Trung Quốc - EU: Xung đột thương mại nghiêm trọng

Ngày 4/6/2013 vừa qua, Ủy ban châu Âu đã quyết định tạm thời tái lập mức thuế 11,8% đối với mặt hàng pin điện mặt trời của Trung Quốc bị coi là bán phá giá do có trợ cấp của Nhà nước. Đồng thời, Bruxelles cảnh báo, từ nay đến tháng 8 nếu không đạt được thỏa thuận với Bắc Kinh về hồ sơ này thì mức thuế sẽ tăng lên đến 47,6%.

Tuy nhiên, quyết định của châu Âu đã vấp phải sự phản đối của nhiều nước thành viên vì lo ngại Trung Quốc trả đũa. Viễn cảnh một cuộc chiến tranh thương mại giữa châu Âu đang hiển hiện trong lúc cả hai bên đều coi nhau là thị trường quan trọng hàng đầu của mình. Rượu vang đối chọi với pin mặt trời, Bắc Kinh đã không đợi lâu để đáp trả. “Trung Quốc đã chứng tỏ có thiện chí thương lượng giải quyết vụ tranh chấp này nhưng châu Âu cố tình đóng cửa bằng một quyết định không công bằng”. Sáng ngày 5/6/2013, Phát ngôn viên Bộ Thương mại Trung Quốc giải thích như vậy khi thông báo Chính phủ Trung Quốc mở điều tra chống bán phá giá đối với mặt hàng rượu vang của châu Âu vốn đã bị đánh thuế rất nặng tới 48%.

Châu Âu là đối tác thương mại chính của Trung Quốc. Ngược lại, với EU, Trung Quốc là thị trường lớn thứ hai sau Hoa Kỳ. Tổng giá trị xuất khẩu các loại rượu vang và rượu mạnh của châu Âu sang Trung Quốc hàng năm lên tới 1 tỷ euro. Trong đó, Pháp là quốc gia chiếm tỷ trọng lớn nhất với 140 triệu lít rượu vang trong năm 2012 thu về gần 800 triệu USD.

Trong khi đó, ngành sản xuất pin mặt trời của Trung Quốc cũng đang phải chịu nhiều áp lực vì nợ nần chồng chất. Gần một nửa trong số 500 doanh nghiệp sản xuất pin mặt trời ở Trung Quốc có nguy cơ bị phá sản. Theo các chuyên gia, sắp tới đây khởi đầu có lẽ sẽ là nhà khổng lồ trong lĩnh vực này: Sun-tech.

Hồ sơ pin điện mặt trời Trung Quốc là vụ xung đột thương mại nghiêm trọng nhất mà châu Âu chưa bao giờ phải đối mặt và đây cũng là một trắc nghiệm về khả năng đoàn kết của các nước trong EU trước những vấn đề nảy sinh trong thương mại quốc tế. Chính vì thế, Tổng thống Pháp François Hollande đã kêu gọi 27 thành viên Liên minh châu Âu vượt lên mọi chia rẽ và đề nghị châu Âu bàn về hồ sơ này trong cuộc họp thượng đỉnh sắp tới. Hiện nay, EU là đối tác thương mại số một của Trung Quốc, còn đối với châu Âu, Trung Quốc là đối tác đứng hàng thứ hai, sau Hoa Kỳ. Năm 2012, tổng xuất khẩu của Trung Quốc sang EU là 290 tỷ euro, trong khi chiều ngược lại chỉ đạt mức 144 tỷ euro.

Chính phủ Trung Quốc không có lựa chọn nào khác. Hoặc là họ phải phân phát trợ cấp hoặc là họ phải trả giá cho sự phá sản của các doanh nghiệp Trung Quốc sản xuất tấm pin điện mặt trời. Trên thực tế, đa số các doanh nghiệp này đã vay tiền của các ngân hàng thuộc Nhà nước. Như vậy, Nhà nước Trung Quốc sẽ phải hứng chịu các khoản nợ này. Từ 2 năm nay, các doanh nghiệp Trung Quốc trong lĩnh vực này đã gặp rất nhiều khó khăn, họ không thể cầm cự lâu hơn nữa nếu châu Âu quyết định duy trì các biện pháp chống bán phá giá. Mọi người hy vọng từ nay đến 6/8, Bắc Kinh và Bruxelles sẽ đạt được đồng thuận. Bởi nếu không thì khó tránh khỏi một cuộc chiến tranh thương mại. Thị trường châu Âu có vị trí rất quan trọng đối với các doanh nghiệp Trung Quốc.

Theo cơ quan chuyên về tài chính năng lượng mới của Bloomberg (Bloomberg New Energy Finance - BNEF), trong năm 2012, 71% sản lượng pin điện mặt trời trên thế giới được sản xuất tại Trung Quốc, thay vì chỉ có 34% trong năm 2007. Tại châu Âu, Đức chiếm 7% tổng sản lượng thế giới, các nước châu Âu khác có tỷ lệ không đáng kể, dưới 1%. Điều này thể hiện rõ qua việc 6 tập đoàn Trung Quốc nằm trong số 10 doanh nghiệp đứng đầu thế giới. Tập đoàn Anh Lợi của Trung Quốc giữ vị trí số một thế giới.

                Song Minh

 (Theo Bloombergs, Le Monde)