Liệt dây thần kinh VII ngoại vi hay còn gọi là: khẩu nhỡn oa tà hay liệt mặt... là chứng bệnh có nhiều nguyên nhân do tổn thương thực thể tại chỗ hoặc do suy yếu của các tạng phủ kỳ hằng. Trong Đông y được quy thành 3 chứng trạng chủ yếu là: phong hàn, phong nhiệt và huyết ứ... Liệt dây thần kinh VII ngoại vi có nhiều phương pháp trị liệu khác nhau. Bài viết sau xin giới thiệu phương pháp tự xoa bóp, bấm huyệt để bạn đọc tham khảo và áp dụng khi cần.

Huyệt toản trúc.

Các phương pháp xoa bóp bấm huyệt trị bệnh

Phương pháp xoa - miết: Người bệnh ngồi thả lỏng người trên ghế hoặc nằm thoải mái dùng ngón tay trỏ miết từ huyệt toản trúc xuống nghinh hương từ 15 - 20 lần. Sau đó miết từ huyệt toản trúc đến ty trúc không 10 - 20 lần. Tiếp theo miết từ thừa tương qua hạ địa thương qua giảo cơ rồi đến địa thương đến huyệt quyền liêu 20 - 30 lần. Kế tiếp dùng 5 đầu ngón tay và lòng bàn tay thả lỏng day, xoa nhẹ nhàng toàn bộ bên liệt theo chiều kim đồng hồ từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài và ngược lại.

Phương pháp đẩy: Người bệnh ngồi thả lỏng người trên ghế, lấy đường giữa mặt làm ranh giới, tay bên nào thì đặt vào mặt bên đó. Ví dụ nếu người bệnh bị liệt mặt bên trái thì gốc của bàn tay trái để dưới huyệt thừa tương, năm đầu ngón tay phải để vào đường thẳng chia đôi mặt phía trên huyệt ấn đường. Nhẹ nhàng vừa đẩy vừa miết bàn tay trái cho tới khi gốc bàn tay gặp đường giữa trên trán. Song song với động tác trên cũng miết nhẹ bàn tay phải cho tới khi gặp huyệt thừa tương từ 25 - 30 lần.

Ấn huyệt thái dương.

Bấm huyệt:

Bệnh nhân ngồi trước gương dùng ngón tay cái làm trụ, bốn ngón còn lại làm nền lần lượt bấm các huyệt: tình minh, ấn đường, toản trúc, ngư yêu, ty trúc không, đồng tử liêu, nghinh hương, hạ quan, giáp xa, quyền liêu, địa thương, thái dương, phong trì, ế phong, giảo cơ, hạ địa thương, thừa tương mỗi huyệt từ 20 - 25 lần, thủ pháp nhẹ nhàng khoan thai.

Phương pháp vận động: Bệnh nhân ngồi thả lỏng người, hai ngón cái giữ chặt khe góc hàm phía dưới huyệt quyền liêu, những ngón tay còn lại có thể đan vào nhau để dưới hàm hay ôm lên đầu rồi từ từ há miệng ngáp 15 - 20 cái. Phương pháp này mới tập hơi đau cơ hàm nhưng rất tốt cho việc điều chỉnh sự chảy xệ teo nhẽo của cơ mặt. Tiếp theo bệnh nhân khép chặt môi rồi từ từ lấy hơi thổi đầy lên miệng, rồi tự điều chỉnh cho hơi chạy vòng quanh miệng, thỉnh thoảng ép hẳn hơi về bên liệt, làm động tác này trong 10 - 15 phút. Ngoài ra hằng ngày người bệnh tự phát âm ba chữ: O, U, I càng nhiều càng tốt và kết hợp tập ăn uống bằng bên liệt, nhai kẹo cao su bên liệt để kích thích thần kinh cơ.

Lương y Chu Văn Tiến