gia về dinh dưỡng giai đoạn 2001-2010 và giai đoạn 2011-2020. Các chỉ số y tế (như tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ em) đã được lồng ghép trong kế hoạch phát triển kinh tế xã hội hằng năm của Chính phủ. Gần đây nhất, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 05/ NQ-CP ngày 13/1/2014 về việc đẩy mạnh thực hiện các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ của LHQ trong lĩnh vực y tế.
Trong thời gian qua, ngành y tế Việt Nam đã triển khai hàng loạt các giải pháp nhằm tăng cường hệ thống y tế, tập trung vào tăng cường chất lượng dịch vụ y tế ở tuyến cơ sở, lồng ghép các chương trình chăm sóc sức khỏe ban đầu với các mục tiêu chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em bao gồm chương trình tiêm chủng mở rộng, chương trình phòng chống suy dinh dưỡng tại cộng đồng, theo dõi cân nặng trẻ em, phòng chống thiếu vi chất, tăng cường nuôi con bằng sữa mẹ, cung cấp gói đẻ sạch tại các vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa với mạng lưới y tế rộng khắp từ Trung ương tới tuyến tỉnh, huyện, xã và tới tận thôn bản. Các cán bộ y tế thôn bản, nhân viên y tế cộng đồng và các cô đỡ thôn bản đóng vai trò quan trọng trong quá trình cung cấp các dịch vụ y tế cơ bản cho bà mẹ và trẻ em ở tuyến cơ sở.
Việt Nam và Nam Phi có kế hoạch hợp tác y tế như thế nào trong tương lai, thưa Bộ trưởng?
Tôi đã đến thăm Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi. Tôi cũng mong muốn Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi sẽ là cầu nối trong quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Nam Phi trong lĩnh vực y tế... Tôi đã có cuộc làm việc song phương với Bộ trưởng Bộ Y tế Nam Phi. Hai bên nhất trí tăng cường hợp tác trong lĩnh vực y tế, đặc biệt là chia sẻ kinh nghiệm trong công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em, phòng chống lao, HIV/AIDS, sốt rét, hợp tác trong lĩnh vực dược, y học cổ truyền và các lĩnh vực mà hai bên cùng quan tâm.
Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!
Châu Anh (thực hiện)
Phần tham luận của Bộ trưởng Bộ Y tế Việt Nam đã được hội nghị đánh giá cao và Việt Nam được coi là quốc gia điển hình để chia sẻ kinh nghiệm thành công với các quốc gia khác, đặc biệt là mô hình hợp tác Nam- Nam.
Tại Diễn đàn, nhiều đại biểu đặc biệt tỏ quan tâm tìm hiểu kinh nghiệm của Việt Nam trong việc đảm bảo triển khai các dịch vụ y tế tới tận cấp cơ sở, cách tiếp cận đa ngành trong đó phát huy sự tham gia tích cực của cộng đồng ở nước ta, đồng thời bày tỏ mong muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này để cùng đạt được các Mục tiêu Phát triển Thiên niên kỷ (MDG) trong thời gian tới.
Bộ trưởng đã có cuộc tiếp xúc song phương với Chủ tịch Diễn đàn Sức khỏe phụ nữ và trẻ em, bà Graca Machel, phu nhân cô tổng thống Nelson Mandela. Bà G.Machel đánh giá cao những kết quả mà Việt Nam đạt được trong công tác chăm sóc sức khỏe phụ nữ và trẻ em, mong muốn Việt Nam chia sẻ với các quốc gia ở châu Phi và các nước còn gặp nhiều bất cập trong chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em. Bộ trưởng cũng đã làm việc với Giám đốc phát triển toàn cầu của Quỹ Bill and Melinda Gate, đề nghị tổ chức này tiếp tục hỗ trợ Việt Nam trong công tác nghiên cứu, sản xuất vắc xin, tiêm chủng mở rộng và chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em.