Theo Đông y, tôm có vị ngọt, tính ôn, nhập hai kinh can thận, có tác dụng bổ thận tráng dương, thông sữa, khử độc. Thích hợp với chứng thận hư liệt dương, lưng đau gối mỏi, rã rời thân thể. Tôm được dùng để làm nhiều món ăn có kiểu dáng khác nhau. Trong bài này chủ yếu chọn lọc những món ăn có tác dụng bổ thận tráng dương. mà tôm là thành phần chính.
Tôm dùng để cung cấp đạm có ưu điểm nạc (không xương) nhiều chất khoáng quý thích hợp yêu cầu cho trẻ phát triển, mẹ có thai và sinh con, người bị bướu cổ (do tôm có iot), thiếu máu (do có B12, có sắt). Nhưng do có nhiều cholesterol cho nên tránh lạm dụng với người có bệnh tim mạch, tiểu đường. Ngoài những chỉ định của tây y, thì đông y ưa chuộng đối với người bị thận dương hư, suy giảm tình dục. Còn nói rằng ăn tôm sống bổ dương hơn thì phải thận trọng để tránh bị rối loạn tiêu hoá, dị ứng hoặc bằng cách chế biến phối hợp các gia vị tăng tiêu thực (gừng, riềng, hành, tỏi, sả, vỏ quýt, rượu...). Không ăn tôm cùng thịt dê.
 Tôm sú hấp tỏi. |
Món "trường thọ như ý": Tôm tươi bóc vỏ 20g, trứng gà 2 quả, thịt heo xay 30g. Một ít tinh bột, gia vị. Băm nhỏ tôm, trộn thịt heo xay, lòng trắng trứng, tinh bột, muối gia vị gừng tỏi, nặn hòn cho vào tai nấm hương chưng chín.
Tôm xào tam thất: Dùng cho trường hợp tuyến tiền liệt phì đại loại thân dương bất túc (buồn tiểu luôn, nhất là về đêm, lực tống nước tiểu yếu, tiểu xong nhỏ giọt, không sốt, không đau, lưng gối mỏi, chân tay lạnh...). Tôm bóc vỏ 100g bỏ vào bát giã với bột ướt, muối, rồi trộn với 1 quả trứng gà, 5g bột tam thất đánh trộn đều, xào với dầu rồi cho 300g rau hẹ xào chín nêm gia vị. Có tài liệu còn dùng bài này cho cả nữ bị lãnh cảm, vô sinh do tử cung lạnh.
Canh tôm nấu đông trùng: Tôm tươi to 300g bóc vỏ, bỏ vào nấu chung với 4 cái đông trùng hạ thảo cho nước hầm 1 tiếng là ăn được.
Tôm nướng kiệu chua: Tôm bạc thẻ to hoặc tôm sú 1kg, gừng băm nhuyễn 1 thìa to, 3 thìa to tương ớt, 1 thìa to tương bần loại ngon, 100g kiệu chua. Gia vị: tỏi, tiêu muối bột ngọt, giấm. Ướp tôm với gừng, tỏi, tiêu, bột ngọt, tương cho vào rãnh lưng tôm rồi nướng chín. Kiệu để ăn kèm.
Tôm lụi: Gừng tỏi 1kg, 1kg tôm sú loại vừa ăn (khoảng 16 con) 1 thìa to nước gừng, 2 thìa to tỏi, tiêu, bột ngọt. Tôm ép dẹp, ướp 30 phút rồi sấy khô. Khi ăn thì nướng lại cho nóng.
Tôm sú sốt tỏi: 350g tôm sú để cả vỏ, 200g dừa nạo, 2 củ hành tây, tỏi, gia vị, bột bắp bọc tôm chiên vàng. Nước sốt: dừa vắt nước. Tỏi phi thơm, hành xắt mỏng với 1 thìa to sa tế nấu sôi rồi cho nước dừa vào ăn nóng.
Rượu tôm: Tôm càng to, thỏ ti tử 12g, đào nhân, miên hoa tử, đỗ trọng, ba kích, sa nhân, cốt toái bổ, câu kỷ, xuyên đoạn, ngưu tất, mỗi loại 6g, rượu nếp 1 lít. Tôm nghiền nhỏ cho vào túi vải ngâm vào rượu thuốc đã ngâm chắt ra sẵn. Ngâm 15 ngày là dùng được.
Phó Thuần Hương