Tương tác giữa thuốc, thức ăn và dinh dưỡng

Tôi nghe nói nhiều về tương tác giữa các loại thuốc với nhau. Vậy thuốc với thức ăn và  dinh dưỡng có ảnh hưởng gì tới nhau không?

Bùi Văn Sĩ (Nam Định)

Thuốc có thể giúp chữa trị nhiều loại bệnh tật, tuy nhiên, chúng cần phải được sử dụng hợp lý để đảm bảo hiệu quả và tính an toàn. Có nhiều yếu tố khác nhau có thể ảnh hưởng đến điều này, trong đó, sự tương tác giữa thuốc với các loại thức ăn là một trong những vấn đề thường gặp nhất trong thực tế. Tương tác này được định nghĩa là sự thay đổi các đặc tính dược lý của một loại thuốc hoặc tình trạng thiếu hụt các thành phần dinh dưỡng do hậu quả của việc sử dụng thuốc đồng thời với thức ăn.

Thức ăn cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến thuốc mà bạn dùng.

Trước đây, người ta cho rằng sự tương tác giữa thuốc và thức ăn chỉ giới hạn trong việc thức ăn có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thu và tính sinh khả dụng của thuốc. Tuy nhiên, những nghiên cứu khoa học gần đây đã cho thấy, thức ăn còn có thể ảnh hưởng không nhỏ đến cả đặc tính dược động học (bao gồm sự hấp thu, phân phối, chuyển hóa và đào thải của thuốc) và dược lực học (bao gồm đặc tính sinh lý và tác dụng lâm sàng của thuốc). Sự tương tác giữa thuốc và thức ăn nếu không được phát hiện và xử trí thích hợp có thể dẫn đến nhiều hậu quả nguy hiểm như giảm sự hấp thu của nhiều loại thuốc, dẫn đến thất bại điều trị hoặc tăng sự hấp thu của thuốc, dẫn đến nguy cơ tăng tác dụng phụ, thậm chí gây độc, thông qua sự hoạt hóa hoặc ức chế hệ thống các men ở ruột bởi các thành phần dinh dưỡng. Ngoài ra, việc dùng một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa của cơ thể, dẫn đến mất nước điện giải và giảm hấp thu các chất dinh dưỡng. Người già, người mắc các bệnh ác tính, bệnh lý đường tiêu hóa, HIV/ AIDS, suy dinh dưỡng là những nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất chịu sự tương tác này, do đây là những nhóm đối tượng thường phải sử dụng đồng thời nhiều loại thuốc. Người cao tuổi thuộc nhóm nguy cơ đặc biệt cao do không chỉ phải dùng đồng thời nhiều loại thuốc mà hầu hết các đặc điểm dược động học của thuốc như sự hấp thu, phân phối, chuyển hóa và đào thải thuốc cũng đều có những thay đổi rõ rệt ở nhóm tuổi này.

BS. Nguyễn Khánh