Theo thống kê, 6 tháng đầu năm 2014, số vụ vi phạm về an ninh, an toàn hàng không tăng cao so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, việc liên tiếp xảy ra các vụ việc uy hiếp an toàn bay do phi công thực hiện không đúng huấn lệnh của kiểm soát viên không lưu hoặc do sai sót của kiểm soát viên không lưu đã khiến không ít hành khách hoang mang lo lắng...
Liên tiếp xảy ra sự cố
Mới đây nhất, vào ngày 7/8, sự cố xảy ra giữa máy bay của Vietnam Airlines (VNA) và Vietjet Air (VJA) trong vùng thông báo bay Hồ Chí Minh đã khiến nhiều người thót tim. Thời điểm xảy ra sự cố lúc 15h17, máy bay HVN1203 của VNA từ Hà Nội đi Cần Thơ được kiểm soát viên không lưu (KSVKL) FIR Hồ Chí Minh cấp huấn lệnh cho xuống mực bay FL320 (3200 feet). Đồng thời, KSVKL cũng thông báo cho phi công biết đang có máy bay ngược chiều của VJA ở mực bay FL310 (3100 feet). Mặc dù cơ trưởng báo nhận huấn lệnh, tuy nhiên, thay vì đặt đồng hồ giảm độ cao xuống mực bay FL320, tổ lái chuyến bay HVN1203 lại để chế độ giảm độ cao không xác định (open denscend) khiến máy bay giảm xuống mực bay FL300 (3000 feet), tức là cắt qua đường bay của máy bay ngược chiều, dẫn tới mất phân cách giữa hai máy bay. Nhận thấy nguy cơ va chạm, hệ thống cảnh báo va chạm trên máy bay đã tự kích hoạt đưa ra các thông số khuyến cáo để hai máy bay tránh nhau an toàn. Trước sự việc trên, Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) đánh giá đây là sự cố vi phạm tiêu chuẩn phân cách tối thiểu giữa các máy bay, uy hiếp cao về an toàn hoạt động bay. Do đó, đã quyết định thu bằng lái không thời hạn đối với cả cơ trưởng và cơ phó chuyến bay HVN1203.
Trước đó, hàng loạt sự việc do lỗi của phi công, KSVKL gây ảnh hưởng đến an ninh hàng không đã xảy ra như: ngày 5/8, chuyến bay của Vietnam Airlines mang số hiệu HVN132 của từ TP.HCM đi Đà Nẵng cũng vi phạm độ cao an toàn tối thiểu khi tiếp cận hạ cánh tại sân bay Đà Nẵng (máy bay sau đó đã hạ cánh an toàn). Ngày 20/7, chuyến bay HVN7826 của Vietnam Airlines từ Phú Quốc đi TP.HCM đã lăn nhầm đường lăn. Nguyên nhân được tổ điều tra của Cục HKVN kết luận là do tổ lái không nắm chắc sơ đồ và phương thức vận hành trên đường lăn tại Cảng Hàng không quốc tế Phú Quốc, không thực hiện theo huấn lệnh KSVKL, mặc dù đã báo nhận huấn lệnh.
Cũng liên quan đến lỗi của KSVKL, sự cố tại sân bay Đà Nẵng xảy ra khi sân bay quốc tế Đà Nẵng tiếp nhận chuyến bay HVN130 của Vietnam Airlines từ TP.HCM hạ cánh và chuẩn bị cho chuyến bay PIC595 của Jetstar Pacific cất cánh đi TP.HCM. Trong tình huống nguy hiểm này, KSVKL đã không quan sát nên cấp huấn lệnh cho máy bay Jetstar Pacific cất cánh trên đường băng 17 trong khi máy bay của Vietnam Airlines vẫn chưa ra khỏi đường băng. Cục HKVN đánh giá đây là sự cố uy hiếp an toàn hoạt động bay nghiêm trọng. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, có thể dẫn đến tai nạn.
Đừng để “mất bò mới lo làm chuồng”
Theo báo cáo từ Ủy ban An ninh hàng không dân dụng Quốc gia cho thấy, 6 tháng qua, cả nước xảy ra 145 vụ việc vi phạm an ninh hàng không, tăng đột biến so với cùng kỳ năm 2013 (95,9%). Cũng trong khoảng thời gian này, có 173 sự cố liên quan đến an toàn hàng không xảy ra, tăng 32 vụ so với cùng kỳ năm trước. Ngoài ra, từ đầu năm đến gần cuối tháng 7, các hãng đã thực hiện 85.000 chuyến bay, nhưng tỷ lệ chậm, hủy chuyến là 24,1%. Bức xúc về vấn đề an toàn hàng không, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng bày tỏ, Cục Hàng không và các hãng hàng không vẫn còn chủ quan, dẫn đến tình hình vi phạm an ninh, an toàn hàng không vẫn gia tăng, làm mất hình ảnh của hàng không Việt Nam. Cần xử lý nghiêm với người gây uy hiếp an toàn bay là quản lý bay như KSVKL, thậm chí có thể truy tố trách nhiệm hình sự nếu để xảy ra sự cố nghiêm trọng. Đặc biệt, đừng để sự việc xảy ra rồi mới lo xử lý.
Liên quan đến nguyên nhân và biện pháp xử lý những vi phạm trong vấn đề an toàn hàng không, ông Võ Huy Cường, Phó Cục trưởng Cục HKVN cho biết, phải thừa nhận rằng chất lượng thực hiện an toàn hàng không chưa cao do công tác giám sát trực tiếp của Cảng vụ Hàng không còn yếu, thiếu nhân lực chuyên môn sâu. Bên cạnh đó, Cục HKVN chưa quyết liệt trong việc đôn đốc các đơn vị thực hiện các khuyến cáo, yêu cầu về bảo đảm an toàn hàng không. Trước mắt, Cục HKVN đã tham mưu cho Bộ Giao thông vận tải trình Chính phủ ban hành Nghị định 147/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, thay thế Nghị định 60/2010/NĐ-CP. Nghị định này đã có những mức phạt khá nghiêm khắc dành cho những người cố tình vi phạm các quy định về bảo đảm an ninh, an toàn hàng không; được bổ sung nhiều hành vi mới, tăng nhiều mức xử phạt và có nhiều hình thức tăng nặng, kể cả cấm bay có thời hạn.
Tuấn Phong
