Dư âm vụ 2 tấn bạch tuộc của bà con nông dân huyện Cần Giờ bị bắt giữ ở Hải Dương có tính sai phạm trong thực thi công vụ được Công an tỉnh Hải Dương khắc phục kịp thời chắc sẽ còn kéo dài bởi không còn là chuyện đúng - sai, thắng – thua giữa người dân và lực lượng thi hành công vụ mà dư âm của nó là bài học về thái độ với dân, với sự thật.
Chuyện ai cũng biết là 22h ngày 27/5, anh Nguyễn Quang Hưng lái xe tải chở thuê hơn 2 tấn bạch tuộc từ sân bay Nội Bài về Móng Cái (Quảng Ninh), đến thị xã Chí Linh, Hải Dương thì bị cảnh sát địa phương bắt giữ với lý do xuất xứ không rõ ràng, không có giấy kiểm dịch. Sau đó thì đại diện Công an Hải Dương vào tận TP.HCM không phải để bàn đúng sai mà là tìm hiểu thiệt hại và lập tức vay tiền người quen trong đó trả ngay cho bà con 650 triệu đồng. Một kết thúc có hậu rất đáng nhớ và đáng khen, ngay đến cả người được bồi thường cũng... ngạc nhiên!
Chuyện ngạc nhiên này đáng bàn bởi niềm tin của dân được tìm thấy khi trước đó bà con nghĩ rằng “con kiến kiện củ khoai”. Đi kiện mà không hy vọng thì nguy cho cơ quan có trách nhiệm phân xử quá vì vấn đề vượt ra khỏi sự bồi thường cụ thể mà là công lý sẽ không được thực thi trong mắt người dân. Sự nghi ngờ có cơ sở bởi trước đó, ông Phó trưởng Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh khẳng định Cảnh sát môi trường tỉnh làm đúng quy định. Khi phát hiện lô hàng có dấu hiệu vi phạm, cảnh sát chỉ yêu cầu tài xế đưa xe về trụ sở làm rõ, không tạm giữ lô hàng. Cảnh sát giao tài xế bảo quản hàng hóa nhưng anh này không nhận. Đây là cái lý của người có quyền bởi đưa xe về trụ sở tuy không có quyết định tạm giữ nhưng cũng đủ để hàng hỏng. Mà tài xế chở thuê làm sao biết bảo quản mà nhận lô hàng bị “làm rõ” sẽ hỏng khi thời gian bảo quản là có hạn. Chốt quan trọng là việc cảnh sát yêu cầu tài xế đưa xe về trụ sở là đúng hay sai thì lại không được làm rõ, có thể tranh cãi dài dài.
May thay, Bộ trưởng Công an Trần Đại Quang đã yêu cầu Giám đốc Công an Hải Dương báo cáo toàn bộ quá trình giải quyết vụ bắt giữ xe chở bạch tuộc gây bức xúc cho các chủ hàng và khi giải thích với cấp trên chắc chắn không thể loanh quanh như nói với dân. Người đứng đầu Bộ Công an còn yêu cầu giao Chánh Thanh tra của Bộ kiểm tra lại toàn bộ vụ việc với tinh thần ai có sai phạm phải bị xử lý nghiêm, gây thiệt hại thì phải bồi thường.
Công an tỉnh Hải Dương cũng vào cuộc tích cực với thái độ khách quan, không bao che cấp dưới, khẩn trương tổ chức họp làm rõ trách nhiệm Phòng Cảnh sát môi trường tỉnh trong việc bắt giữ xe chở bạch tuộc khiến gần 2 tấn hàng bị hư hỏng. Khi sai phạm tìm ra, Công an tỉnh không đem tiền ngân sách ra “đền” mà truy trách nhiệm từng cán bộ có liên quan và xử lý kỷ luật cùng việc người làm sai phải bỏ tiền túi hoàn trả khoản tiền Công an tỉnh tạm ứng bồi thường cho bà con một cách kịp thời.
Cách xử lý của cơ quan và lãnh đạo cấp trên rất nghiêm khiến sự việc trở nên mạch lạc. Giả dụ Công an Hải Dương vì lý do nào đấy bao che thuộc cấp, chắc chắn việc sai phạm dễ thấy trên sẽ thành phức tạp, rối rắm, có khi thành khiếu kiện kéo dài, vượt cấp, thiệt hại không thể tính khi lòng tin của dân bị mất.
Hoan nghênh Bộ Công an và Công an Hải Dương! Đây là bài học chung cho cả nước chăng khi trên nghiêm thì dưới sẽ minh. Bài học này nếu mọi cơ quan công quyền thuộc, chắc chắn chuyện được đền bù, bồi thường do thiệt hại từ lỗi người khác gây ra sẽ không gây ra ngạc nhiên mà là chuyện đương nhiên. Chuyện “ngạc nhiên” đã là mừng nhưng không phải mừng vì lẽ đương nhiên thành phổ biến sẽ là điều đáng mừng hơn!
Lê Quý Hiền