Cùng với việc xây dựng điểm uống methadone tại Trạm y tế xã, xã miền núi Trung Sơn (Quan Hóa, Thanh Hóa) đã được triển khai test nhanh HIV/AIDS, giúp công tác phòng chống căn bệnh thế kỷ có bước đột phá, đạt hiệu quả cao.
May mắn vì có methadon về xã
Phạm B.T. (34 tuổi, ở bản Co Me, xã Trung Sơn) nghiện ma túy từ sau những lần ở lán chặt luồng với đám bạn cùng bản. Kiếm được bao nhiêu tiền T. lại đổ vào ma túy. Có thời điểm anh phải chi 2 triệu đồng mỗi ngày để mua heroin. Cực chẳng đã, bao lần vợ con van xin, khóc lóc, T. cũng quyết tâm cai. T. tự xích chân vào cột nhà để cai nghiện nhiều lần nhưng không được. “Chỉ khi được tiếp cận methadone, mình mới thực sự bỏ được ma túy. May mắn cho mình là giờ đây methadone được đưa về gần nhà nên việc đi lại không còn vất vả như trước nữa” - anh T. chia sẻ.
Niềm vui khi có kết quả âm tính với HIV.
Phạm B.B. (44 tuổi, ở bản Chiềng, Trung Sơn) cũng nghiện ma túy hơn 4 năm. Như thanh niên trong bản Chiềng, B. kiếm tiền bằng đi chặt luồng thuê. Mỗi ngày cũng được 200-300 nghìn. Nhưng khi nghiện vào, số tiền làm thuê có lúc cũng không đủ hết cơn thèm thuốc. Cho đến ngày, B. bị sốt cao, được người thân đưa xuống bệnh viện huyện khám mới phát hiện anh đã nhiễm HIV. Anh B. kể: “Trong những người đi làm luồng với tôi đã có tới 22 người nghiện, 6 người đã chết”. Rồi anh gặp được các bác sĩ tư vấn cho đi uống methadone và ARV. So với cách đây hơn 1 năm thì “tôi khỏe hơn nhiều rồi, tăng cân, làm được nhiều việc cho gia đình, vợ con. Lại mua sắm được đồ đạc trong nhà. Nếu không có methadone và ARV chắc tôi đã xanh cỏ từ lâu rồi”.
BS. Lê Văn Tự, Trạm trưởng Trạm y tế Trung Sơn cho biết, toàn xã hiện có khoảng 250 người nghiện ma túy, nhưng hồ sơ quản lý mới chỉ có 118 người. Trung Sơn đã có 76 người nhiễm HIV, chủ yếu lây nhiễm do dùng chung bơm kim tiêm, trong đó 33 ca đã tử vong. Tuy nhiên, con số thực về số người chết do ma túy và AIDS ở Trung Sơn còn lớn hơn nhiều.
Test nhanh HIV tại thôn
Cùng với việc đưa methadone về xã, công tác tư vấn, xét nghiệm HIV cho người có nguy cơ cao cũng được triển khai đến tận thôn bản tại xã Trung Sơn. BS. Đinh Văn Bột, Giám đốc Trung tâm y tế huyện Quan Hóa (Thanh Hóa) cho biết, ban đầu hoạt động tư vấn xét nghiệm miễn phí chỉ có một điểm duy nhất tại Trung tâm y tế huyện, hiệu quả không cao do ít người được tiếp cận. Do đó, đội tư vấn lưu động được hình thành nhằm nâng cao độ bao phủ dịch vụ đến tận thôn bản.
Về test nhanh HIV, anh Phạm Bá Mạo, cán bộ y tế thôn bản ở xã Trung Sơn cho biết, chỉ trong vòng chưa đến 30 phút từ khi lấy máu là có thể cung cấp cho khách hàng kết quả xét nghiệm. Nếu kết quả phản ứng dương tính với HIV sẽ phải gửi mẫu xuống Trung tâm y tế huyện Quan Hóa để xét nghiệm cho kết quả khẳng định. Trong trường hợp phản ứng âm tính, các cán bộ tư vấn sẽ cho người xét nghiệm biết kết quả ngay. Chị Phạm T.D. (xã Trung Sơn) đến điểm xét nguyện tự nguyện HIV/AIDS tại bản Come (Trung Sơn) với nỗi lo lắng bị nhiễm bệnh từ chồng. Chồng D. đã mất cách đây không lâu vì HIV, nhưng vì nhà xa huyện, lại không có thời gian đến xét nghiệm nên chị D. vẫn còn chần chừ. “Mình nghe có xét nghiệm nhanh HIV tại bản nên đã đến để kiểm tra. May mắn là kết quả xét nghiệm của mình âm tính...”, chị D. chia sẻ.
BS. Lê Văn Tự cho biết, test nhanh HIV tại thôn đã phát hiện được 7 trường hợp nhiễm HIV. Tuy nhiên gần đây, các mẫu đều âm tính. Đây cũng là một tin vui cho công tác tuyên truyền HIV/AIDS ở Trung Sơn. Việc chuyển dịch vụ tư vấn xét nghiệm HIV/AIDS và cấp phát thuốc điều trị ARV cho bệnh nhân đến tận thôn bản là mong muốn của bệnh nhân bị nhiễm HIV/AIDS đang điều trị ARV và cơ hội tiếp cận cho nhóm người nhiễm HIV và nhóm đối tượng nguy cơ cao tiềm ẩn có hoàn cảnh khó khăn chưa đến được với dịch vụ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều đối tượng nguy cơ cao mới rất khó tiếp cận. Bên cạnh đó, còn mất nhiều công sức để tuyên truyền vận động, trong khi nhân lực cho công tác này còn mỏng, chế độ đãi ngộ còn chưa tương xứng...
Xét nghiệm sàng lọc HIV tại thôn, bản do cán bộ thôn, bản thực hiện và người bệnh được cấp thuốc ARV, khởi liều điều trị methadone tại xã là một nét mới trong công tác phòng chống HIV/AIDS ở Thanh Hóa. Việc đưa các hoạt động truyền thông, dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS về bản, các xã vùng sâu, vùng xa thực sự là cách làm sát sao, phù hợp với tình hình thực tế, thể hiện sự sáng tạo, tinh thần phục vụ, trách nhiệm cao của các cán bộ phòng chống HIV/AIDS.