Vi phạm bản quyền tranh vẫn “nóng”

Tuy chuyện không mới nhưng mỗi khi sự việc này xảy đến, dư luận và giới làm nghề đều cảm thấy ức chế, bức xúc... vì tình trạng ăn cắp tranh vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Gần đây, một số họa sĩ ở nước ta cho biết, tác phẩm do họ sáng tác đã bị vi phạm bản quyền với những chiêu thức khác nhau. Theo họa sĩ Bùi Trọng Dư,  bức tranh Ao sen được anh sáng tác năm 2011, nhiều năm qua và gần đây bị một số công ty in lên những chiếc áo dài. Tất cả những mẫu áo dài in bức tranh Ao sen của các công ty nhưng phía sử dụng bức tranh không hề xin phép hoặc được sự đồng ý của họa sĩ Bùi Trọng Dư.

Tình trạng vi phạm bản quyền tranh vẫn cho có dấu hiệu hạ nhiệt.

Tác giả bức Ao sen chia sẻ thêm, họ lấy tranh làm nền áo, rồi cắt tranh cô gái của họa sĩ khác vào chồng lên và gọi đó “mẫu tự thiết kế”, chào bán quảng cáo công khai trên website và mạng xã hội. “Tôi phát hiện 4 bức tranh của mình đã bị các đơn vị áo dài xâm phạm bản quyền” - họa sĩ Bùi Trọng Dư cho biết. Trước đó, bức tranh sơn mài Ao sen từng bị một tiệm bánh ở Hà Nội tự ý sử dụng làm mẫu mã sản phẩm hộp bánh Trung thu; cuộc thi “Giọng hát Việt nhí” sử dụng bức ảnh này làm phông sân khấu nhưng tất cả đều chưa xin phép tác giả. Chỉ sau khi chủ nhân bức Ao sen lên tiếng thì các cá nhân, đơn vị mới đưa ra lời xin lỗi và bồi thường tiền bản quyền.

Đồng cảnh ngộ như Bùi Trọng Dư, 7 họa sĩ khác ở nước ta cũng vừa lên tiếng bị xâm phạm bản quyền, gồm: Lâm Đức Mạnh, Ngụy Đình Hà, Nguyễn Thu Huyền, Nguyễn Quý Tâm, Nguyễn Đăng Sơn, Lê Phan Quốc và Phan Linh Bảo Hạnh. Một số họa sĩ cho biết, tác phẩm của họ bị tùy tiện “ăn cắp” và sử dụng cho mục đích kinh doanh, đa phần được các công ty dùng để in lên áo dài như bức tranh sơn dầu Hai chị em (họa sĩ Ngụy Đình Hà), bức tranh Đêm thu (Lâm Đức Mạnh)... Theo họa sĩ Ngụy Đình Hà, khi chứng kiến “đứa con tinh thần” của mình bị người khác tự ý sử dụng, đem đi in bừa bãi thì cảm thấy “rất tức giận và đau xót cho tác phẩm”.

Cách đây không lâu, một đơn vị nắm giữ bản quyền bức tranh Tết xưa cũng bày tỏ sự bức xúc vì tác phẩm bị nhiều nơi sử dụng trái phép. Đó là bức tranh Tết xưa với cảnh gia đình quây quần, có trang phục truyền thống, ông bà mừng tuổi cho cháu, bố mẹ tặng quà chúc thọ ông bà thể hiện tình cảm gia đình được nhiều trang web, fanpage, váy áo thời trang sử dụng nhưng không được sự đồng ý và không xin phép chủ sở hữu bức ảnh này. Thực tế này cho thấy, hiện tượng vi phạm bản quyền, chôm chỉa tác phẩm trong lĩnh vực hội họa nhằm mục đích kinh doanh, quảng bá sản phẩm đã diễn ra công khai, liên tục ở nước ta khiến giới làm nghề và công chúng yêu nghệ thuật ngán ngẩm.

Nhiều ý kiến cho rằng, xảy ra hiện tượng này đến từ nhiều nguyên nhân, trước hết do ý thức yếu kém của các cá nhân, tổ chức trong việc tôn trọng tác giả - tác phẩm đã có bản quyền. Bên cạnh đó, do không ít họa sĩ vì ngại va chạm, ngại kiện tổ chức, cá nhân vi phạm ra trước pháp luật để đòi sự công bằng và quyền lợi chính đáng. Họa sĩ Bùi Trọng Dư cho rằng, xâm phạm bản quyền diễn ra thường xuyên do thói quen “dùng chùa” bấy lâu nay.

Vì thế, để vấn nạn ăn cắp bản quyền chấm dứt thì chúng ta phải giáo dục từ trong nhà trường về bản quyền, tác quyền. Hơn nữa, các cơ quan chức năng cần phải xử phạt thật nghiêm những người vi phạm để đủ sức răn đe. Trong khi đó, người yêu nghệ thuật hội họa cho rằng, bản thân các tác giả cần phải chủ động và có hành động mạnh mẽ hơn nữa đối với những trường hợp vi phạm bản quyền. Các tác giả không nên nhân nhượng hoặc ngại ngần khi tác phẩm của mình bị người khác sử dụng trái phép, bởi càng nhân nhượng và im lặng chẳng khác gì tạo điều kiện cho kẻ “ăn cắp” được đà tiến tới.