Tổn thương thanh quản do thuốc xịt họng

Tôi là nam giới, 65 tuổi, bị hen phế quản nhiều năm nay. Gần đây tôi phải dùng thuốc có chứa fluticasone thường xuyên để xịt họng, điều trị bệnh, nhưng tôi lại bị khản tiếng và mất giọng. Tôi băn khoăn không biết có phải tôi bị mất tiếng do thuốc xịt họng không? Mong bác sĩ giải thích giúp tôi.

Lê Bảo (Hà Nội)

Trường hợp của bác bị khản tiếng và mất giọng sau khi dùng thuốc có chứa fluticasone (thực chất là một glucocorticoid xịt họng) là phản ứng hay gặp, có thể lý giải như sau:

Khản tiếng và mất giọng là những rối loạn giọng nói xảy ra phổ biến ở mọi lứa tuổi, chúng có thể gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như viêm thanh quản, ung thư vòm, chấn thương vùng hầu họng, các bệnh lý thần kinh cơ, nói quá nhiều hoặc các tổn thương thanh quản do thuốc và hóa chất.

Dùng thuốc xịt họng phải tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc.

Trong nhiều năm gần đây, nhiều chế phẩm glucocorticoid xịt họng đã ra đời và được sử dụng rất rộng rãi trong điều trị các bệnh phổi mạn tính do viêm như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính... Những thuốc xịt glucocorticoid thường chứa một trong những hoạt chất sau: beclomethasone, budesonide, mometasone, fluticasone,... Tuy nhiên, bên cạnh hiệu quả và sự tiện lợi trong điều trị, các tác dụng không mong muốn trên thanh quản do sự lắng đọng và kích ứng của thuốc xịt glucocorticoid cũng được ghi nhận ngày càng nhiều, với các biểu hiện thường gặp nhất là viêm tấy thanh quản, khản hoặc mất giọng và ho. Các nghiên cứu trên lâm sàng cho thấy, tỷ lệ xuất hiện khản hoặc mất giọng do xịt glucocorticoid lên tới 8-55% và có liên quan đến liều dùng. Tỷ lệ này cũng cao hơn 3-5 lần so với các thuốc xịt họng không chứa glucocorticoid.

Biểu hiện khản tiếng hoặc mất giọng có thể xảy ra ở bất cứ thời điểm nào của quá trình điều trị, thường gặp nhất là ngay sau đợt điều trị tấn công hoặc sau khi tăng liều hoặc sau một thời gian sử dụng thuốc kéo dài. Các tổn thương thực thể tại dây thanh âm do xịt glucocorticoid có thể ở mức độ nhẹ như phù nề, tấy đỏ đến những tổn thương nặng hơn như liệt dây thanh, quá sản niêm mạc, bạch sản, u hạt hoặc nhiễm nấm Candida. Các tổn thương nặng có lẽ thường gặp hơn với các loại glucocorticoid xịt có hoạt tính chống viêm mạnh như fluticasone propionate. Khản giọng có thể xảy ra ngay cả khi chỉ có những tổn thương tối thiểu tại dây thanh âm.

Khi bị khản tiếng, mất giọng đã xác định là do glucocorticoid xịt họng, biện pháp đầu tiên là người bệnh ngưng sử dụng thuốc, đi khám bác sĩ để được hướng dẫn cụ thể. Trường hợp có nhiễm nấm Candida thanh quản cần phối hợp điều trị thêm với các kháng sinh chống nấm.

Để hạn chế sự lắng đọng của thuốc và giảm nguy cơ các tổn thương ở thanh quản, chỉ nên xịt glucocorticoid 1 lần/ngày và với liều thấp nhất có thể. Ngoài ra, bệnh nhân cần lưu ý xịt đúng kỹ thuật và súc sạch miệng họng sau xịt thuốc. Việc dùng bình xịt phối hợp với buồng khí dung cũng giúp tăng phân phối thuốc đến phổi và giảm tỷ lệ lắng đọng ở hầu họng, do vậy giảm tác dụng phụ với hầu họng.

BS. Trường An

Chú ý khi dùng các thuốc xịt mũi họng

Cách dùng bình xịt muỗi phòng chống sốt xuất huyết

Hệ lụy từ nước xịt thơm miệng