Làm việc trí óc tích cực
GS. Trần Hồng Quân sinh ngày 15/2/1937, nguyên Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Đại học, Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề, trong 3 năm (1987-1990) và sau đó là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo trong các năm 1990-1997. Hiện nay GS tiếp tục cống hiến trí tuệ của mình trong vai trò Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học, Cao đẳng Việt Nam. Ông được coi là tinh hoa của đất nước, có cống hiến bền bỉ nhất và là một nhà kiến tạo chính sách giáo dục.
GS. Trần Hồng Quân tại một cuộc họp.
Trong lễ mừng sinh nhật GS. Trần Hồng Quân vào đầu năm 2017, vị GS đáng kính này đã thốt lên, tôi không nghĩ là mình đã trở thành một ông già 80 tuổi. Thời còn trai trẻ, tôi vẫn mường tượng một ông cụ 80 thì già cóc, lụ khụ, đi đứng không vững và chẳng làm được trò trống gì nữa. Vậy mà nay tôi đã 80 tuổi rồi ư? Thời gian trôi nhanh quá đấy nhỉ.
Thực vậy, chẳng ai nghĩ là GS. Trần Hồng Quân đã bước sang tuổi 80. Bởi với cương vị là đương kim Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học - Cao đẳng Việt Nam, Hiệp hội của hơn 400 trường đại học, cao đẳng ở Việt Nam, với nhiều vấn đề quan trọng và nóng hổi trong thời đại công nghệ và cạnh tranh nguồn nhân lực khốc liệt, luôn phải nghiên cứu, đưa ra nhiều giải pháp cho sửa đổi luật giáo dục, tự chủ đại học, các vấn đề đào tạo, thì GS chắc chắn ở trong trạng thái còn hơn cả bận rộn. Và một vòng quay sống như thế thì không dành cho những cụ 80 thông thường.
GS. Quân sống cùng gia đình ở TP. Hồ Chí Minh, trong khi đó, mọi sự kiện hội họp quan trọng lại thường diễn ra tại Thủ đô Hà Nội và không phải những sự kiện mang tầm cỡ Trung ương nào mà ông cũng có thể cử cấp phó của mình đi thay. Thế nên, lịch bay của GS. Quân vẫn khá dày. Ông cho biết, mỗi khi có lịch công tác bay ra Hà Nội, là ông luôn thường trực mối lo sốc thời tiết, bởi ở tuổi 80, cơ thể và hệ miễn dịch không còn có thể linh hoạt thích ứng nhanh với thay đổi thời tiết đột ngột, nhất là vào mùa đông, từ vùng nóng chuyển ngay sang vùng lạnh, rất dễ nhiễm bệnh.
Ở tuổi đã cao, nhưng GS. Quân vẫn tích cực làm việc trí óc. Những vấn đề lớn của giáo dục và đào tạo bậc cao, luôn trăn trở trong ông. Ông cũng tích cực gặp gỡ, trao đổi trực tiếp với những bộ óc lớn của đất nước, để cùng nghiên cứu tìm ra con đường tốt nhất cho đổi mới giáo dục Việt Nam, điều mà ông cùng đồng nghiệp đã ấp ủ từ thời ông còn đương nhiệm Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo. Dân gian có câu, bộ não thứ hai nằm ở dạ dày. Từng có những lúc suy nghĩ nung nấu, vị GS đáng kính này ngồi ăn mà không hề biết rằng mình đang ăn, đến khi sực tỉnh thì thức ăn đã hết lúc nào không hay. Điều đó khá nguy hiểm cho hệ tiêu hóa của ông. Những trí thức bậc cao thường hay xuất huyết dạ dày là vì thế.
Tinh anh và nhạy bén tư duy
Hai năm nay, GS. Quân đã có ý định tìm người kế nhiệm để ông có thể nghỉ ngơi hoàn toàn, vui thú điền viên với vợ con và các cháu, tuy nhiên, do được tín nhiệm và còn cần qua nhiều thủ tục phức tạp, hiện ông vẫn chưa được rời khỏi vị trí Chủ tịch Hiệp hội các trường Đại học - Cao đẳng Việt Nam. Quả thực, với công việc trí óc bậc cao, lại bận rộn liên miên như thế, thì có lẽ giáo sư vẫn tiếp tục ngỡ ngàng trước sự lẻn mất của thời gian. Dâng hiến bản thân cho sự nghiệp, ông luôn ở trong tình thế, chưa kịp chạm đến tuổi thì nó đã vụt qua mất lúc nào.
Điều đáng khâm phục là ở đặc điểm, GS. Quân vẫn giữ được sự tinh anh và nhạy bén trong tư duy, sắc sảo trong những lập luận khoa học giáo dục. Tại những buổi hội thảo khoa học giáo dục, những tham luận, ý kiến của ông vẫn luôn khiến người trong giới kinh ngạc vì tầm suy nghĩ, chiến lược vượt trội. Nhiều người còn ngạc nhiên rằng tại sao ông vẫn giữ được sự trẻ trung, sáng tạo như thế và nhất là sức khỏe bền bỉ trước tình trạng làm việc rất căng.
GS. Quân cười hiền, rằng nhiều người da căng mịn hơn mình, nhưng không nhanh nhẹn được bằng mình, mình nhăn nheo hơn và trông có vẻ già hơn, nhưng mình lại nhẹ nhõm hơn và giàu sức sống hơn. Quả vậy, GS. Quân vẫn giữ được dáng người tầm thước, không bị béo phì và bụng mỡ như hầu hết những người phải làm công việc hội họp, ngồi bàn giấy nghiên cứu hầu hết thời gian.
GS. Trần Hồng Quân và tác giả bài báo tại lễ kỷ niệm sinh nhật lần thứ 80.
Dưỡng sinh độc đáo
GS có biện pháp dưỡng sinh độc đáo mà ông thực hiện nghiêm ngặt nhiều năm qua. Mỗi ngày đều đặn, vào buổi sáng ông tập yoga trong một giờ đồng hồ. Buổi tối, ông tập thêm nửa giờ nữa, nhưng tập trung vào các động tác thư giãn tay và chân. Khi lên giường, ông tập thở dưỡng sinh theo phương pháp yoga (thở bụng) kết hợp với bài tập Kegel. Buổi sáng trở dậy, ông dùng các ngón tay massage nhẹ nhàng da đầu, vuốt từ trán ra sau gáy hàng trăm lần, giúp cho máu huyết lưu thông tốt và chống rụng tóc nhanh. Sau đó, ông tiếp tục tập bài tập thể dục trên giường trong 10 phút để khởi động cơ thể. Khi trở dậy, ông sẽ nghiêng người về bên phải, kết hợp động tác tay và chân nâng người trở dậy nhẹ nhàng theo đúng phương pháp yoga để tránh bị sốc và làm mệt tim.
Nhưng với lịch bay nhiều như thế thì GS làm thế nào mà duy trì được lịch tập yoga? GS. Quân cho biết, do đã tập yoga nhiều năm, nên ông không những thuộc lòng bài tập, mà còn tập rất thành thục. Dù đi công tác xa, ông vẫn có thể tập ngay tại khách sạn. Ưu thế của bài tập yoga là không cần dụng cụ cầu kỳ, cũng không cần không gian quá rộng là đã có thể tập được tốt. Kể cả khi đi công tác, bận họp và lịch gặp gỡ đồng nghiệp, quan chức, bạn bè dày đặc, GS vẫn khéo thu xếp được thời gian để đi dạo quanh bờ hồ, công viên thoáng mát, hít thở không khí trong lành, lấy đủ dưỡng khí cho phổi. Ông cũng chia sẻ kinh nghiệm, khi có đau ở bộ phận nào trong cơ thể thì cần luyện đưa khí tới để tự điều chỉnh vấn đề tại đó.
Ông cho rằng, dưỡng khí vô cùng quan trọng. Chúng ta có thể nhịn đói, nhịn khát nhiều ngày không chết, nhưng không thể nhịn thở quá chục phút. Mỗi khi làm việc căng thẳng, thấy người quá mệt, tôi liền dừng lại nghỉ ngơi, tìm nơi yên tĩnh và thở dưỡng sinh, thở sâu, thở đều. Một lát sau đã lấy lại sức.
Bên cạnh đó, chế độ ăn cũng là một bí quyết giúp GS. Quân giữ sức khỏe, không để bệnh tật tấn công và tuổi già kéo theo sức yếu. Cân bằng trong ăn uống là tiêu chí tiên quyết. Trong bữa ăn của GS, không cầu kỳ cách chế biến, nhưng luôn đủ dưỡng chất, ưu tiên sự đa dạng. Một bữa ăn cân đối cần đầy đủ tinh bột, đạm, vitamin và khoáng chất. Cũng không nên vì khoái khẩu mà ăn quá nhiều một món nào đó. Không nên ăn quá no trong các bữa ăn. Chỉ nên ăn đến 80% sức ăn của mình và khi đói có thể ăn thêm trái cây vào giữa các bữa ăn. GS. còn ưu tiên chọn những thực phẩm giàu dinh dưỡng, khoáng chất như rau chùm ngây, các loại gia vị như hành, tỏi, gừng. Luôn luôn giữ bên mình quả chanh và nhánh gừng tươi để tránh bệnh lặt vặt thông thường như cảm, cúm, đau bụng do thay đổi thời tiết.
Ngoài ra, ông cũng dùng thêm tinh bột tam thất và nghệ vài năm nay để phòng các bệnh thường phát sinh do tuổi cao. GS cho biết, sau chừng hai năm dùng tinh bột tam thất và nghệ hàng sáng, ông thấy tim mình khỏe hơn trước. Do đó, ông vận động vợ mình cũng sử dụng hai loại này. Buổi sáng, khi dạ dày còn trống, dùng bột tam thất và bột nghệ với mật ong và nước ấm sẽ cải thiện sức khỏe rất tốt.
