Tổng thống Mỹ Barack Obama đã bắt đầu chuyến công du châu Á trong 9 ngày để tham dự một loạt các hội nghị quan trọng như Hội nghị Thượng đỉnh nhóm G-20 tại Thổ Nhĩ Kỳ, Hội nghị Thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á – TBD (APEC, tại Philippines), Hội nghị Thượng đỉnh ASEAN (Malaysia),Thượng đỉnh Đông Á và Thượng đỉnh Mỹ-ASEAN. Nhiều vấn đề nóng của thế giới và khu vực sẽ nằm trong các cuộc thảo luận này.
Một trong những nội dung xuyên suốt của các phiên họp thượng đỉnh này là vấn đề thúc đẩy hợp tác kinh tế, đặc biệt giữa các thành viên APEC. Theo người phát ngôn Nhà trắng John Earnest, chuyến đi lần này, ông Obama đặt trọng tâm vào việc mở ra các cơ hội kinh doanh đối với cộng đồng doanh nghiệp Mỹ; đồng thời chào hàng các mặt hàng sản phẩm của Mỹ tại các thị trường châu Á, nơi đang được xem là đầu tầu tăng trưởng của kinh tế thế giới.
Hội nghị cấp cao APEC diễn ra tại Philippines từ ngày 18-19/11/2015, là một ví dụ. Indonesia đã kêu gọi các lãnh đạo APEC áp dụng chính sách giảm thuế đối với các sản phẩm "hàng hóa phát triển". Theo Bộ trưởng Thương mại Indonesia Thomas Lembong, Indonesia hy vọng khái niệm về hàng hóa phát triển sẽ được các thành viên APEC chấp thuận. Theo Bộ Thương mại Indonesia, ít nhất 157 sản phẩm được phân loại là hàng hóa phát triển và dự báo đây sẽ là một trong nhưng mũi nhọn thúc đẩy hợp tác kinh tế trong tương lai giữa các nước châu Á-Thái Bình Dương.Ngoài ra, tại Manila, Tổng thống Obama cũng đã hối thúc các đối tác phối hợp nhằm hướng tới mục tiêu thiết lập một khu vực thương mại tự do APEC đầy tham vọng - hay còn gọi là Khu vực thương mại tự do châu Á - Thái Bình Dương, viết tắt là FTAAP.
Cùng với kinh tế, Biển Đông cũng là chủ đề “nóng” xuyên suốt các diễn đàn quốc tế trong tuần này. Dù trước thềm các hội nghị cấp cao G20, APEC 2015, cấp cao ASEAN, cấp cao Đông Á và thượng đỉnh Mỹ-ASEAN,Trung Quốc đã yêu cầu không đưa vấn đề Biển Đông vào chương trình nghị sự chính, nhưngngay sau khi Tổng thống Obama đặt chân đến Manila, Nhà Trắng ngày 17/11 cho biết chính phủ Mỹ sẽ cấp tổng cộng 259 triệu USD cho các quốc gia Đông Nam Á để hỗ trợ các nước này duy trì an ninh biển. Trong đó, Việt Nam sẽ nhận 40,1 triệu USD. Indonesia nhận gần 20 triệu USD, Malaisia nhận khoản viện trợ 2,5 triệu USD. Trong một động thái đáng chú ý, Tổng thống Obama đã lên thăm tàu chiến lớn nhất của Philippines BRP Gregario Del Pilar - vốn được cải tiến từ tàu tuần duyên do Mỹ tặng. Ông Obama còn tuyên bố, Mỹ sẽ chuyển giao cho Philippines một tàu tuần duyên và một tàu khảo sát, đồng thời nhấn mạnh Washington có cam kết “lập hàng rào sắt” đối với an ninh của Philippines. Ngoài ra, sự có mặt của khu trục hạm Mỹ USS Fitzgerald tại cảng ở Manila cũng đã gửi tới Trung Quốc một thông điệp rằng, Mỹ đang có mặt ở châu Á và chắc chắn sẽ đẩy mạnh hơn nữa việc trợ giúp đồng minh Philippines.
Chưa hết, tại hội nghị cấp cao Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) lần thứ 27 (ASEAN 27) và các hội nghị liên quan sẽ diễn ra tại nước này từ ngày 18-22/11, cùng với việc tuyên bố thành lập Cộng đồng chung ASEAN vào năm 2015, dự kiến Biển Đông sẽ là chủ điểm chính được thảo luận giữa các nước. Trong đó, dự kiến Mỹ và các đối tác sẽ ra Tuyên bố Kuala Lumpur về lễ kỷ niệm Hội nghị cấp cao Đông Á lần thứ 10, Thông cáo EAS về tăng cường hợp tác hàng hải khu vực châu Á-Thái Bình Dương...
Như vậy, với 2 điểm dừng chân quan trọng là Philipines và Malaisia, một lần nữa Mỹ thể hiện họ đang xúc tiến chiến lược “tái cân bằng” - “xoay trục sang châu Á”. Với một loạt những tuyên bố và hành động cụ thể như vậy, tuy không nhắm trực diện vào Trung Quốc, song Mỹ đang muốn cảnh cáo Trung Quốc mạnh mẽ hơn trong vấn đề tranh chấp lãnh thổ ở khu vực Biển Đông.
Với chuyến công du châu Á lần này, Tổng thống Barack Obama muốn chứng minh rằng, Mỹ đang có mặt tại châu Á và có năng lực giải quyết những điểm nóng toàn cầu cho dù họ đang phải đối mặt với nhiều thách thức nội tại.
N.Quang
(Theo Le Figaro, VOA, Asia Time)
